Để tỏ lòng thành kính với Tổ nghề sân khấu, ngày 12-8 âm lịch hàng năm, các nghệ sĩ tổ chức lễ giỗ Tổ. Nhưng không phải nghi lễ giỗ Tổ nào cũng giống nhau và không phải bàn thờ Tổ nào của nghệ sĩ cũng giống nhau.
Ban đầu, ngày giỗ Tổ chỉ dành cho các nghệ sĩ cải lương, hát bội tuồng chèo nhưng sau đó các ca sĩ cũng lấy ngày này làm ngày giỗ Tổ của mình.
Thậm chí những người làm công việc liên quan tới nghệ thuật như ban nhạc, âm thanh, ánh sáng, thiết kế sân khấu, phục trang, đạo cụ, bán vé... và cả những người làm trang điểm hóa trang cũng "ăn theo" ngày 12-8 âm lịch.
Clip nghệ sĩ Bạch Long nói về những điều kỳ lạ trong lễ giỗ Tổ ở Đồng Ấu Bạch Long. (Thực hiện clip: Anh Tài)
Nghệ sĩ công tác ở đơn vị nào sẽ theo lễ giỗ Tổ ở đơn vị đó. Nghệ sĩ hoạt động tự do thường tự đứng ra tổ chức nghi lễ cúng Tổ hoặc tới cúng Tổ ở nhà một nghệ sĩ đàn anh đàn chị thân thiết, nổi tiếng hoặc thầy của mình.
Đó là lý do khi danh hài Hoài Linh và ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng tổ chức lễ giỗ Tổ thì có rất nhiều nghệ sĩ, ca sĩ tới dự.
Bàn thờ Tổ nghề sân khấu thường có bài vị Tam vị Thánh Tổ gồm Tiên Sư, Tổ Sư và Thánh Sư. Trước khi ra sân khấu diễn, các nghệ sĩ thường thắp nhang khấn tổ, xin được hóa thân trọn vẹn vào vai diễn.
Trong ngày giỗ Tổ, để tỏ lòng tri ân tới Tổ nghề, nghệ sĩ thường dâng heo quay, gà luộc, trái cây và hoa cúng ông Tổ. Nghi thức chung là như thế nhưng ở Đồng ấu Bạch Long có một sự khác biệt cả về nghi lễ cũng như hình ảnh bàn thờ Tổ.
Trên bàn thờ Tổ của Đồng ấu Bạch Long ngoài bài vị Tam vị Thánh Tổ còn có 4 chú tiểu đồng đứng hầu phía trước.
Bàn thờ Tổ ở Đồng ấu Bạch Long còn có 4 chú tiểu đồng (ảnh: Đỗ)
Lý giải cho sự khác biệt này, nghệ sĩ Bạch Long nói: "Đồng ấu Bạch Long là đoàn con nít, tôi mượn hình tượng chú tiểu tượng trưng cho 4 đứa con nít của đoàn đứng thờ tổ. Đúng ra tôi phải thờ cốt 3 vị Tam Thánh Tổ nhưng không có nên thờ bài vị".
Nghi lễ cúng Tổ ở Đồng Ấu Bạch Long cũng khác những sân khấu khác. Nghệ sĩ Bạch Long là người đầu tiên gõ chuông và thắp nhang, sau đó, học trò anh sẽ lần lượt lên thắp nhang Tổ nghề.
Nghệ sĩ Tú Sương nhận phép nước từ thầy Bạch Long với nét mặt hoan hỉ. (ảnh: Đỗ)
Sau khi thắp nhang xong, các nghệ sĩ xếp hàng lần lượt lên hành lễ. Bạch Long dùng nước cúng Tổ và một cành hoa hồng để vảy nước lên đầu, lên tay các nghệ sĩ. Những nghệ sĩ này dùng nước cúng Tổ để xoa khắp mặt rồi thành kính lễ tạ Tổ nghiệp 3 lạy trước khi đi xuống.
Ngôi sao sân khấu cải lương Bình Tinh thành kính nhận phép nước Tổ từ thầy Bạch Long. (ảnh: Đỗ)
Chia sẻ về nghi lễ cúng Tổ đặc biệt này, nghệ sĩ Bạch Long cho biết: "Tôi làm theo truyền thống gia đình, dòng họ mình ngày xưa. Tại sao lại có chuyện tôi ban phép nước cho học trò, là vì khi cúng xong, tôi xin lộc Tổ.
Ca sĩ Thanh Ngọc sau khi nhận phép nước từ nghệ sĩ Bạch Long đã dùng tay thoa nước Tổ lên mặt. (ảnh: Đỗ)
Ly nước đó, ông Tổ uống vô thì sẽ phù hộ cho học trò tiếp bước, kế thừa những nghệ sĩ đi trước. Để học trò tôi nhận cái duyên sân khấu, khi bước ra sân khấu hát được khán giả yêu mến".