Lễ cúng giao thừa (lễ trừ tịch) là một trong những nghi lễ vô cùng quan trọng để chuẩn bị bước sang năm mới. Theo tham khảo của một số chuyên gia văn hoá, để nghi lễ cúng giao thừa được diễn ra đúng chuẩn nhất, gia chủ cần lưu ý một số vấn đề.
Mâm cúng giao thừa
Mâm cỗ cúng giao thừa có đầy đủ: Hương, đèn (nến), trà, nước, gia chủ có thể làm cỗ ngọt, cỗ mặn hay cỗ chay. Gia chủ nên sửa soạn 2 mâm cỗ cúng giao thừa, một ở trong nhà, một ở ngoài trời, lễ vật cúng tương tự nhau và không quan trọng lễ to hay lễ nhỏ.
Nếu cúng cỗ mặn hoặc cỗ chay thì nên để ở bàn nhỏ bên dưới ban thờ chính. Trên ban thờ chính chỉ để hoa tươi, tiền vàng, bánh chưng và xôi chè.
Tránh cắm cành vàng lá ngọc lên ban thờ bởi chúng có chứa nhiều khí âm không tốt cho gia chủ. Ngoài ra, cần tránh đốt tiền vàng trong lễ cúng giao thừa để tránh các vong âm lai vãng tụ lại.
Ai cúng giao thừa là chuẩn nhất?
Mâm cúng giao thừa ngoài trời (Ảnh minh hoạ: Zing.vn)
Người cúng (khấn) giao thừa thường là người chủ gia đình, bởi đây là lễ cúng đem lại bình an, hạnh phúc, thịnh vượng cho cả gia đình trong năm mới.
Người đứng ra làm lễ cúng giao thừa cần tắm rửa sạch sẽ, kiêng chuyện chăn gối trước 2 ngày. Đồng thời, họ không được ăn các món tứ linh, không ăn cá chép, thịt chó, thịt mèo để tránh phạm ngũ phương long mạch linh thần.
Đặc biệt, phụ nữ đến chu kỳ kinh nguyệt cần tránh làm nghi lễ này cũng như những lễ lớn khác.
Tư thế cúng đúng chuẩn
- Với đàn ông: Đứng thẳng theo thế nghiêm, chắp 2 tay trước ngực và giơ cao lên ngang trán. Sau đó, cúi mình xuống, đưa 2 tay đang chắp xuống gần mặt chiếu hay mặt đất thì xoè 2 bàn tay ra đặt úp xuống. Đồng thời, lần lượt quỳ 2 gối xuống đất và cúi rạp đầu xuống gần 2 tay theo thế phủ phục.
Sau đó, lại cất người lên bằng cách đưa 2 bàn tay chắp lại để lên một bên đầu gối lúc bấy giờ đã co lên và đưa về phía trước ngang với đầu gối còn lại đang qùy để lấy đà đứng dậy. Trong lúc này, chân còn lại theo đà đưnggs lên cùng với chân kia để đúng ở thế nghiêm như lúc đầu. Lạy đủ 3 vái rồi lui ra.
- Với phụ nữ: Qùy cả 2 đầu gối xuống, để mông lên 2 gót chân, 2 tay chắp lại đưa cao lên đầu rồi giữ 2 tay ở thế chắp đó mà cúi mình xuống. Khi đầu gần chạm mặt chiếu thì xòe 2 bàn tay ra úp xuống chiếu rồi để đầu lên 2 bàn tay.
Mâm cúng giao thừa trong nhà (Ảnh minh hoạ)
Hoặc có cách khác là ngồi trệt xuống đất để 2 cẳng chân vắt chéo về phía trái, bàn chân phải ngửa lên để ở phía dưới đùi trái. Nếu mặc áo dài thì kéo tà áo trước trải ngay ngắn về phía trước và kéo vạt áo sau về phía sau để che phần mông cho đẹp mắt. Sau đó, chắp 2 bàn tay lại để ở trước ngực rồi đưa cao lên ngang với tầm trán, giữ tay ở thế chắp đó mà cúi đầu xuống.
Khi đầu gần chạm mặt đất thì đưa 2 bàn tay đang chắp đặt nằm úp xuống đất và để đầu lên 2 bàn tay. Giữ ở thế đó độ 1-2 giây, rồi dùng 2 bàn tay đẩy để lấy thế ngồi thẳng lên, đồng thời chắp 2 bàn tay lại đưa lên ngang trán như lần đầu. Lạy đủ 3 lạy, đứng lên vái 3 vái rồi lui ra.
Nên cúng giao thừa vào giờ nào mới đúng?
Theo quan niệm dân gian, gia chủ nên tiến hành lễ cúng giao thừa vào khoảng từ 23 giờ 10 phút đêm ngày 30 Tết đến 0 giờ 40 phút ngày mùng 1 Tết.
Khi hương cháy được khoảng 1/3 hoặc khoảng 12 giờ đêm thì gia chủ có thể tiến hành hoá vàng. Lưu ý, nên hoá vàng lúc hương còn cháy thì mới linh.
Cúng giao thừa ngoài trời đối với nhà chung cư
Theo quan niệm dân gian, nghi lễ cúng ngoài trời hướng tới Ngọc Hoàng và quan Hành Khiển được phân nhiệm vụ trông coi nhân gian trong năm. Vì thế, nghi thức này phải được thực hiện ở nơi vừa có trời, vừa có đất.
Gia chủ ở chung cư muốn cúng giao thừa ngoài trời thì có thể xuống sân của toà nhà đang ở, chứ không nên làm lễ ở tầng thượng hoặc ngay ngoài hành lang của nhà mình.