Chuyện gì đã xảy ra ở Brazil?

Ngày 1/9 năm ngoái, Brazil hành quân đến Quito để đấu với chủ nhà Ecuador. Một điểm là hài lòng. Bởi Selecao chưa từng thắng ở đó trong khuôn khổ vòng loại World Cup (đã thua hai trên ba trận gần nhất). Trận đấu còn 20 phút, Tite tung chàng trai lần đầu khoác áo đội tuyển Gabriel Jesus vào sân.

Và mọi thứ hoàn toàn thay đổi kể từ thời điểm ấy.

Đầu tiên Jesus cướp bóng từ Arturo Mina, lao vào vòng cấm và tạo ra một quả phạt đền. Từ chấm 11 mét, Neymar mở tỷ số, bàn đầu tiên của anh cho đội tuyển sau... một năm. Rồi trong vòng 3 phút cuối cùng của trận đấu, Jesus còn kịp buộc hậu vệ Peru phản lưới nhà trước khi tự mình ấn định tỷ số 3-0. Tối hôm ấy Jesus gọi về cho mẹ, sau khi chúc mừng cậu con trai thì bà trách:

- Sao con việt vị nhiều thế?

Jesus mỉm cười:

- Mọi thứ đâu thể tốt hơn được nữa.

Tite cũng nghĩ như thế.

Sau đoạn khởi đầu trầy trật dưới thời Dunga, với chỉ hai trận thắng sau sáu trận mở màn vòng loại, Jesus đã giúp cho Brazil của tân HLV Tite cất cánh. Và đến giờ họ vẫn chưa chậm lại. Kể từ sau trận đấu tại Peru, Selecao đã thắng tiếp tám trận vòng loại tiếp theo, giúp Tite dễ dàng phá vỡ kỷ lục sáu trận thắng liên tiếp đã tồn tại 47 năm của cựu HLV Joao Saldanha.

Hồi tháng Ba, Brazil trở thành đội đầu tiên giành vé đến Nga dự World Cup 2018. Nếu thắng nốt hai trận với Bolivia và Chile tới đây, họ sẽ cân bằng kỷ lục về số điểm tại vòng loại World Cup mà Argentina của Marcelo Bielsa từng lập hồi 2002.

"Khi có tố chất lãnh đạo, bạn có thể tạo ra khác biệt," cựu tiền vệ Juninho Paulista nói về Tite. Thế nhưng khi Tite được bổ nhiệm, bầu trời ở Selecao không được quang đãng như thế. Thậm chí, Brazil đang ở vào giai đoạn tồi tệ nhất lịch sử. Họ thất bại ở World Cup 2014 trên sân nhà, trận thua 1-7 trước Đức ở tứ kết được xem là một trong những ký ức đen tối nhất lịch sử xứ Samba.

Bất đắc dĩ, Brazil phải gọi lại Dunga để ngăn sự suy thoái. Kết quả là Brazil đi từ tệ đến tệ hơn. Cùng với Dunga, Brazil thất bại ở hai kỳ Copa America liên tiếp. Dunga và truyền thông chính thức xảy ra chiến tranh.

Khi sa thải Dunga để chọn Tite vào tháng 6/2016, LĐBĐ Brazil đã trao cơ hội cho người mà họ đã hai lần khước từ vào các năm 2012 và 2014. Tite lập tức xua tan bầu không khí ngột ngạt ở đội tuyển, ông bắt tay giảng hòa với truyền thông, gọi lại những trụ cột và cho chiếc băng thủ quân - chủ đề tranh luận suốt thời gian Dunga cầm quân - đi du lịch qua 11 cánh tay của các cầu thủ khác nhau.

"Tôi không nghĩ việc làm thủ quân là quan trọng", Dani Alves - một trong 11 cầu thủ từng mang băng thủ quân theo chính sách luân phiên của Tite, nói. "Chúng ta đều cần tố chất lãnh đạo ở từng cá nhân".

Tite cũng lùng sục cả Brazil để có những cầu thủ tốt nhất. Tháng Ba năm nay, ông biến Diego Souza của Sport Recife trở thành cầu thủ đầu tiên của vùng Nordeste được triệu tập cho vòng loại kể từ năm 2001. Cánh của đội tuyển mở rộng cho những ai xứng đáng.

