Cách đây không lâu, khi các nhà khoa học hé lộ một phần tài liệu đã được giải mã cho thấy nó nói đến những "cơn ngưng thở histeria", xấp giấy đã bắt đầu gây chú ý.
Mới đây, nhóm tác giả đến từ Đại học Basel đã giải mã được trọn vẹn tài liệu và công bố nội dung còn bất ngờ hơn họ nghĩ ban đầu: đó là một bản y văn cổ xưa nhất đề cập đến những phụ nữ bất ngờ trông như ngưng thở, ngất đi vì thiếu thốn tình dục .
Tài liệu thật ra là vài lớp giấy papyrus được dán chặt với nhau - ảnh: Đại học Basel
Tài liệu càng quý giá hơn khi các bằng chứng cho thấy nó có thể do chính danh y Galen của La Mã cổ đại soạn thảo.
Đây không phải là tài liệu mới được phát hiện. Thật ra nó đã được lưu giữ trong viện bảo tàng ở Basel từ thế kỷ 18. Suốt 3 thế kỷ, người ta tuy biết nó là một cuộn giấy papyrus nhưng không rõ có gì trên đó. Thông thường nội dung trên giấy papyrus chỉ là chữ cái rời rạc, hợp đồng hay biên nhận.
Tuy nhiên, mới đây, qua một lần quét cổ vật dưới tia cực tím và hồng ngoại, các nhà khoa học phát hiện ra đó không chỉ là một tờ giấy mà là một xấp giấy được dính chặt với nhau, gồm vài tờ và là một văn bản phức tạp có tuổi đời khoảng 2.000 năm. Người ta bắt đầu giải mã nó.
Bản y văn nêu rõ vài trường hợp phụ nữ ngưng thở, tức là gián đoạn luồng không khí đi vào phổi bởi sự di chuyển của tử cung trong cơ thể. Tác giả cổ đại cho rằng khi tử cung tiếp xúc với gan, nó sẽ gây ra nghẹt thở đột ngột.
Cận cảnh y văn đáng kinh ngạc
Nguyên nhân của căn bệnh được cho là thiếu thốn tình dục. Để chữa trị tức thời, có thể dùng một số loại thảo mộc kích thích thần kinh giúp họ hồi tỉnh. Cách chữa trị lâu dài là kết hôn để nhu cầu tình dục được đảm bảo.
Y văn trên được cho là do chính danh y Galen của La Mã cổ đại soạn thảo nên. Ông được coi là một trong những huyền thoại trong ngày y cùng với các danh y cổ đại khác đặt nền móng cho môn khoa học này, chống lại những cách chữa trị mang màu sắc mê tín.
Danh y người La Mã Galen
Ngày nay, sự tiến bộ của khoa học cho chúng ta biết tử cung không thể di chuyển. Nhưng thời điểm đó, rất nhiều nhà khoa học hàng đầu tin rằng tử cung có thể di chuyển và gây ra các rối loạn tâm thần.
Ngoài điểm đó ra, các mô tả trên trùng khớp rất nhiều với những hiểu biết hiện đại về chứng Histeria, thuật ngữ tâm thần học gọi là "rối loạn phân ly", dân gian gọi là cà hước. Histeria cũng bắt nguồn từ "hysterika" trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là tử cung.
Trong dân gian có cách "chữa mẹo" đó là để một người đàn ông đánh thức người bị ngất và tin rằng sau khi kết hôn bệnh sẽ khỏi.
Tuy nhiên, ngoài lý do thiếu thốn tình cảm, tình dục, rối loạn phân ly còn có thể gây ra do stress trường diễn, do sự kiệt sức về thể chất lẫn tinh thần kết hợp lại, do lây lan tâm lý đám đông... Đó là lý do chứng này có thể gặp cả ở các em gái nhỏ. Histeria chủ yếu gặp ở phụ nữ.
Cũng như những gì danh y Galen tìm hiểu, người ngất vì Histeria có thể được đánh thức khá đơn giản bằng vài loại tinh dầu, bấm huyệt hoặc chờ một lúc họ sẽ tỉnh. Histeria là vấn đề tâm lý, có thể ngừa bằng cách giảm căng thẳng, chú ý dinh dưỡng, sinh hoạt để tăng cường sức khỏe. Đa số các cô gái khi có công việc, gia đình ổn định sẽ không bị Histeria nữa.
Bởi những điểm trùng khớp đáng kinh ngạc của văn bản cổ xưa với kiến thức y học hiện đại cũng như sự quan tâm của người xưa về đời sống tình cảm, tình dục của phụ nữ, giáo sư Sabine Huebner, chuyên gia về lịch sử cổ đại Đại học Basel nhận định đây quả là một tài liệu "giật gân".