Mối duyên trời định
Sau khi giải phóng miền Nam, từ Tổng kho Long Bình (Đồng Nai), đơn vị của anh lính trẻ Trần Bình Yên (Đại đội 5, Tiểu đoàn 2), người chiến sĩ lái chiếc xe tăng mà Nhà báo Trần Mai Hưởng, nguyên Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam chụp trưa ngày 30/4/1975 với tiêu đề "Xe tăng quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30/4/1975", được lệnh chuyển ra Huế huấn luyện và tập trung cho nhiệm vụ mới.
Vào năm 1977 – 1978, ông Yên được về nghỉ phép. Thời điểm này, anh bộ đội Trần Bình Yên tình cờ đọc được một bài báo viết về nghề trồng dâu nuôi tằm ở Nông trường Ba Sao (huyện Kim Bảng, Hà Nam) quê mình.
Bức ảnh bà Vân được ông Yên cắt trên báo giờ vẫn được ông cất giữ cẩn thận.
Đăng kèm bài viết là bức ảnh chụp các cô gái đang hái dâu, trong đó, ông Yên chú ý tới một cô gái có khuôn mặt tròn trịa, xinh xinh đứng bên phải bức ảnh. Bị sức hút bất ngờ bởi cô gái trong ảnh, người lính trẻ vội vàng cắt ảnh và giữ lại với ý định sau này có cơ hội sẽ đi tìm.
Năm 1978, trong lần được đơn vị cho về phép, anh đã đi tìm cô gái trong bức ảnh. Nhưng làm thế nào có thể tìm được người con gái ấy khi ngay cả tên cô anh cũng không biết.
"Ngày đó, Nông trường Ba Sao ở gần nhà tôi, hàng ngày tôi vẫn thường thấy các nữ công nhân đứng làm việc trên chân ruộng xanh ngắt những vạt dâu, đôi tay thoăn thoắt hái lá, chiếc nón lá che nghiêng trên những khuôn mặt còn rất trẻ.
Nhiều lần tôi đạp xe đi dọc nông trường với hy vọng tìm được người con gái trong bức ảnh trên báo mà mình đang giữ, thế nhưng, nhìn ai cũng hao hao giống nhau. Mặc dù có quen biết một số công nhân cũ ở nông trường, nhưng dò hỏi về nữ công nhân được xuất hiện trên báo thì chẳng ai biết, vì hầu hết thời điểm tôi tìm kiếm nông trường đã tuyển những công nhân mới", ông Yên chia sẻ với Lao động thủ đô.
Lần về thăm nhà lần ấy, chàng lính trẻ Trần Bình Yên không tìm thấy người trong ảnh. Ngay sau đó, đơn vị thực hiện nhiệm vụ quốc tế ở nước bạn Campuchia, lúc lên đường, trong hành trang vẫn mang theo bức ảnh cô gái cắt từ tờ báo mà anh chưa từng gặp mặt.
Năm 1980, do hoàn cảnh gia đình khó khăn, cha mẹ già yếu, ông Yên xin xuất ngũ, trở về quê hương. Sau khi về quê, cựu chiến binh Trần Bình Yên được mai mối với nhiều cô gái, tuy nhiên, một phần do không hợp, mặt khác ý định tìm kiếm cô nữ công nhân hái chè trong bài báo năm nào vẫn còn nguyên vẹn. Vì thế, ông Yên quyết tâm gạt bỏ mọi lời mai mối và đi tìm "mối duyên trời định" của mình.
"Rồi tình cờ, như là có duyên số trời định, một hôm ở nông trường, tôi đã gặp cô gái trông giông giống cô gái hái dâu trong bức ảnh nên đã đến làm quen. Bén duyên, năm 1982 thì chúng tôi cưới nhau và năm sau thì sinh con gái đầu lòng", cựu lái xe tăng Trần Bình Yên kể với PV TTXVN.
Chỉ có điều, ngay lúc đó, cả hai vợ chồng vẫn chưa phát hiện ra điều kỳ diệu: Vợ anh - chị Trần Thị Vân - chính là cô gái trong bức ảnh mà chàng lính năm nào đã cất công kiếm tìm.
"Những năm gần đây, khi anh em đồng đội từng tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh gặp lại nhau, rồi khi các bác nhà báo về (thị trấn Ba Sao-PV), tôi mới sực nhớ ra bức ảnh, lấy cho vợ xem. Cô ấy nhận ra mình ở trong bức ảnh đó", cựu chiến binh Trần Bình Yên kể, khuôn mặt xúc động hệt như lúc đón nhận niềm vui bất ngờ của cả hai vợ chồng.
Cuộc sống của hai vợ chồng người lính sau khi cưới gặp rất nhiều khó khăn. Giống như nhiều gia đình ở Ba Sao lúc đó, một năm ba tháng giáp hạt vợ chồng con cái phải đào củ từ quanh nhà ăn thay cơm.
Không thể để vợ con vất vả mãi thế được, phải có cách gì đó để phát triển kinh tế gia đình, ổn định cuộc sống.
"Khi ở trong quân ngũ, trong những buổi sinh hoạt chính trị, đã được nghe "Kỹ thuật là then chốt". Mình phải tính xem trồng cây gì, nuôi còn gì. Đất vùng Ba Sao có chất đá gio, chất vôi thích hợp với cây na vì không chua, không bị bó rễ. Thế là tôi bỏ những cây trồng cũ không hiệu quả, đất quanh nhà lau sậy mọc rậm rạp được phát quang để trồng na. Cứ làm dần dần, đến giờ thì gia đình đã có khoảng 1.000 gốc na, mỗi năm cho thu nhập khoảng 35-40 triệu đồng", cựu chiến binh Trần Bình Yên kể.
