Ngày 15-7, tin cho biết Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai vừa hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 15 bị can trong vụ án khai thác "chui" hàng triệu tấn than, xảy ra trên địa bàn.
Ông Nguyễn Văn Vịnh (bên phải) và ông Doãn Văn Hưởng. Ảnh: P.T.
Trong số này, bị can Nguyễn Văn Vịnh, cựu bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, và bị can Doãn Văn Hưởng, cựu chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, bị đề nghị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Bị can Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama, bị đề nghị truy tố 2 tội rửa tiền và vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên.
Theo hồ sơ vụ án, năm 2009, Công ty Lilama được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2 (xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai) trên phần diện tích đất rộng 3,77 ha. Do có một phần diện tích trùng với dự án thuộc quy hoạch quặng apatit nên UBND tỉnh đã thu hồi giấy chứng nhận khu đất nêu trên Công ty Lilama giao cho Công ty Apatit Việt Nam quản lý, sử dụng.
Sau đó, Công ty Apatit Việt Nam thuê Công ty Lilama khai thác được hơn 167.000 tấn quặng. Đến tháng 5-2012, Công ty Lilama đã có văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai, đề nghị giao lại diện tích đất 3,77 ha và cấp lại giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà hàng, khách sạn và được đồng ý.
Đến tháng 5-2013, UBND tỉnh Lào Cai tiếp tục có văn bản thể hiện "nếu kết quả phân tích có phát hiện quặng (kể cả quặng nghèo), giao cho Công ty Lilama thu gom, thỏa thuận, thống nhất với Công ty Apatit Việt Nam để tập kết, quản lý, sử dụng theo quy định pháp luật".
Tuy nhiên, sau đó giám đốc Công ty Lilama Nguyễn Mạnh Thừa chỉ đạo nhân viên, thuê các đơn vị khác đưa máy móc vào khu đất để khai thác quặng trái phép. Quặng khai thác được, Công ty Lilama bán lại cho Công ty Apatit Việt Nam và một số công ty hóa chất.
Theo kết luận điều tra, số quặng apatit mà Công ty Lilama khai thác thuê cho Công ty Apatit Việt Nam và trực tiếp khai thác lên tới hơn 1,5 triệu tấn, trị giá hơn 610 tỉ đồng. Công ty Lilama thu về hơn 484 tỉ đồng, Công ty Apatit Việt Nam cũng hưởng lợi hơn 184 tỉ đồng.
Cơ quan điều tra cáo buộc, khi còn là Phó chủ tịch và Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, bị can Vịnh chịu trách nhiệm chính về công tác quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, biết rõ diện tích 3,77 ha thuộc khai trường 18 đã được Bộ Công thương phê duyệt quy hoạch quặng apatit, thẩm quyền cấp phép khai thác thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường. Tuy nhiên, bị can Vịnh đã ký giấy chứng nhận đầu tư cùng nhiều văn bản và tài liệu khác có liên quan không đúng thẩm quyền, trái quy định của pháp luật, dẫn tới Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác, tiêu thụ trái phép số lượng quặng apatit cực lớn.
Hành vi sai phạm của bị can Vịnh mang tính hệ thống, chỉ đạo xuyên suốt, bởi cùng dự án này bị can ký giấy chứng nhận đầu tư xây dựng khách sạn, khi biết có trữ lượng quặng lớn thì ký quyết định thu hồi, sau đó cấp lại chính diện tích đất đã thu hồi cho Công ty Lilama đầu tư xây dựng khách sạn và cho tận thu khoáng sản. Dù Công ty Apatit Việt Nam rất nhiều lần kiến nghị không cấp diện tích đất 3,77 ha cho Công ty Lilama, nhưng khi được cấp dưới trình các văn bản không đúng quy định pháp luật, bị can Vịnh đã không ngăn chặn, không chỉ đạo các sở, ngành có biện pháp quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản theo đúng quy định của pháp luật.
Bị can Vịnh đã ký các văn bản trái pháp luật, tạo điều kiện cho Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam khai thác và tiêu thụ quặng trái phép. Vào giáp tết Nguyên đán năm 2015, bị can Nguyễn Mạnh Thừa mang 5 tỉ đồng đến biếu bị can Nguyễn Văn Vịnh để cảm ơn.