Cả tuổi thơ tôi gắn bó với căn nhà tập thể. Tôi có một “ông ngoại nuôi” và “bà ngoại nuôi” - là hai ông bà hàng xóm sống ở tầng 4. Bố mẹ đi làm bận rộn nên đã nhờ ông bà chăm tôi từ khi còn nhỏ. Con cháu ông bà ở xa, nên hai người quý tôi như cháu ruột.
Hồi đó, điều tôi háo hức nhất mỗi dịp đầu năm sau khi về quê chúc Tết họ hàng là được trở lại Hà Nội vào mùng 3, nhà tôi sẽ xuống chúc Tết ông bà hàng xóm đầu tiên. Vẫn những câu chuyện cũ, những câu chúc cũ vì hai nhà đã quá thân thuộc, nhưng cảm giác lúc nào cũng ấm áp và rộn rã tiếng cười.
Sau buổi chúc Tết, bố mẹ lên làm lễ hoá vàng, còn tôi có cả buổi ở bên ông bà. Bà ở nhà nấu cơm, ông sẽ đưa tôi đi cùng đến nhà những người bạn chúc Tết ở các khu tập thể trên khắp Hà Nội. Đến trưa về nhà ăn cơm cùng hai ông bà, chiều mới về cùng bố mẹ dạo phố.
---
Cái Tết Hà Nội trong tôi gắn liền với hình ảnh những khu tập thể từ thuở đó. Cả khi giờ hai ông bà đã lớn tuổi, tôi vẫn giữ thói quen ghé qua những khu nhà trong ký ức mỗi dịp đầu năm.
Càng lớn, tôi càng nhận ra các khu tập thể ngày Tết chẳng khác ngày thường là mấy. Có chăng, các căn nhà thêm tiếng cười nói, những bậc cầu thang thêm cành đào, những bảng thông báo thêm tranh vẽ… - Cái Tết chỉ điểm thêm vẻ dịu êm cho cái nét bình yên vốn có trong vòng tuần hoàn bất tận ở những khu tập thể, mà cảm giác nếu như lỡ bị cuốn vào, sẽ mãi vướng bận với sự hoài cổ, cả đời đi kiếm tìm cảm giác yên ả mà nơi này mang lại.
Với những lớp trẻ đi sau, lớn lên trong cao ốc đô thị hay căn nhà khang trang, sẽ khó để mảy may động lòng những bức tường vàng tróc lở, tiếng nước chảy trong đường ống, mùi than tổ ong, mùi xi măng ẩm cuối ngõ… Nhưng để hiểu và cảm nhận sự bình yên thì chúng ta đâu cần ký ức hay sự từng trải. Đơn giản là đứng trước những mảng màu hoài cổ, cảm giác trong lòng nhẹ hơn.
Diện mạo thủ đô ngày một nhộn nhịp, đời sống đi lên theo những cao ốc đô thị. Những khu tập thể xưa cũ như đứng ngoài vòng xoáy của thời thế, vẫn lưu giữ những vẻ xưa cũ từ hàng chục năm cùng những lớp người thân thương. Với nhiều người, vì thế mà những khu tập thể chỉ là những góc mờ nhạt trong bức tranh hiện đại. Nhưng xét theo một hướng tiếp cận khác, với những con người khác, khu tập thể là nét bình yên - là tuổi thơ trong ngần - là nếp sống cũ vẫn tồn tại đâu đấy giữa guồng quay tất bận.
Và nếu bạn đang tự hỏi nơi mang vẻ bình yên nhất và đậm chất Hà Nội nhất ở cái Tết Hà Nội, thì bài viết này là câu trả lời. Người viết không có ý “lấn át” hồ Gươm, hồ Tây, phủ Tây Hồ, phố cổ, phố đi bộ… hay bất kỳ đâu trong ký ức Tết của mỗi người. Nhưng nếu muốn tìm đến những trải nghiệm khác về ngày Tết, thì bạn có thể tới nơi đây.
Gợi ý một số khu tập thể cũ ở Hà Nội bạn có thể ghé qua, lưu ý đi nhẹ nói khẽ, không gây ảnh hưởng tới nếp sống của người sống trong khu bạn nhé!
- Khu tập thể Nguyễn Công Trứ
- Khu tập thể Thành Công
- Khu tập thể Đại học Thuỷ Lợi
- Khu tập thể Giảng Võ
- Khu tập thể Trần Huy Liệu
- Khu tập thể Nam Đồng
- Khu tập thể Văn Chương