Ngày 4/3, người đàn ông Nga Sergei Skripal và con gái của mình bị đầu độc ở Anh. Vụ việc này đã gây nên một khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng giữa Nga và phương Tây.
Sĩ quan tình báo quân đội Nga Sergei Skripal.
Sergei Skripal vốn là một cựu đại tá tình báo quân sự của Nga. Ông ta bị phanh phui là làm gián điệp cho cơ quan tình báo đối ngoại Anh và vụ việc này đã trở thành một trong những scandal lớn nhất trong cuộc đối đầu Đông-Tây kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.
Phản bội tổ quốc
Sergei Skripal lên được cấp bậc đại tá trong quân đội Nga trước khi trở thành một sĩ quan tình báo hàng đầu trong giai đoạn hỗn loạn ở nước Nga thời kỳ Liên Xô vừa tan rã. Tuy nhiên, danh tiếng của ông sụp đổ vào năm 2004 khi ông bị tố cáo đã trao các thông tin mật về các điệp viên Nga ở châu Âu cho tình báo Anh.
Vào thời điểm bị bắt, Skripal đã bị chế giễu là “điệp viên dùng túi hàng hiệu Louis Vuitton” sau khi xuất hiện các bức hình ông mang một chiếc túi đắt tiền tại sân bay.
Cơ quan an ninh Liên bang Nga (FSB) cáo buộc Đại tá Skripal bắt đầu bán thông tin mật từ đầu thập niên 1990 cho đến năm 1999, thời điểm ông rời khỏi ngành tình báo. Họ cho biết, ông đã được trả khoảng 100.000 USD do việc cung cấp thông tin tình báo nói trên và số tiền này được gửi vào tài khoản bí mật của ông ở Tây Ban Nha.
Ông Skripal bị an ninh Nga bắt giữ vì tội làm gián điệp chống Nga. Ảnh: Daily Mail.
Cựu Đại tá Skripal sinh năm 1951 này bị Nga kết tội “phản quốc dưới hình thức làm gián điệp”.
Theo tin tức thời điểm đó, Skripal nhận tội trong phiên xét xử ông và đã hợp tác với các nhà điều tra.
Skripal bị tước lon đại tá cùng các huân huy chương nhà nước. Ông bị tòa án quân sự kết án vào năm 2006 với mức án 13 năm tù và buộc phải thụ án tại một trại giam được bảo vệ nghiêm ngặt.
Thoát án tù
Năm 2010, Skripal được tha bổng trong cuộc trao đổi điệp viên bị bắt giữa Nga và Mỹ. Ông được thả cùng 3 cá nhân khác đang ngồi tù ở Nga để đổi lại 10 điệp viên Nga bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) bắt giữ.
Vụ trao đổi điệp viên diễn ra sau khi giới chức Mỹ xác định rằng "không có lợi ích an ninh quốc gia đáng kể" khi tống giam 10 điệp viên Nga, trong đó có nữ điệp viên gợi cảm Anna Chapman.
Ba điệp viên khác được phía Nga trao trả trong đợt này là Alexander Zaporozhsky, Igor Sutyagin và Gennady Vasilenko. Trong đó, Sutgayin là nhà khoa học hạt nhân làm gián điệp cho Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).
Cả bốn người này được tự do sau khi thừa nhận đã phạm tội chống lại nhà nước Nga.
Một năm sau khi được phóng thích, Sergei Skripal được cho là đã mua một ngôi nhà ở Sailsbury, Wiltshire, Anh. Ông ta được trao quyền tị nạn ở Anh.
Gây tổn thất lớn cho tình báo Nga và an ninh nước Nga
Skripal đã cung cấp cho tình báo Anh (MI6) thông tin về một mạng lưới rộng khắp các điệp viên quân sự Nga hoạt động trên khắp châu Âu. Skripal đã chấp nhận nhiều rủi ro lớn để có thể cung cấp thông tin mật cho MI6.
Ngôi nhà mà Skripal tá túc trong thời gian ở Anh, sau khi được Nga phóng thích. Ảnh: Daily Mail.
Cơ quan an ninh Nga bắt quả tang Skripal lúc chuyển thông tin tình báo tới một "hòn đá gián điệp" theo kiểu James Bond của cơ quan tình báo đối ngoại Anh. Đây là một hòn đá giả chất đầy thiết bị tiếp nhận thông tin, được giấu trong một công viên ở thủ đô Moscow.
Cơ quan mật vụ Nga phát hiện ra hòn đá trên vào năm 2006. Họ phát hiện ra rằng các điệp viên làm cho nước ngoài đã đi bộ qua đây và dùng một thiết bị cầm tay giấu kín để truyền dữ liệu mật vào đó.
Một quan chức phát biểu khi Skripal bị kết án: “Các hoạt động của ông ta đã giáng một đòn mạnh vào an ninh đối ngoại của nước Nga”.
Người Nga thực sự ghê sợ trước những tổn thất mà Skripal đã gây ra cho họ. Sử gia các cơ quan an ninh-tình báo Nga Nikolai Luzan tuyên bố rằng điệp viên hai mang này là kẻ chịu trách nhiệm về việc tiết lộ cho MI6 (Anh) tên của khoảng 300 nhân viên cơ quan tình báo quân đội Nga (GRU). Luzan cho biết thêm, trong số những nhân viên bị lộ này, một số đã bị bắt giữ một cách bí mật và số khác “biến mất”.
Truyền thông nhà nước Nga thậm chí đã so sánh Skripal với điệp viên nhị trùng huyền thoại thời Chiến tranh Lạnh là Oleg Penkovsky, người đã làm gián điệp cho Anh và Mỹ vào thời kỳ đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh.
Penkovsky, được coi là một trong các điệp viên hiệu quả nhất của mọi thời đại, đã bị xử bắn vào năm 1963./.