Mục đích của Mỹ là gì khi tấn công Syria?
Trả lời Trí Thức Trẻ, ông Nguyễn Quang Khai, nguyên Đại sứ Việt Nam tại một số nước Trung Đông, cho rằng việc Mỹ tấn công bằng 59 tên lửa Tomahawk vào căn cứ không quân Shayrat gần thành phố Homs, Syria - với lý do trả đũa cuộc tấn công bằng chất hóa học làm dân thương Syria thương vong ngày 4/4, là một hành động đơn phương.
Hành động đó diễn ra trong khi Hội đồng Bảo An Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) đang họp để ra nghị quyết về vấn đề này (cuộc tấn công hóa học ngày 4/4).
Đại sứ Nguyễn Quang Khai nhắc lại rằng, trước đây, chính Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rằng Mỹ sẽ hợp tác với Nga để giải quyết vấn đề Syria. Tuy nhiên, hành động tấn công lần này đã không có "hợp tác" nào, đó là hành động để Mỹ gây sức ép với Nga và các nước ủng hộ Syria khác tại HĐBA LHQ bỏ phiếu để thông qua nghị quyết chống chính quyền Syria.
Nga và Trung Quốc từng luôn phủ quyết các nghị quyết của HĐBA LHQ trong vấn đề Syria trước đây.
Theo Đại sứ Nguyễn Quang Khai, cuộc tấn công hóa học tại Syria mới chỉ đang trong giai đoạn điều tra, chưa có kết luận chính thức từ các tổ chức quốc tế. Thậm chí đã có thông tin nghi ngờ rằng cuộc tấn công hóa học đó là do phe đối lập tại Syria tiến hành chứ không phải là do chính phủ Tổng thống Assad thực hiện.
Thực tế, Ủy ban Điều tra về vũ khí hóa học của Syria đã kết luận Syria đã hủy tất cả các vũ khí hóa học từ năm 2014.
Nếu Mỹ hành động quân sự dựa trên kết luận của các tổ chức quốc tế thì mới được coi là tôn trọng chủ quyền của Syria.
Một lý do nữa cho cuộc tấn công bất ngờ này của Mỹ, theo Đại sứ Khai, đó là: Trước những thất bại quân sự của phe đối lập trên chiến trường Syria, từ Aleppo tới Damascus, một trong những mục tiêu của cuộc tấn công vào một sân bay này của Mỹ là để ngăn cản không quân của chính phủ Syria tiến hành các cuộc không kích tiếp theo nhằm vào vị trí của phe đối lập.
Thực tế, Syria sử dụng không quân là chính để đánh vào các vị trí của lực lượng đối lập, và lực lượng này gần đây bất đầu gặp nhiều khó khăn và thất bại trên chiến trường.
Trump đã ra lệnh tấn công Syria - kiểu tấn công mà chính Trump từng cảnh báo Obama là không nên. Ảnh: Getty
Thêm vào đó, cuộc tấn công này của Mỹ cũng sẽ gây sức ép với các nước Ả Rập trong giải pháp về vấn đề Syria, trong bối cảnh một số lãnh đạo cấp cao của các nước Ả Rập sắp gặp mặt Trump.
Đại sứ Nguyễn Quang Khai cũng nhấn mạnh thêm một điểm nữa về thời điểm Mỹ tiến hành cuộc tấn công này, đó là giữa lúc ông Tập Cận Bình đang đến Mỹ.
Cuộc tấn công này có thể coi như một lời cảnh báo tới ông Tập Cận Bình. Đó là một hành động để ông Trump thể hiện sức mạnh của Mỹ trong cuộc gặp sắp tới với người đồng cấp Trung Quốc.
Trump mâu thuẫn với chính mình?
Cựu Đại sứ Nguyễn Quang Khai cho rằng, hành động của Mỹ không giúp giải quyết vấn đề Syria, mà nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới việc tìm kiếm giải pháp hòa bình cho đất nước này. Các cuộc hội nghị hòa bình về Syria ở Astana và Geneva đã đạt được một chương trình nghị sự, sẽ họp lại vào tháng 4 này, nhưng các cuộc hòa đàm sẽ càng thêm khó khăn sau cuộc tấn công này của Mỹ.
Cuộc tấn công này cũng mâu thuẫn với lập trường của ông Trump. Vừa mới đây thôi, ông nói rằng lật đổ Assad không phải là vấn đề ưu tiên của chính quyền Trump, mà ưu tiên hàng đầu là chống khủng bố. Cuộc tấn công này và việc tuyên bố Assad sẽ không có vai trò gì trong tương lai đã thể hiện sự mâu thuẫn của Mỹ trong lập trường về Syria, và một lần nữa cho thấy Trump là một Tổng thống khó đoán.
Ở thời chính quyền ông Obama, những cuộc tấn công hóa học như thế này cũng đã xảy ra. Nhưng không có một cuộc tấn công Syria nào xảy ra. Chính quyền ông Obama thận trọng hơn rất nhiều.