Đòn bất ngờ sau lưng Nga giữa lúc chiến trường Ukraine nóng bỏng
Ngày 23/6 vừa qua đã xảy ra loạt vụ tấn công khủng bố chết người nhằm vào một đồn cảnh sát và vài địa điểm tôn giáo tại nước Cộng hòa Dagestan thuộc miền Nam nước Nga. Sự kiện này khiến người ta e ngại sẽ xảy ra một làn sóng bạo lực mới ở vùng Bắc Kavkaz vốn có nhiều bất ổn của nước Nga, đồng thời nhấn mạnh các thách thức an ninh mà điện Kremlin phải đối mặt trong bối cảnh họ vẫn phải lo đáp ứng các yêu cầu từ cuộc xung đột vũ trang với Ukraine .
Hiện trường vụ tấn công khủng bố ở Dagestan (Nga) vào tháng 6/2024. Ảnh: Ủy ban quốc gia Nga về chống khủng bố.
Trong vụ khủng bố nói trên, các tay súng khủng bố dường như đã phối hợp nhuần nhuyễn với nhau tại 2 thành phố lớn nhất vùng Dagestan, khiến ít nhất 20 người chết. Một giáo đường Do Thái bị thiêu rụi và một nhà thờ bị phóng hỏa. Đây cũng là vụ tấn công đẫm máu nhất trong vùng này trong vòng 14 năm qua. Nó cũng gợi nhớ về bạo lực rung chuyển khu vực đông người Hồi giáo này vào cuối thập niên 1990 và đầu thập niên 2000. Thời kỳ đó, tân Tổng thống Nga Putin đã xác định trấn áp khủng bố là một trong các mục tiêu hàng đầu của mình.
Nạn nhân tử vong trong vụ khủng bố ở Dagestan bao gồm ít nhất 15 viên cảnh sát và 1 thầy tu Chính thống giáo. Năm kẻ tấn công cũng đã bị lực lượng an ninh Nga tiêu diệt. Bạo lực lần này có sự kết hợp của chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan và tội phạm có tổ chức.
Vụ tấn công này dường như đã khiến giới chức Dagestan bị bất ngờ. Tình trạng đốt phá nhà thờ trong vụ tấn công làm cho nhiều người lo ngại về khả năng gia tăng bạo lực sắc tộc và tôn giáo nội bộ.
Một số nhà phân tích gợi ý rằng vụ tấn công này có thể là sản phẩm của chi nhánh tổ chức khủng bố Hồi giáo IS tại Bắc Kavkaz.
Giới chức Nga đã coi vụ tấn công ở Dagestan vào ngày 23/6 là hành động khủng bố nhưng không rõ ai chịu trách nhiệm về vụ này. Người phát ngôn điện Kremlin hôm 24/6 từ chối bình luận về động cơ của các tay súng gây án.
Cuộc chiến rộng lớn hơn của Nga với thế lực thù địch
Trong khi đó, nhiều bình luận viên thân chính phủ Nga vào hôm 24/6 đã coi vụ tấn công khủng bố ở Dagestan là một phần trong cuộc đối đầu rộng lớn hơn giữa Nga và các thế lực hắc ám thù địch với nước này.
Sergei Melikov - người đứng đầu Dagestan, phát biểu với dân cư vùng này, tuyên bố: “Chúng tôi hiểu rằng ai đứng sau các hành động khủng bố đó”. Ông so sánh nạn nhân trong vụ này với những người lính Nga đang chiến đấu ở Ukraine, coi họ đều có chung một kẻ thù. Quan chức cao nhất của Dagestan nhấn mạnh: “Chúng ta hiểu rằng chiến tranh đã tới sát nhà cửa của chúng ta”.
Ông Melikov cũng tuyên bố rằng những ổ nhóm ngầm “chắc chắn đã được chuẩn bị, bao gồm cả từ nước ngoài”.
Tanya Lokshina, Phó Giám đốc phụ trách châu Âu và Trung Á tại tổ chức HRW, cho rằng khu vực Dagestan có nhiều đặc vụ liên bang nhưng cơ quan an ninh - tình báo Nga đã không ngăn chặn được vụ khủng bố từ trong trứng nước.
Nhà phân tích an ninh Nga và chuyên gia về Bắc Kavkaz, Andrei Soldatov nhận định rằng tổn thương tâm lý do 2 cuộc chiến tranh Chechnya và những vụ khủng bố tại các thành phố lớn vẫn hiện hữu ở nước Nga và có thể dễ dàng “bị đánh thức”.
Trước đó vào tháng 3, bốn tay súng đã sát hại 145 người tại một buổi hòa nhạc ở tỉnh Moscow. Khi ấy, phương Tây cho rằng tổ chức khủng bố Hồi giáo IS đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công này. Đây cũng là vụ tấn công khủng bố đẫm máu nhất tại Nga trong hơn một thập kỷ qua.
Và đầu tháng 6 này, một số nam giới bị bắt giữ với cáo buộc khủng bố đã nổi loạn trong nhà tù ở thành phố Nga “Rostov trên sông Đông”. Những kẻ nổi loạn này đã bắt giữ con tin, phát hành video, tuyên bố trung thành với tổ chức IS trước khi bị lực lượng an ninh Nga bắn hạ.
Dân số Cộng hòa Dagestan chỉ có 3,2 triệu người, chia làm hàng chục nhóm sắc tộc. Phần lớn cư dân là người Hồi giáo, nhưng nơi đây cũng có thiểu số đáng kể Kitô giáo cũng như cộng đồng Do Thái giáo.
Dagestan (nằm ở vùng Bắc Kavkaz thuộc Liên bang Nga) đã từ lâu là một điểm nóng ở miền Nam Nga. Tại nước cộng hòa này, mức độ thất nghiệp cao và chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan vẫn là một mối đe dọa thường trực.
Hồi tháng 10 năm ngoái (2023), một nhóm người tại đây đã tấn công một máy bay đến từ Tel Aviv, lùng sục nhóm hành khách người Do Thái.