Các cơ quan hàng không và cả các công ty riêng như SpaceX của Elon Musk đang cố gắng biến du hành không gian trở nên dễ dàng hơn, nghiên cứu các phản ứng của cơ thể khi phải ở trong điều kiện không trọng lực trong thời gian dài, cũng như bị cô lập khỏi thế giới loài người, và tìm ra cách trồng trọt trong không gian - tất cả đều hướng tầm nhìn đến việc khám phá và cải tạo sao Hỏa.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tới đó? Nếu có đủ thời gian, liệu những cư dân đầu tiên có thể tiến hóa thành một giống người hoàn toàn mới?
Theo nhà nhân chủng học John Hawks, giáo sư tại Đại học Wisconsin-Madison, việc xuất hiện thêm một chủng loài mới diễn ra trong khoảng từ vài nghìn đến vài triệu năm ở Trái Đất.
Người cổ đại di cư tới châu Úc cách đây khoảng 50.000 năm, khi lục địa này còn kết nối với nhiều vùng phía Bắc lục địa Australia, và hậu duệ của họ đã trở thành các bộ lạc thổ dân sống tới tận ngày nay, nhưng vẫn chưa kịp trở thành loài người mới.
Đặc biệt là ở Tasmania, họ sống tách biệt hoàn toàn với loài người qua vài thiên niên kỉ từ khi mực nước biển dâng cao vào cuối Kỉ Băng hà, khoảng 10.000 năm khiến cầu nối của họ tớ lục địa Australia hoàn toàn chìm trong nước biển.
Cho dù bị tách biệt trong thời gian dài đến vậy, những người Tasmania vẫn chưa thể tiến hóa thành loài mới. Nhưng giống người ở đảo Flores, Indonesia lại có thể làm được điều này.
Khi Hawks nhắc đến Flores, ông đã đề cập đến giống “người lùn”, Homo floresiensis, đã từng định cư cách đây khoảng 1 triệu năm trên hòn đảo thuộc Indonesia này và tiến hóa hoàn toàn tách biệt khỏi tổ tiên loài người, trở thành một cộng đồng có vóc dáng thấp lùn đã từng sống cách đây khoảng 55.000 năm.
Vấn đề là trong hành trình tiến hóa 1 triệu năm ở Flores, chúng ta không biết họ đã trở thành giống loài mới như thế nào.
Điều mà chúng ta không biết là cần mất bao nhiêu thời gian để việc đó xảy ra, 1 triệu năm có lẽ là đủ nếu chúng ta ở Trái Đất, nhưng với một nơi như hành tinh Đỏ, chúng ta không hề có một bầu khí quyển dày để chống lại các phóng xạ mạnh từ vũ trụ.
Tỉ lệ ung thư có lẽ sẽ tăng cao, nhưng cùng với đó đột biến sẽ là nguyên liệu thô cho quá trình tiến hóa. Nếu chúng ta có thể sống sót, tỉ lệ đột biến cao sẽ đồng nghĩa với việc nguồn gen trong tương lai sẽ phong phú hơn qua mỗi thế hệ.
Dĩ nhiên là không phải chỉ qua một thế hệ mà chúng ta có được siêu năng lực, nhưng các đột biến gen sẽ rất đáng kể. Những đột biến hoàn toàn là ngẫu nhiên, nhưng chính sự ngẫu nhiên đó làm các loài trở nên tách biệt với nhau.
Nền văn minh sao hỏa liệu có khả thi?
Trong thực tế, với một khí hậu mới mẻ và hoàn toàn khắc nghiệt, chọn lọc tự nhiên sẽ ưu tiên cho những gen có thể khiến một người vượt trội hơn so với những người còn lại.
Nhưng việc đột biến và tiến hóa thành một loài mới không hẳn là một điều tồi tệ, ít nhất nó còn đỡ hơn so với việc giao phối cận huyết, vốn là một nguy cơ hàng đầu với những người định cư trên Hành tinh Đỏ, hoặc nơi nào đó trong vũ trụ.
Với dân số nhỏ - Hawks ước tính cỡ khoảng 1000 người, việc thoái hóa gen là một nguy cơ đáng lo ngại, vì điều đó không xảy ra với các cộng đồng lớn.
“Bạn sẽ phải nghĩ cách làm sao để tránh việc giao phối cận huyết”, ông cho biết. Nếu bạn không thể làm tăng kích thước dân số, sẽ phải có một “kế hoạch hóa gia đình” để kết hợp những người có gen đa dạng nhất, và phải đặt ra nhiều điều luật chặt chẽ trong việc chọn bạn tình của mỗi người.
Bên cạnh đó, ông khuyến khích việc mang thêm một lượng lớn tinh trùng lên vũ trụ để mở rộng nguồn gen hoặc làm một chiến dịch như “chiếc tàu Noah”, để mỗi người lên vũ trụ mang theo một người khác giúp đảm bảo sự phong phú của nguồn gen.
Những vấn đề trên có thể dễ dàng giải quyết bằng cách giúp các cư dân vũ trụ không bị cô lập khỏi phần còn loại của nhân loại, nhưng có thể là chúng ta không có lựa chọn nào khác khi việc sống trên hành tinh khác có thể phá hủy hệ miễn dịch của họ, khiến cho việc lai giống với người Trái Đất hay quay về hành tinh Mẹ thật sự nguy hiểm. Nhưng chỉ có thời gian mới trả lời được.