Tổng thống Joe Biden và Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman. Ảnh: Reuters
Tại hội nghị, đa phần các lãnh đạo thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh trong đó có Quốc vương Jordan Abdullah, Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sissi đều đề cập vấn đề Palestine và Israel trong bài phát biểu tại hội nghị, trong đó nhấn mạnh giải pháp 2 nhà nước.
Theo Quốc vương Jordan, sẽ không thể đạt được ổn định trong khu vực mà không có giải pháp cho cuộc xung đột Israel - Palestine. Đồng quan điểm, Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sisi đã trình bày chi tiết cách tiếp cận từ 5 hướng để giải quyết các vấn đề ưu tiên nhằm đạt được sự ổn định trong khu vực trong tương lai gần. Một trong số đó chính là giải quyết xung đột Israel - Palestine. Theo ông El-Sisi để ổn định tình hình khu vực, các bên cần tìm cách đạt được một giải pháp công bằng, toàn diện và cuối cùng cho vấn đề Palestine trên cơ sở giải pháp 2 nhà nước. Ông cũng kêu gọi đảm bảo việc thành lập 1 nhà nước Palestine độc lập, với Đông Jerusalem là thủ đô, nhằm đảm bảo các quyền hợp pháp của người Palestine được sống trong hòa bình cùng với nhà nước Israel.
“Chúng ta cần giải quyết gốc rễ đầu tiên, đó chính là vấn đề Palestine. Chúng tôi khẳng định giải pháp hai nhà nước phù hợp với luật pháp quốc tế, đồng thời đảm bảo việc thành lập một nhà nước Palestine độc lập, với thủ đô của nước này ở Đông Jerusalem. Chúng tôi muốn đảm bảo rằng người dân Palestine được hưởng lợi từ các quyền đầy đủ của họ và sống trong hòa bình và an ninh cùng với Israel. Có như vậy mói đảm bảo an ninh cho cả người dân Palestine và Israel cũng như mang lại một thực tế mới cho người dân trong khu vực”.
Về phần mình, Tổng thống Mỹ Joe Biden trước và trong thời gian hội nghị đều khẳng định sự ủng hộ lâu dài và nhất quán đối với giải pháp hai nhà nước, đồng thời thừa nhận người dân Palestine xứng đáng có một nhà nước độc lập, hiện hữu.
“Với vai trò là Tổng thống Mỹ, tôi cam kết với mục tiêu giải pháp 2 nhà nước. Và mục tiêu này vẫn không thay đổi trong nhiều năm qua. Hai nhà nước cùng tồn tại dọc theo đường biên giới năm 1967 đã được hai bên đồng ý. Đây chính là cách để đạt được các biện pháp bình đẳng an ninh, thịnh vượng, tự do và dân chủ cho người Palestine cũng như người Israel”.
Giải pháp 2 nhà nước cho vấn đề Palestine và Israel có lẽ là điểm chung duy nhất đạt được giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden với 6 nước thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Arab.
Trong chuyến thăm Đông Jerusalem và cuộc gặp Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas trước đó 1 ngày, ông Biden cam kết hỗ trợ 100 triệu USD cho Palestine nâng cấp các dịch vụ y tế, đồng thời bổ sung 200 triệu USD cho cứu trợ và việc làm cho người tị nạn Palestine vốn bị Mỹ cắt trước đó.
Tuy nhiên, những người ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của người Palestine tỏ ra thất vọng khi ông Biden thừa nhận “mục tiêu về giải pháp cho một nhà nước Palestine độc lập vẫn còn xa vời” và họ cũng chưa nhìn thấy ông đưa ra bất cứ đề xuất mới nào nhằm tái khởi động cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine. Theo đánh giá của giới quan sát, có lẽ đây cũng chính là lý do khiến một trong những mục tiêu mà ông Biden đặt ra cho chuyến thăm là đưa Israel vào trục an ninh khu vực nhằm chống Iran cũng chưa thành hiện thực./.