11 tàu của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGCN) đã tiếp cận ở mức nguy hiểm với các tàu của Hải quân và Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Mỹ ở vùng Vịnh, quân đội Mỹ hôm qua (15/4) đã cáo buộc như vậy. Mỹ miêu tả các hành động của Iran là “nguy hiểm và mang tính khiêu khích”.
Cách đây vài năm, những hành động như vậy đã thỉnh thoảng xảy ra nhưng trong thời gian qua, Iran đã dừng lại. Vụ việc mới nhất diễn ra bất ngờ và vào thời điểm căng thẳng giữa hai nước đang leo thang.
Theo tuyên bố được Mỹ phát đi, các tàu của Iran đã tiếp cận sáu tàu quân sự của Mỹ khi các tàu này đang tiến hành chiến dịch phối hợp với trực thăng của Lục quân Mỹ ở vùng biển quốc tế. Ở một thời điểm, các tàu của Iran đã tiến sát tới tàu Maui của Lực lượng Bờ biển Mỹ ở khoảng cách chưa đầy 10 mét.
Các tàu của Mỹ đã phát đi một loạt cảnh báo qua radio, hệ thống loa từ tàu và cả các thiết bị tạo tiếng ồn tầm xa của tàu. Các tàu của Iran đã rời đi sau một giờ đồng hồ, tuyên bố của quân đội Mỹ cho hay.
Hãng thông tấn IRNA của Iran đã đưa tin về báo cáo trên của quân đội Mỹ nhưng giới chức Iran không có bất kỳ phản ứng gì.
Trong khi đó, tuyên bố của quân đội Mỹ nhấn mạnh: "Các hành động khiêu khích và nguy hiểm của IRGCN làm gia tăng nguy cơ có những bước tính toán sai lầm và nguy cơ xảy ra đụng độ giữa hai bên. Các hành động của họ không phù hợp với Công ước về các Quy định Quốc tế nhằm ngăn chặn các cuộc đụng độ trên biển được quốc tế công nhận”.
Vụ việc trên xảy ra vào thời điểm Mỹ và Iran đang rơi vào một cuộc đối đầu căng thẳng chưa từng có trong vài năm trở lại đây. Hai bên tung vào nhau những lời đe dọa, cảnh báo ớn lạnh. Nguy cấp hơn, cả Mỹ và Iran đều đã có những bước đi quân sự làm gia tăng nguy cơ đối đầu vũ trang.
Quan hệ giữa Mỹ và Iran bắt đầu “lao dốc không phanh” kể từ khi chính quyền của Tổng thống Donald Trump đơn phương xé bỏ thỏa thuận hạt nhân được ký năm 2018 – một thỏa thuận từng được miêu tả là mang tính lịch sử trong tiến trình tháo gỡ cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran. Tháng trước, Iran đã thẳng thừng bắn hạ một máy bay do thám không người lái của Mỹ, khiến chính quyền của ông Trump phải tính đến chuyện phát động một cuộc tấn công quân sự nhằm vào Iran. Rất may, Washington đã hủy bỏ lệnh tấn công vào phút chót.
Tình hình Trung Đông đang gây lo ngại cho cộng đồng quốc tế sau khi quan hệ Mỹ-Iran đã đảo chiều từ hòa dịu sang đối đầu kể từ khi ông Trump lên nắm quyền. Chính quyền của Tổng thống Trump áp dụng một lập trường cứng rắn với Iran, khác hẳn với chính sách của chính quyền tiền nhiệm Barack Obama. Mỹ đã rất tức giận khi Iran tiến hành thử tên lửa đạn đạo hồi đầu năm 2017.
Mỹ đã tuyên bố đặt Iran vào “tầm ngắm” đồng thời nhanh chóng tung ra các biện pháp trừng phạt nhằm vào nước Cộng hòa Hồi giáo. Trong diễn biến đẩy tình hình căng thẳng leo thang lên một cấp độ mới, Tổng thống Trump hồi tháng 5 năm ngoái cuối cùng cũng đã “xé toạc” thỏa thuận hạt nhân JCPOA từng được các cường quốc Anh, Pháp, Đức, Nga và Trung Quốc miêu tả là bước đột phá mang tính lịch sử. Kể từ sau hành động trên của Tổng thống Trump, mối quan hệ giữa Mỹ và Iran xấu đi trầm trọng.
Chính quyền của Tổng thống Trump trong thời gian qua đã thực hiện “chiến dịch gây sức ép tối đa” nhằm làm kiệt quệ nền kinh tế Iran và khiến các nhà lãnh đạo của Iran phải đến bàn đàm phán.
Tuy nhiên, rõ ràng áp lực tối đa đã khiến Iran trở nên cứng rắn hơn, hiếu chiến hơn. Hồi năm ngoái, Iran không ngần ngại bắn rơi một máy bay do thám không người lái của Mỹ. Cùng với đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cảnh báo nước ông sẽ tăng cường hoạt động làm giàu uranium nếu các nước Châu Âu không tìm ra được một con đường nhằm nới lỏng biện pháp trừng phạt mà Mỹ áp đặt lên Iran.