Kỳ thi tốt nghiệp của chó nghiệp vụ
Trung tá Hồ Nam Long - Phó phòng phụ trách Phòng cảnh sát bảo vệ và cơ động Công an tỉnh Nghệ An, cho biết, Nghệ An là một trong những tỉnh có đội huấn luyện sử dụng chó nghiệp vụ đầu tiên trong cả nước. Chính vì thế, chó là một lực lượng quan trọng trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trên địa bàn.
Trung tá Long kể, cuối năm 1959, một lớp đào tạo, huấn luyện chó nghiệp vụ đầu tiên ở Việt Nam được khai giảng. Lúc này, Công an Nghệ An đã gửi nhiều cán bộ ra Hà Nội để học tập và huấn luyện chó.
Nghệ An là một trong những tỉnh có đội huấn luyện chó nghiệp vụ đầu tiên trong cả nước.
Sau khi hoàn thành khoá học kéo dài 8 tháng, Công an Nghệ An tìm mua giống chó becgie về để huấn luyện.
"Mỗi con chó thường được đào tạo từ 9 đến 12 tháng. Nhưng cũng có con mất đến mấy năm mới hoàn thành, có con thì không đạt yêu cầu nên bị loại", Trung tá Long kể.
Tuy nhiên, những chú chó của khoá học đầu tiên này đều bị loại vì không đạt yêu cầu. Phần do chó được mua từ người dân, nuôi dưỡng không đảm bảo nên bị thoái hoá về nguồn giống.
Rút kinh nghiệm, những khoá học sau, Công an Nghệ An phải trực tiếp đặt mua chó từ Liên Xô về để đảm bảo chất lượng.
Từ 1, 2 con chó đạt yêu cầu trong những khoá học đầu tiên, đến nay Công an Nghệ An có hơn 20 con chó nghiệp vụ đạt yêu cầu sẵn sàng tham gia vào các chuyên án khó.
Hơn 30 năm gắn bó với chó nghiệp vụ, Trung tá Thái Duy Dũng - Đội trưởng Đội quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ (PK 20, Công an tỉnh Nghệ An) cho biết, việc huấn luyện chó rất nguy hiểm và khó khăn. Đã không ít lần Trung tá Dũng bị chó tấn công khi đang huấn luyện và phải nằm viện nhiều tháng.
Trung tá Dũng cho hay, một chú chó chỉ được đưa vào huấn luyện khi đã đủ 1 tuổi đời. Nếu chó non quá sẽ không huấn luyện được vì cơ thể, tâm lý thần kinh chưa thực sự trưởng thành.
Những chú chó nghiệp vụ là giống chó becgie được chăm sóc nghiêm ngặt và luôn được rọ mõm trong quá tình huấn luyện để đảm bảo an toàn.
Sau khi huấn luyện khoảng 1 năm, những chú chó sẽ được đưa đi thi tốt nghiệp ở Bộ Công an. Kỳ thi tốt nghiệp này, những chú chó phải trải qua 2 bước là thi thực hành và thi lý thuyết.
Lý thuyết là môn thi thiên về về những động tác cơ bản, yêu cầu chú chó phải làm theo hiệu lệnh của huấn luyện viên như ngồi, đứng, chồm, tấn công…. Còn thực hành là những kỹ thuật chuyên môn cao như giám định mùi hơi, truy dấu vết....
Sau kỳ thi, những chú chó không qua được sẽ bị loại hoặc trả về để tiếp tục đào tạo, huấn luyện thêm. Chỉ những chú chó hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp thì mới được cho tham gia phá án. Mỗi năm 2 lần, cán bộ nghiệp vụ từ Bộ Công an sẽ vào kiểm tra định kỳ để đánh giá, phân bậc các chú chó nghiệp vụ trong quá trình này.
Những chú chó sau khi được huấn luyện khoảng 1 năm sẽ được đưa đi thi Tốt nghiệp ở Bộ Công an rồi mới được tham gia phá án.
"Huấn luyện chó nguy hiểm lắm. Thông thường ở đây mỗi người được giao một chú chó để đào tạo, con của ai thì nghe lời người đấy. Tôi nhớ có hôm chúng tôi đang huấn luyện chó tấn công tội phạm, tôi vào vai tội phạm.
Những chú chó đang học thì rọ mõm để an toàn. Nhưng lúc đó có chuồng trại nhốt không cẩn thận nên một con chưa rọ mõm bên trong thoát ra ngoài được đã lao vào tấn công, cắn xe khắp người tôi. Đợt đó tôi bị cắn mấy chục nhát, phải đi viện khâu 13 mũi", Trung tá Dũng kể lại.
Công việc chăm sóc những chú chó này cũng khó khăn và vất vả. Mỗi tháng, khẩu phần ăn của chú chó là 9 kg thịt và 15 kg gạo chưa kể những món phụ khác để kích thích sự phát triển của chó. Những chú chó lớn có thể nặng đến hơn 70 kg.