Gia đình cựu chiến binh Trần Bình Yên.
Với tinh thần nỗ lực không ngừng của anh bộ đội cụ Hồ, bằng sự chăm chỉ cần cù lao động từ chính đôi bàn tay, cuộc sống của hai vợ chồng cựu chiến binh Trần Bình Yên ngày càng khấm khá. Căn nhà tranh ngày nào đã được hai vợ chồng xây lại thành nhà mái bằng. Căn nhà tựa lưng vào núi, xung quanh là vườn na xanh tốt, lúc nào cũng rộn rã tiếng cười.
Không muốn kể quá nhiều về cống hiến của mình cho đất nước bởi ông nghĩ đó là trách nhiệm của tất cả những người dân Việt Nam, cũng như mong muốn những ký ức chiến tranh được "ngủ yên". Người lính lái xe tăng 846 trong chiến dịch Hồ Chí Minh năm nào cho biết, với ông cuộc sống đơn giản chỉ cần vậy là đã cảm thấy hạnh phúc vô cùng.
Hội ngộ những người lính tăng huyền thoại
Kể thêm là lần gặp mặt đồng đội năm 2015, ông Trần Bình Yên cho biết đấy là cuộc hội ngộ đầu tiên sau 40 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Những người trong bức ảnh "Xe tăng quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập" đã được gặp tác giả chụp là nhà báo Trần Mai Hưởng.
Bức ảnh nổi tiếng của nhà báo Trần Mai Hưởng.
Đó là khoảnh khắc trưa ngày 30/4/1975, những phóng viên trong tổ mũi nhọn của Thông tấn xã Việt Nam hành quân cùng mũi đột kích thọc sâu của Quân đoàn 2 từ hướng Đông tiến vào trung tâm Sài Gòn. Xe của nhóm phóng viên đi dọc theo những đông đặc người dân đổ ra đường chào đón các chiến sĩ giải phóng. Khi nhà báo Mai Hưởng đến Dinh Độc Lập, những xe tăng đi đầu đã đến đó trước. Cánh cửa sắt của Dinh Độc Lập đã bị hất tung.
Vừa vào trong sân dinh, ông Hưởng nhảy ra khỏi xe thì thấy một chiếc xe tăng trong đội hình thọc sâu tiến qua cổng chính của dinh. Một hình ảnh rất đẹp, nắng trưa rực rỡ. Xe tăng vừa vào ngang cổng, cánh cửa sắt đổ sập trên mặt đất, lá cờ nửa đỏ nửa xanh trên tháp pháo tung bay. Cùng với những người lính tăng là các chiến sĩ bộ binh của Sư đoàn 304 hiên ngang trên tháp pháo. Chiếc xe tăng đó mang số hiệu 846, do ông Trần Bình Yên lái.
Ông Trần Bình Yên là người lái chiếc xe tăng 846 tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30/4/1975. Ảnh: Gia đình & Xã hội
Tại buổi gặp mặt thân mật, ấm cúng, mọi người đã hỏi han, chia sẻ và tâm sự với nhau về cuộc sống. Ông Nguyễn Quang Hòa, người La Khê, Hà Đông (Hà Nội) trước khi lên đường nhập ngũ là sinh viên Đại học Lâm nghiệp. Sau chiến tranh, ông công tác ở Bộ Tư lệnh Binh chủng Tăng Thiết giáp một thời gian, rồi ra quân. Ông về lo công việc đồng áng với vợ, nuôi dạy bốn cô con gái nay đều đã trưởng thành, có gia đình riêng.
Hai vợ chồng ông Hòa bây giờ có một quầy hàng nhỏ trước nhà. Cuộc sống mưu sinh chẳng dễ dàng gì nhưng điều cảm nhận được ở người lính ấy trong khi trò chuyện là sự thanh thản và lạc quan. Bởi như ông nói, còn sống và gặp được anh em bè bạn là niềm vui, may mắn hơn bao nhiêu đồng đội khác đã hy sinh nằm lại trên các chiến trường.
Ông Trần Bình Yên và ông Trần Văn Quý (pháo thủ số 1) cùng ông Nguyễn Bá Tứ (pháo thủ số 2) khi rời quân ngũ như hàng triệu người lính, cũng trở về với đời thường, sống cuộc sống của những người lao động.
Ông Quý ở ngoại thành Hải Phòng, lại trở về với đồng ruộng. Cuộc sống sau ngày giải phóng chật vật, nhưng hai vợ chồng ông vẫn thương yêu, đùm bọc, cùng nuôi dạy các con ăn học đến nơi đến chốn. Ông Tứ người Hà Nội làm nghề lái xe khách nhưng đã nghỉ việc do sức khỏe yếu. Con gái đầu lòng của ông bị nhiễm chất độc da cam. Vợ ông làm nghề bán xôi để kiếm sống và chăm con…
Họ như muôn vàn người lính khác, làm xong nhiệm vụ của mình, trở về cuộc sống đời thường với nỗi lo mưu sinh. Trong nhiều năm không hề biết rằng chiếc xe và hình ảnh của họ có mặt trong một bức ảnh được báo chí sử dụng rộng rãi như một biểu tượng cho những ngày tháng lịch sử đó.