Mỹ năm ngoái đã rút khỏi thỏa thuận quốc tế năm 2015 nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran, đồng thời áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt làm tê liệt nền kinh tế của nước Cộng hòa Hồi giáo.
Căng thẳng cứ thế gia tăng, với việc Mỹ ngừng các cuộc không kích vào Iran vào phút cuối nhằm đáp trả việc Tehran hạ một máy bay không người lái của Mỹ và Washington đổ lỗi cho nước cộng hòa Hồi giáo về một loạt vụ tấn công tàu chở dầu.
“Tôi nghĩ rằng Mỹ đang đùa với lửa ”, ông Zarif nói với đài NBC News.
Iran tuần trước tuyên bố đã làm giàu uranium vượt giới hạn 3,67% được đặt ra trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và cũng đã vượt qua mức trần 300kg đối với trữ lượng uranium đã làm giàu.
“Nhưng điều đó có thể đảo ngược được trong vài giờ”, ông Zarif nói với NBC News. “Chúng tôi không định phát triển vũ khí hạt nhân. Nếu chúng tôi muốn phát triển vũ khí hạt nhân, chúng tôi đã có thể làm điều đó từ lâu”, nhà ngoại giao Iran nói thêm.
"Không có thông điệp nào cho Iran, họ biết mình đang làm gì. Tôi nghĩ họ đang đùa với lửa", Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu hôm 1-7, ngay sau tuyên bố cùng ngày của ông Zarif về việc Iran vượt hạn mức làm giàu uranium theo thỏa thuận năm 2015.
Phát biểu mới nhất của ông Zarif được đưa ra khi Mỹ áp đặt những hạn chế khắc nghiệt khác thường đối với việc đi lại của nhà ngoại giao này trong chuyến thăm Liên Hợp Quốc ở New York.
Vài tuần sau khi Mỹ đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào ông Zarif, Ngoại trưởng Mike Pompeo nói rằng Washington đã cấp thị thực cho ông nhưng cấm nhà ngoại giao Iran vượt khỏi sáu tòa nhà tính từ văn phòng phái bộ Iran ở khu Manhattan.
Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif. Ảnh: REUTERS
“Các nhà ngoại giao Mỹ không đi rong ruổi quanh Tehran, vì vậy chúng tôi cũng không thấy bất kỳ lý do nào để các nhà ngoại giao Iran đi rong ruổi tự do quanh thành phố New York”, ông Pompeo nói với tờ The Washington Post.
Không có nhà ngoại giao Mỹ nào có mặt tại Iran do hai nước đã cắt đứt quan hệ sau cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979 lật đổ thể chế do phương Tây hậu thuẫn.
“ Ngoại trưởng Zarif, ông ấy sử dụng các quyền tự do của Mỹ để đến đây và tuyên truyền thông tin ác ý”, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ cho biết.
Phát ngôn viên của Liên Hiệp Quốc Farhan Haq nói với các phóng viên rằng Ban thư ký LHQ đã liên hệ với các phái bộ của Mỹ và Iran về các hạn chế đi lại đối với ông Zarif và đã chuyển mối quan ngại của họ tới nước chủ nhà.
Mỹ, với tư cách chủ nhà của Liên Hiệp Quốc, có thỏa thuận cấp thị thực kịp thời cho các nhà ngoại giao nước ngoài đến Liên Hợp Quốc và hiếm khi từ chối.
Washington thường cấm các nhà ngoại giao của các quốc gia thù địch đi ra ngoài bán kính 40km của Vòng tròn Columbus của New York.
Bất chấp những hạn chế, quyết định cho ông Zarif đến New York là dấu hiệu mới nhất cho thấy chính quyền của ông Trump dường như rút lui khỏi lời thề sẽ đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với ông này như một phần của chiến dịch áp lực tối đa đối với Iran.
Trước đó vào ngày 24-6, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết Mỹ sẽ áp lệnh trừng phạt đối với ông Zarif ngay trong tuần đó.
Các nhà phê bình đặt câu hỏi về lý do pháp lý khi nhắm vào ông Zarif và lưu ý rằng các biện pháp trừng phạt sẽ chấm dứt khả năng đối thoại, điều mà Trump đã khẳng định là mục tiêu của ông.
Ngoại trưởng Zarif cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ The New York Times rằng ông sẽ không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt vì ông không sở hữu tài sản nào bên ngoài Iran.