Thông thường, những chú chó nghiệp vụ sẽ có thời gian công tác là 8 năm. Có thể những con chó khác hoặc chết trước hoặc bị thải loại. Một số chó sau khi hết nhiệm vụ được bán cho dân hoặc được mang về nhà nuôi vì đã gắn bó quá lâu với người nuôi chúng.
Chiến công đặc biệt của những chú chó nghiệp vụ
Theo Trung tá Dũng, hiện nay đơn vị đang có 20 con chó nghiệp vụ và được phân ra thành 4 nhóm. Nhóm thứ nhất là chó Becgie gốc Đức. Loại này có thần kinh mạnh, thân hình to, khoẻ, rất hung dữ. Nhóm chó này được sử dụng làm nhiệm vụ tấn công, truy đuổi tội phạm.
Nhóm chó thứ 2 điềm tĩnh hơn đuược dùng để giám định hình sự, truy vết hơi người trong các vụ án mạng. Nhóm thứ 3 hiền lành, thân hình nhỏ và được dùng trong việc truy tìm ma tuý, thuốc nổ. Nhóm chó nghiệp vụ cuối cùng là dùng để trong công tác cứu hộ, cứu nạn.
Chó nghiệp vụ được phân ra làm 4 nhóm để làm các nghiệp vụ phá án khác nhau tuỳ theo mức độ và tính chất vụ án để cần những chú chó khác nhau.
Về những chiến công của các chú chó nghiệp vụ, Trung tá Hồ Nam Long cho hay đó là những chiến công dài và không thể nào kể xiết. Có những vụ án tưởng chừng như đi vào ngõ cụt, hiện trường bị xáo trộn, thế nhưng khi đưa những chú chó nghiệp vụ đến thì "nút thắt" vụ án được gỡ nhanh chóng và dễ dàng hơn.
Trung tá Long nhớ lại, một ngày đầu tháng 2/2004, Phòng Cảnh sát ma túy Công an tỉnh Nghệ An nhận được nguồn tin có nhóm đối tượng vận chuyển ma tuý qua cửa khẩu Cầu Treo về Nghệ An tiêu thụ. Các trinh sát lập tức được cử đi theo dõi di biến động.
Sau nhiều ngày điều tra, lực lượng chức năng đã nắm được di biến động của những kẻ buôn ma tuý.
13h ngày 10/2/2004, chiếc xe chở nhóm tội phạm đi về đến TP. Vinh thì dừng lại chuẩn bị giao hàng. Lúc này tổ trinh sát liền ập đến khống chế các đối tượng. Tuy nhiên, lật tung khắp xe ô tô mà các đối tượng đi nhưng các trinh sát cũng không thể tìm thấy ma tuý đâu.
Thấy cảnh sát loay hoay tìm kiếm ma tuý, nhóm người trên ôtô thản nhiên cười nói và nghĩ rằng cảnh sát sẽ không bao giờ thấy ma tuý vì chúng đã giấu rất kỹ.
Những chú chó nghiệp vụ là lực lượng đặc biệt giúp phá hàng nghìn vụ án lớn nhỏ và truy bắt những tên tội phạm nguy hiểm.
Quyết tâm đấu tranh bằng được các trinh sát phải nhờ đến sự hỗ trợ của Đội quản lý, huấn luyện và sử dụng động vật nghiệp vụ.
Chú chó Becgie tên Zôn Ly lập tức được đưa đến hiện trường để truy tìm ma tuý. Chỉ ít phút sau, chú chó Zôn Ly đã đánh hơi được dấu hiệu ma túy giấu trong những thanh sắt rỗng, được hàn kín và ngụy trang một cách cực kỳ công phu dưới gầm xe. Khi phá ra, các trinh sát phát hiện 20 bánh heroin.
Tổng tài sản mà cảnh sát thu giữ trong vụ án này lên đến 5 tỷ đồng. Nhờ việc phát hiện này, sau khi mở rộng điều tra, cơ quan chức năng đã bắt thêm nhiều đối tượng "sừng sỏ" khác.
"Có lần một phạm nhân đang thụ án 20 năm tù ở Trại giam số 6 thì vượt ngục. các lực lượng được điều động đến và xác định tên phạm nhân đang ở nhà dân và dùng súng khống chế con tin. Thấy tình hình căng thẳng, lực lượng chức năng lại phải nhờ đến chú chó nghiệp vụ tên là Lai Ca.
Khi lực lượng chức năng tập trung lực lượng ở một phía, chú chó Lai Ca được huấn luyện viên dẫn đi 1 hướng khác bất ngờ ập vào nhà để tiếp cận phạm nhân và con tin.
Trong tích tắc, chú chó Lai Ca lao đến cắn chính xác vào tay phạm nhân đang cầm súng giúp các trinh sát ập vào bắt gọn tên phạm nhân", Trung tá Long kể và cho biết, những chú chó nghiệp vụ ở Nghệ An còn tham gia nhiều vụ án nghiêm trọng khác, giúp đảm bảo tình hình an ninh trật tự và phòng chống tội phạm.