Luis Filipe nói: "Bầu không khí  trong đội tuyển rất hòa thuận, từ các HLV, cầu thủ cho đến những CĐV". Một cuộc trưng cầu từ viện nghiên cứu Parana cho thấy có đến 15% cư dân Brazil muốn Tite làm... tổng thống.

Tite đã thay đổi diện mạo của Selecao nhờ những điều chỉnh tinh tế, thay vì làm cách mạng. "Rất ít cầu thủ mới xuất hiện", Willian nói. "Nhưng Tite mở mang đầu óc chúng tôi với những ý tưởng mới".

Tite trả lời những câu hỏi vẫn ám ảnh bóng đá Brazil qua hàng thế hệ. Và trong một năm, Brazil đã chấm dứt cuộc vật lộn truy tìm cho mình một trung phong nơi Gabriel Jesus và Gabriel "Gabigol" Barbosa. Có hai nhân tố này, Brazil hoàn toàn thoát khỏi cái gọi là Neymardependencia (Hội chứng phụ thuộc Nemar).

Từ một cầu thủ gánh nhiều trọng trách đến mức áp lực (Neymar nhận 5 thẻ vàng và 1 thẻ đỏ dưới thời Dunga, nhiều nhất trong số các tuyển thủ trong cùng thời gian), ngôi sao hiện đã chuyển sang PSG được giải phóng hoàn toàn và nhờ đó chơi bùng nổ hơn.

"Chính tôi cũng không tưởng tượng được mọi việc lại suôn sẻ thế", Tite thừa nhận.

Với năm bàn sau chỉ bốn lần khoác áo đội tuyển, Jesus là cầu thủ ghi bàn nhiều nhất cho Seleção trong năm 2016 cho dù anh chỉ ra mắt vào tháng Chín. Là người đá cao nhất trong đội hình 4-1-4-1, Jesus mang đến sự khó lường trong cách chơi của đội bóng nhờ sự năng nổ và táo bạo.

Có Jesus ở trên, Tite mạnh dạn đẩy cao đội hình Selecao lên 20 mét, pressing liên tục và tấn công ngay khi có thể. Hai hậu vệ biên được khuyến khích dâng cao, kéo dãn tối đa đội hình đối phương. Và với những khoảng trống mới được tạo ra, Neymar đích thị là nỗi kinh hoàng của các hậu vệ.

Khi có bóng trong chân, Brazil lại trở thành Brazil. Sự vươn lên của Casemiro tại Real Madrid giúp ích rất nhiều. Cùng với các cộng sự Paulinho và Renato Augusto, anh mang đến chiếc bản lề vững vàng cho Selecao ở giữa sân, là nguồn cung cấp bóng tuyệt vời cho các ngôi sao tấn công ở tuyến trên.

Đội ngũ của Selecao giờ đi vào ổn định, chỉ duy nhất một vị trí vẫn còn đang cân nhắc ở cánh phải, khi Philippe Coutinho cạnh tranh trực tiếp với Willian.

Truyền thông bây giờ không còn hoài nghi những lựa chọn của Tite nữa. Với nhiều người, Brazil đã sẵn sàng đến Nga. Nhưng Tite không nghĩ thế. Ông nói: "Tôi ước mình có thêm thời gian".

Thời gian là điều Tite luôn thèm khát. Năm 2013, ông rời Brazil chu du thế giới để... du học. Ông đến sân tập các CLB lớn tại châu Âu để học, để biết những xu thế chiến thuật trên thế giới đang đi đến đâu. Ông kết hợp nó với hiểu biết của bản thân, với lịch sử bóng đá Brazil để tìm ra cách dung hòa tốt nhất.

Trước World Cup 2014, Scolari từng thắng 15/16 trận, đến mức người trợ lý Carlos Alberto Parreira tự tin tuyên bố: "Phần việc khó khăn nhất đã xong".

Tite không cho phép mình chủ quan như thế. Tite nói hồi tháng trước: "Cuộc xây dựng là một hành trình dài hơi, ngày qua ngày". Nhưng ta biết cuộc xây dựng ấy đã xong phần nền móng. Đấy đã là một thành tựu để khui champagne, nếu nhìn qua đống ngổn ngang ở Argentina.