Tàu chở dầu ở gần thành phố cảng Nakhodka - Nga hôm 12-8 Ảnh: REUTERS
Sau nhiều tháng tăng sản lượng dầu thô và sản phẩm dầu mỏ đến các khách hàng châu Á, chủ yếu là Ấn Độ và Trung Quốc, Nga hiện phải đối mặt sự cạnh tranh gay gắt từ Ả Rập Saudi.
Sản lượng dầu thô của Nga đến Ấn Độ vừa sụt giảm lần đầu tiên kể từ tháng 3, thời điểm xung đột Nga - Ukaine mới nổ ra. Số liệu thống kê cho thấy Ấn Độ nhập khẩu 877.400 thùng dầu/ngày từ phía Nga trong tháng 7, giảm 7,3% so với tháng 6.
Nga hiện là nhà cung cấp dầu lớn thứ 2 của Ấn Độ, sau Iraq. Moscow vẫn giữ vững thế mạnh ở thị trường Ấn Độ, chủ yếu do nhu cầu của nước này đối với các loại dầu ESPO giàu diesel của Nga.
Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu Ấn Độ được cho là đã gia tăng mua dầu từ Ả Rập Saudi sau khi chiến lược giá của Công ty dầu Ả Rập Saudi (Aramco) khiến sản phẩm của họ trở nên hấp dẫn hơn so với dầu Nga (có giá tăng do nhu cầu mạnh).
Cụ thể, theo một số báo cáo, Ả Rập Saudi đã cung cấp cho Ấn Độ 824.700 thùng dầu/ngày trong tháng 7, mức cao nhất trong 3 tháng.
Ấn Độ hiện là nước nhập khẩu và tiêu thụ dầu lớn thứ 3 thế giới. Trong những tháng tới, nước này có thể đối mặt sức ép gia tăng về việc thay đổi chính sách dầu thân Nga.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đang gây áp lực để Delhi giảm nhập khẩu dầu và các sản phẩm dầu mỏ của Nga. Tuy nhiên, phản ứng đầu tiên từ chính phủ Ấn Độ cho thấy họ không có ý làm theo ý Washington vì nỗi lo giá lương thực và năng lượng cao.
Theo trang Oilprice, Ả Rập Saudi đang nỗ lực tăng thị phần dầu tại châu Á. Bằng cách tăng sản lượng khai thác lên thêm 218.000 thùng/ngày để đạt mức 8,79 triệu thùng/ngày vào tháng 6, Riyadh bắt đầu gia tăng sức ép lên các đối thủ.
Lượng dầu xuất khẩu của nước này trong tháng 6 đạt mức 7,2 triệu thùng/ngày, cao hơn 146.000 thùng/ngày so với tháng trước đó. Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng là 1,47 triệu thùng/ngày.
Trong những tháng tới, các thị trường sẽ không chỉ theo dõi chiến lược nhập khẩu dầu của Ấn Độ và tình hình kinh tế Trung Quốc, mà còn quan tâm đến nguy cơ xảy ra xung đột thị phần trong nội bộ OPEC+ (Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa và các đối tác).
Ả Rập Saudi và Nga hiện vẫn còn là đồng minh nhưng cơ hội để Riyadh cắt giảm thị phần dầu của Moscow đang xuất hiện. Ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt dầu mới nhất của Liên minh châu Âu (EU) nhằm vào Nga có thể chưa lớn nhưng vẫn tác động đến hoạt động xuất khẩu dầu của Moscow.
Ngoài ra, các biện pháp trừng phạt có thể có của phương Tây nhằm vào bên thứ ba như Ấn Độ hoặc thậm chí là Trung Quốc cũng mang đến cơ hội mới cho Ả Rập Saudi.
Nỗ lực mới của Nga
Dưới áp lực từ lệnh trừng phạt của phương Tây, Nga hiện xuất khẩu nhiều dầu mazut (dầu nhiên liệu) hơn sang châu Á và sử dụng phương thức chuyển hàng từ tàu này sang tàu khác để đưa những chuyến hàng lớn hơn đến các thị trường xa xôi. Động thái này diễn ra sau khi Liên minh châu Âu (EU) giảm nhập khẩu các sản phẩm dầu của Nga kể từ tháng 3 năm nay và thông qua lệnh cấm hoàn toàn từ tháng 2-2023.
Trong khi Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đang cấm dầu mazut từ Nga, Moscow đang tăng cường cung cấp sản phẩm này cho châu Á và Trung Đông, cũng như một số quốc gia châu Phi.
Reuters gần đây dẫn nguồn tin của Công ty Dữ liệu Thị trường tài chính Refinitiv (Anh) cho biết các lô dầu mazut từ cảng của Nga đến Singapore có thể đạt 350.000 tấn trong tháng này sau khi không có chuyến hàng nào trong tháng 6 hoặc tháng 7. Trong khi đó, Ả Rập Saudi, nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, đã tăng gấp đôi lượng dầu mazut nhập khẩu từ Nga trong quý II/2022 để cung cấp cho các nhà máy điện.