Đi làm rẫy, phát hiện loài bò sát quý hiếm ở Việt Nam: Có tên trong sách Đỏ, tuổi thọ tới 70 năm

Vô tình tìm thấy loài bò sát quý cần được bảo vệ

Theo bài đăng trên báo Tiền Phong ngày 11/8, một người dân ở huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh trong lúc đi làm rẫy đã phát hiện một con rùa quý hiếm.

Cá thể rùa nặng 0,4kg, mai màu vàng xen kẽ những hình lục giác đen. Người dân biết được đây là loài rùa núi vàng nằm trong danh mục động vật quý hiếm cần được bảo vệ nên đã liên hệ ngành chức năng và bàn giao, tái thả về tự nhiên.

Rùa núi vàng, một loài bò sát quý hiếm, gần đây đã được phát hiện tại một số địa phương như Hà Tĩnh và Thừa Thiên Huế. Loài này được biết là có tuổi thọ đáng kinh ngạc, dao động từ 30-50 năm và thậm chí có thể lên đến 70 năm, với vài cá thể sống hơn 100 năm tại Australia.

Loài rùa có nguy cơ tuyệt chủng cao

Rùa núi vàng có tên khoa học là Indotestudo elongata và nằm trong danh sách những loài động vật nguy cấp, quý hiếm thuộc nhóm IIB theo quy định của Việt Nam.

Theo đánh giá mới của Sách đỏ IUCN (IUCN Red List), rùa núi vàng (Indotestudo elongata) đã được chuyển mức độ đánh giá từ Nguy cấp (EN) lên mức Cực kỳ nguy cấp (CR) với nguy cơ của bị tuyệt chủng ngoài tự nhiên ở mức rất cao.

Theo VnExpress, rùa núi vàng phân bố ở Nepal, Bangladesh, Ấn Độ (Jalpaiguri, East Bengal và Bihar), Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, tây Malaysia, nam Trung Quốc.

Ở Việt Nam, rùa núi vàng có thể được tìm thấy ở nhiều tỉnh từ Bắc vào Nam như Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang, Hà Nội, Hòa Bình, Tây Ninh, Gia Lai, Đăk Lăk và Đăk Nông.

Thông tin từ báo Nhân dân cho hay, Việt Nam hiện là nơi cư trú của 31 loài rùa (bao gồm 26 loài rùa cạn, rùa nước ngọt và 5 loại rùa biển), chiếm 8,68% trong tổng số 357 loài rùa hiện còn được ghi nhận trên thế giới. So sánh ở châu Á, Việt Nam có tới 34,83% loài rùa bản địa của khu vực này.

Trong khi đó, Danh lục Đỏ của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUCN) liệt kê 24 loài rùa cạn và rùa nước ngọt cùng 5 loài rùa biển của Việt Nam vào danh sách các loài có nguy cơ tuyệt chủng ngoài tự nhiên, 1 loài sắp bị đe dọa và 1 loài chưa được đánh giá.

Theo trang Sinh vật Rừng Việt Nam, rùa núi vàng có cơ thể cỡ trung bình, chiều dài mai khoảng 275mm. Trên đầu có nhiều tấm sừng. Mai gồ cao, đôi khi hơi thắt ở giữa. Loài rùa này phía trước yếm phẳng, phía sau yếm lõm sâu. Con đực có đuôi dài, cứng, yếm lõm sâu; con cái có đuôi ngắn, mặt dưới yếm con cái phẳng và lõm ở con đực. Chân hình trụ, ngón chân không có màng da. Mai màu vàng, giữa mỗi tấm vảy có đốm đen.

Rùa sống trong rừng nơi có những bụi cây thấp, ở độ cao tương đối thấp, không sống dưới nước như các loài rùa đầm và rùa nước ngọt khác. Ở miền Nam Việt Nam, về mùa khô, rùa ngủ khô, chúng nằm lì trong bụi và không ăn. Sang mùa mưa mới ra hoạt động kiếm ăn.

Thức ăn của chúng chủ yếu là thực vật như hoa quả, rau xanh, có thể ăn cả nấm, giun đất và ốc sên. Chúng đẻ trứng vào tháng 10 hoặc 11 hàng năm, đẻ từ 4 - 5 trứng, có kích thước 50/40mm và có tập tính vùi trứng trong đất.

Việc sinh sản của loài này đã được ghi nhận khi các nhà khoa học Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật Việt Nam thành công trong việc sinh sản hai loài rùa bản địa quý hiếm, bao gồm rùa núi vàng, tại Trạm đa dạng sinh học Mê Linh ở Hà Nội vào năm 2021.

Hiện nay số lượng rùa núi vàng ngoài tự nhiên giảm sút > 50% do săn bắt quá mức. Loài này được buôn bán và nuôi cảnh tràn lan nên bị săn bắt nhiều, hơn nữa sinh cảnh sống của chúng đang bị tàn phá dẫn đến mất nguồn thực ăn tự nhiên.

Luật pháp Việt Nam cấm săn bắt, vận chuyển, mua bán các cá thể rùa núi vàng, và những người dân đã vô tình gặp phải chúng đã chủ động nộp lại cho các cơ quan chức năng. Để được phép nuôi rùa núi vàng, người dân phải đáp ứng một loạt điều kiện nghiêm ngặt về môi trường nuôi dưỡng, an toàn, vệ sinh và nguồn gốc hợp pháp của giống loài được nuôi dưỡng.

Sự quan tâm đối với loài rùa quý hiếm này phản ánh mức độ nhận thức ngày càng cao của cộng đồng về việc bảo tồn đa dạng sinh học và sự cần thiết của việc bảo vệ các loài động vật hoang dã.

Tổng hợp