Khi nhắc đến việc thuộc địa hoá các thế giới mới, Sao Hoả có lẽ là lựa chọn tốt nhất của loài người. Nhưng hành trình đó sẽ không như nó đã từng diễn ra trong quá khứ, với những người tiên phong như Ferdinand Magellan, Yuri Alekseyevich Gagarin, và Neil Armstrong.
Biên giới mới này sẽ là thách thức khó khăn nhất chúng ta từng gặp, không chỉ phải học cách sinh tồn trên một hành tinh lạ ít oxy, một trọng lực yếu hơn, và nhiều phóng xạ độc hại hơn, mà còn phải chịu đựng những thay đổi mà những điều kiện khốc liệt nói trên tác động lên cơ thể con người, biến đổi nó theo những cách mà đến nay chúng ta chỉ có thể bắt đầu tưởng tượng ra mà thôi.
Ngay cả các phi hành cũng biết rằng bạn chẳng cần phải rời Trái Đất một thời gian dài mới để ý đến những thay đổi. Trường trọng lục thấp hơn có thể kích thích một loạt những biến đổi về mặt vật chất.
Lấy cựu phi hành gia NASA Scott Kelly làm ví dụ. Ông đã sống một năm trên trạm không gian ISS. Không có trọng lực của Trái Đất kéo xuống, trọng lực bằng không đã làm xương và cơ bắp của ông yếu đi, kéo dãn không gian giữa các đốt xương sống và làm Kelly cao thêm 5 cm nữa!
Tất nhiên, môi trường không trọng lực trong không gian chắc chắn phải khốc liệt hơn trên sao Hỏa. Nhưng những thay đổi đó vẫn có thể xảy ra trên quy mô nhỏ hơn. Và nếu chúng diễn ra trong hàng trăm năm, qua hàng chục thế hệ, kết quả cũng sẽ tương tự, nếu không muốn nói là còn rõ rệt hơn.
Về cơ bản, con người sẽ thích ứng với các điều kiện của sao Hỏa theo một trong hai hướng.
Trong vài thế kỷ đầu tiên, khung xương và cơ bắp của chúng ta nhiều khả năng sẽ co lại, biến chúng ta thành những phiên bản "nhỏ nhắn" hơn so với khi còn ở trên Trái Đất. Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến việc vòng đời con người ngắn lại và các vấn đề về sức khoẻ, bao gồm rối loạn thần kinh nếu hộp sọ cũng co rút theo khung xương.
Do đó để sinh tồn, chúng ta sẽ phải trải qua phản ứng nghịch đảo để cơ thể mạnh hơn, nảy nở hơn, như người "Tharks" trong bộ tiểu thuyết khoa học viễn tưởng "A Princess of Mars" (được biết đến ở Việt Nam qua bộ phim "John Carter"), dù có lẽ chúng ta sẽ không có 6 tay và da xanh lá như vậy.
Trên thực tế, một số nhà khoa học nghĩ chúng ta sẽ phát triển làn da màu cam chứ không phải xanh. Nguyên nhân là các chất carotenoids tạo ra màu cam cho cà rốt, khoai lang, và bí đỏ có khả năng cung cấp một lớp bảo vệ chống lại các tia bức xạ UV độc hại.
Khi chúng ta ăn các chất đó với hàm lượng cao, lượng carotene trong máu và dưới da sẽ tăng lên. Phải, ăn quá nhiều cà rốt sẽ biến da bạn thành màu cam đấy. Đổi lại, nó còn giúp tạo nên một bức tường bảo vệ cực tốt chống lại bệnh ung thư trên Sao Hoả.
Lớp khí quyển khá mỏng của hành tinh này khiến một lượng lớn UV và các loại tia bức xạ, tia năng lượng cao khác vượt qua tiêu chuẩn trên Trái Đất lọt xuống phía dưới.
Ví dụ, người Trái Đất bình thường nhận khoảng 3 millisievert phóng xạ mỗi năm, trong khi trên Sao Hoả, người đó sẽ nhận đến 30! Khi tính tổng lượng bức xạ trên Sao Hoả trong suốt một đời người, một người sống trên Sao Hoả sẽ nhận lượng bức xạ lớn gấp 5.000 lần so với người sống trên Trái Đất.
Và cơ thể lớn, màu cam của chúng ta không chỉ trông khác biệt ở vẻ ngoài. Một trong những thay đổi lớn nhất chúng ta sẽ trải qua là sự hình thành một chủng loại người mới.
Mức độ phóng xạ cao hơn trên bề mặt Sao Hoả sẽ làm đột biến DNA trong tế bào con người ở tốc độ rất nhanh.
Thông thường, một chủng tộc như Homo Sapiens có thể mất vài trăm ngàn năm để tiến hoá trên Trái Đất, nhưng một số nhà nghiên cứu cho biết tần suất đột biến cao hơn trên Sao Hoả sẽ sản sinh ra một chủng loại người mới chỉ trong vài thế kỷ mà thôi - tức nhanh hơn 10 lần so với Trái Đất.
Do đó, nếu phóng xạ không giết chúng ta ngay lập tức, những gene đột biến còn sống sót sẽ được truyền lại qua nhiều thế hệ, đa dạng hoá nguồn gene và cho phép chọn lọc tự nhiên thực hiện công việc của nó.
Nghe thì thú vị, nhưng có một mối nguy tiềm tàng. Nếu một ngày trong tương lai, một người Sao Hoả yêu một người Trái Đất, kết cục sẽ là một thảm kịch. Hệ miễn dịch của người Sao Hoả và người Trái Đất sẽ hoàn toàn khác nhau.
Và cuộc gặp gỡ giữa hai chủng loại người này sẽ dẫn đến hậu quả chết chóc như khi hai nhóm ngoại tộc gặp nhau trong quá khứ: bạn có biết người châu Âu di cư sang châu Mỹ đã lây bệnh đậu mùa cho thổ dân ở đây không?
Bên cạnh đó, tuỳ thuộc vào sự khác biệt trong cấu trúc gene của họ, cho dù họ có thể gặp nhau đi chăng nữa, họ sẽ không sinh con đẻ cái được, bởi chi những loài liên hệ mật thiết với nhau mới làm được điều đó.
Việc di chuyển lên Sao Hoả có lẽ là cơ hội tốt nhất để loài người sống sót. Nhưng có lẽ sau tất cả, những người sống được trên hành tinh đỏ lại...chẳng còn là con người theo đúng nghĩa nữa.