Hầu hết các loài cá đều sở hữu một cơ quan gọi là "bong bóng cá". Cá có khả năng làm đầy hoặc thoát không khí ra khỏi bong bóng, cho phép nó nổi lên, chìm xuống, hay duy trì tư thế thăng bằng tại một độ sâu nhất định.
Bóng bóng có vai trò rất quan trọng đối với khả năng nổi của cá, giúp cá chìm hoặc lơ lửng mà không tốn quá nhiều năng lượng. Tuy nhiên, nó lại có tác dụng phụ không tốt khiến cá bị mất ổn định.
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng tác dụng này liên quan đến vị trí của bong bóng cá trong cơ thể. Phần lớn cá có bong bóng nằm bên dưới phần trung tâm, gần với dạ dày, khiến chúng dễ dàng rơi vào tình trạng bơi trong khi lật ngửa bụng.
Đây cũng là nguyên nhân chúng ta thường nhìn thấy cá vỗ vây, ngay cả khi chúng không di chuyển và điều kiện nước lặng hoàn toàn.
Điều này cũng giải thích, khi cá ốm hay bị thương, đôi khi chúng sẽ bơi bằng một bên thân hay thậm chí lộn ngược. Đó là vì cá mất khả năng duy trì cân bằng thủy tĩnh và phần nổi hơn trong cơ thể chúng sẽ cố gắng trồi lên mặt nước.
Cuối cùng, khi cá chết, chúng mất hoàn toàn khả năng duy trì cân bằng cơ thể của bong bóng và nổi trắng bụng.
Cần lưu ý rằng, cá không phải luôn luôn lật ngửa khi chúng chết. Ví dụ, nếu một con cá chết khi còn rất ít hoặc không có không khí trong bong bóng, thì bong bóng sẽ không nở rộng để đẩy phần bụng nổi lên.
Trong trường hợp này, cá thường chìm, tại thời điểm đó sự phân hủy bắt đầu. Điều này cho thấy, đôi khi quá trình phân hủy làm sản sinh khí tích tụ trong cơ thể cá, đủ để khiến nó nổi lên mặt nước.
Tóm lại, cá phơi trắng bụng khi chết là vì phần lớn chúng có phần trên cơ thể nặng hơn và các cơ quan ở phần dưới thì lại lấp đầy khí.