Cựu Tổng thống Philippines Benigno Aquino III đã lên tiếng về vụ việc một tàu đánh cá của nước này được cho là bị tàu Trung Quốc đâm chìm ở Biển Đông.
Thuyền trưởng của tàu Trung Quốc có nghĩa vụ về mặt pháp lý và đạo đức để dừng lại và đề nghị hỗ trợ, hay ít nhất, các thủy thủ Trung Quốc nên dừng lại và kiểm tra xem những người trên tàu cá Philippines có ổn không, cựu Tổng thống Aquino nói.
Bắc Kinh tuyên bố sẽ điều tra vụ việc, nhưng ông Aquino đã bác bỏ lời kêu gọi Philippines tham gia vào một cuộc điều tra chung với Trung Quốc.
Dưới thời ông Aquino, Philippines đã kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài thường trực quốc tế tại The Hague (Hà Lan) về tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.
Kết quả, Tòa Trọng tài đã ra phán quyết bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc. Ngoài ra, Tòa cũng đưa ra kết luận, việc xây dựng các đảo nhân tạo là trái phép và Trung Quốc đã gây tổn hại nghiêm trọng đến môi trường biển.
Trước đó, một tàu cá của Philippines được cho là bị tàu cá Trung Quốc đâm chìm ở gần bãi Cỏ Rong, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Các ngư dân tàu cá Philippines đã được tàu cá Việt Nam giải cứu, sau khi tàu Trung Quốc đã rời đi.
Vừa qua, thuyền trưởng tàu cá Philippines đã bất ngờ thay đổi phát ngôn khi cho rằng không chắc chắn tàu Trung Quốc cố ý đâm vào tàu Philippnes sau cuộc gặp với Bộ trưởng Nông nghiệp Philippines.
"Tôi bối rối vì tôi thực sự không biết liệu chúng tôi có thực sự bị đâm không", thuyền trưởng tàu cá Philippines nói. Ông Insigne cho biết mình đã bị cuốn theo cảm xúc và đó là lý do ban đầu khiến ông chắc chắn một tàu Trung Quốc đã đâm chìm họ.
Một tuần sau vụ việc, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã mô tả đây như là một sự cố hàng hải nhỏ và đừng làm cho sự việc tồi tệ hơn.
Tuy nhiên, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), theo dõi sự trỗi dậy của Trung Quốc, đã có 10 sự cố va chạm liên quan đến các tàu của lực lượng bảo vệ bờ biển hoặc tàu cá Trung Quốc được ghi nhận ở Biển Đông giữa năm 2014 và 2016.
Đơn cử, tháng 3/2016, các tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc đã xua đuổi các tàu đánh cá Philippines ở gần bãi cạn Scarborough Shoal.
Các vụ việc này gặp phải sự phản đối về mặt ngoại giao từ chính phủ Việt Nam, Indonesia, Hàn Quốc và Philippines.