SOHA NEWS
Nghe có vẻ to tát, nhưng người Mỹ chẳng còn xa lạ với việc chính phủ đóng cửa.
Đóng cửa chính phủ là gì?
Đóng cửa chính phủ Mỹ xảy ra khi Quốc hội và Tổng thống không đạt được một thỏa thuận về ngân sách hoạt động của chính phủ, dẫn tới thiếu ngân sách cho một số cơ quan chính phủ hoạt động.
Khi chính phủ đóng cửa, các dịch vụ công ích sẽ tạm thời ngừng cung cấp. Danh sách những dịch vụ công ích trong diện có thể bị tạm ngừng cung cấp do Văn phòng Quản lý và Ngân sách quy định.
"Lịch sử" đóng cửa chính phủ
Kể từ năm 1976 cho tới trước 0h ngày 22/12, Chính phủ Mỹ có 20 lần ngừng hoạt động vì nhiều nguyên nhân khác nhau.
Lần đầu tiên chính phủ Mỹ phải đóng cửa là dưới thời Tổng thống Gerald Ford. Nguyên nhân khiến chính phủ phải tạm ngưng mọi hoạt động trong 10 ngày là do Tổng thống Mỹ thứ 38 của Mỹ bác bỏ một dự luật tài trợ nguồn ngân sách 56 tỷ USD mới cho Bộ Lao động và Bộ Y tế, Giáo dục và Phúc lợi Mỹ khi đó.
Kể từ sau đó, việc đóng cửa chính phủ dường như không còn là một vấn đề gì đó quá mức to tát với các chính quyền Mỹ tiếp theo.
Dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, chính phủ Mỹ 5 lần tuyên bố đóng cửa vì nhiều lý do khác nhau. Trong số đó phải kể từ lần đóng cửa vào năm 1978 sau khi ông Carter phủ quyết dự luật bảo vệ quốc phòng trị giá 37 tỷ USD.
Nói đến đóng cửa chính phủ, không thể không nhắc tới Tổng thống Ronald Reagan bởi chính phủ Mỹ trong thời gian ông tại nhiệm đã phải đóng cửa tới 8 lần.
Đây cũng là kỷ lục chưa vị tổng thống nào xô đổ. Mặc dù vậy, những lần chính phủ Mỹ ngưng hoạt động dưới thời ông Reagan đều kéo dài không quá 3 ngày nên được đánh giá là không quá nghiêm trọng.
Tới thời Tổng thống George H.W. Bush, chính phủ Mỹ chỉ đóng cửa 1 lần vào năm 1990. Tới 5 năm sau, kịch bản này lặp lại sau khi người kế nhiệm ông Bill Clinton phủ quyết một nghị quyết tăng phí bảo hiểm Medicare.
Hơn 2 tháng sau đó, chính phủ Mỹ tiếp tục ngưng hoạt động, nhưng tình trạng này kéo dài tới 21 ngày, trở thành lần đóng cửa dài nhất và nghiêm trọng nhất trong lịch sử.
Tổng thống George W. Bush là ông chủ Nhà Trắng duy nhất không phải chứng kiến cảnh chính phủ phải đóng cửa trong suốt nhiệm kỳ của mình.
Tuy nhiên, người thay thế ông, Tổng thống Obama phải trải qua đợt đóng cửa được đánh giá là nghiêm trọng thứ 2 trong lịch sử.
Vào lúc 0h01 ngày 1/10/2013, Chính phủ Mỹ buộc phải ngừng hoạt động khi Thượng viện và Hạ viện không thể thống nhất vấn đề ngân sách.
Trước lần ngưng hoạt động vào 0h ngày 22/12 tới đây, Chính phủ Mỹ dưới thời Tổng thống Trump từng phải đóng cửa 2 lần liên tiếp chỉ trong 3 tuần nhưng các lần đều diễn ra không lâu với 1 trong số đó chỉ kéo dài trong vài giờ.
Những ai bị ảnh hưởng?
Nhìn chung, khi Chính phủ Mỹ đóng cửa, gần 40% nhân sự của chính phủ tại các cơ quan được cho là không thiết yếu sẽ nghỉ phép hay tạm thời nghỉ việc không lương, tuy nhiên họ vẫn sẽ được trả lương cho thời gian nghỉ sau khi các thỏa thuận về ngân sách được thông qua.
Các nhân viên chính phủ phụ trách an ninh công cộng và an ninh quốc gia, cũng như các binh sỹ đang làm nhiệm vụ vẫn sẽ "đi làm" như bình thường. Tuy nhiên theo CNN, nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, các nhân sự quân đội có thể phải làm việc mà không được trả lương.
Dù chính phủ Mỹ đóng cửa, đèn vẫn sẽ sáng, tàu vẫn sẽ chạy và thư từ vẫn sẽ được gửi đến nhà dân. Bộ Năng lượng Mỹ cho biết vì phần lớn kế hoạch phân bổ ngân sách của bộ đều kéo dài nhiều năm, nên các nhân viên vẫn sẽ làm việc như bình thường nếu không có chỉ thị khác. Sở Bưu chính Mỹ do không nhận thu nhập từ thuế trong hoạt động hàng ngày nên vẫn hoạt động bình thường.
Các binh sỹ đang làm nhiệm vụ không bị ảnh hưởng khi chính phủ đóng cửa. (Ảnh: Reuters)
Công việc của các nhân viên thuộc Cơ quan kiểm soát không lưu, an ninh vận tải và an sinh xã hội cũng không bị ảnh hưởng khi chính phủ ngừng hoạt động.
Tuy nhiên, các du khách khi tới tham quan ở Mỹ vào dịp này phải lưu ý rằng nhiều địa điểm tham quan như bảo tàng, công viên quốc gia hay tượng Nữ thần Tự do thường đóng cửa.
Đóng cửa chính phủ gây thiệt hại thế nào?
Đòng cửa chính phủ sẽ làm lãng phí tiền thuế của người dân và cho thấy một sự quản lý yếu kém. Đặc biệt lần đóng cửa mới đây cảnh báo những viễn cảnh không mấy tươi sáng với chính quyền Trump khi đảng Dân chủ lên nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào ngày 3/1/2019 tới.
Trong lần chính phủ ngừng hoạt động vào năm 2013, số tiên lương chi trả cho nhân viên trong thời gian họ nghỉ việc lên tới 2,5 tỷ USD. 16 ngày ngừng hoạt động của chính phủ trong lần đóng cửa này lấy đi của nền kinh tế Mỹ 24 tỷ USD, khiến GDP của giảm 0,25%.
“Tổn thất kinh tế vốn rất khó để đo lường. Trong khi đó tình trạng bất ổn từ việc chính phủ đóng cửa sẽ tạo ra sự do dự đối với các doanh nghiệp trong việc thực hiện các dự án mới và khuyến khích người tiêu dùng tiết kiệm thay vì chi tiêu”, ông Guy LeBas, trưởng bộ phận chiến lược sản phẩm thu nhập cố định của công ty Janney Capital Markets phân tích.