Ukraine trong tình thế nguy hiểm
Thị trấn Marinka gần như đã thất thủ. Avidiivka đang dần bị bao vây. Dự kiến sẽ có một cuộc tiến công ở Chasiv Yar gần Bakhmut. Xa hơn về phía Bắc, bên ngoài Kupiansk, giao tranh không có dấu hiệu chậm lại. Tuy nhiên, cả Nga và Ukraine đều không sở hữu những chiến thuật có thể dẫn đến đột phá trên chiến trường.
Lựu pháo tự hành Archer của Thụy Điển được Lữ đoàn pháo binh 45 của Ukraine khai hỏa ở Donetsk. Ảnh: Reuters
Hiện nay, Nga đang giành lợi thế khi nước này thúc đẩy việc bảo vệ khu vực Donbass ở phía Đông - mục tiêu chính của Moscow trong chiến dịch quân sự tại Ukraine. Nga có dân số gấp 3 lần dân số Ukraine và các cơ sở công nghiệp quân sự của nước này đang hoạt động hết công suất.
"Lợi thế của Nga trong giai đoạn này không mang tính quyết định nhưng xung đột không phải là bế tắc", Michael Kofman, học giả cấp cao trong chương trình Nga và Á-Âu tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie cho hay, đồng thời nhận định: "Tùy thuộc vào những gì xảy ra trong năm nay, đặc biệt là với sự hỗ trợ của phương Tây cho Ukraine, năm 2024 có thể sẽ đi theo một trong hai quỹ đạo. Ukraine có thể giành lại lợi thế vào năm 2025, hoặc có thể bắt đầu thua trong cuộc xung đột nếu không có đủ viện trợ”.
Ukraine đang trong tình thế nguy hiểm . Các vấn đề ảnh hưởng đến quân đội ngày càng trở nên trầm trọng hơn kể từ mùa hè.
Binh lính Ukraine kiệt sức vì chiến đấu kéo dài và thời gian nghỉ ngơi ngắn hơn. Hàng ngũ vốn mỏng đi vì thương vong chỉ được bổ sung một phần, thường là các tân binh lớn tuổi và được huấn luyện kém. Trong khi đó, quân đội Nga trên đà tiến công và dự kiến sẽ tấn công vào Chasiv Yar gần Bakhmut.
Những nỗ lực tuyển quân của Ukraine cũng làm gây ra tranh cãi chính trị giữa giới lãnh đạo quân sự và dân sự. Các quan chức quân sự củng cố nhu cầu động viên rộng rãi để giành chiến thắng nhưng văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelensky lo ngại, việc đưa ra những thay đổi không được lòng dân có thể chấm dứt nỗ lực huy động thêm 500.000 binh lính. Theo các nhà phân tích, con số đó đã tính đến những tổn thất đáng đáng kể của Ukraine và những gì cần thiết để đẩy lùi các lực lượng của Nga.
Trong khi con số thương vong của Ukraine vẫn không được công bố thì các quan chức Mỹ trong mùa hè vừa qua ước tính số binh lính thương vong của Ukraine có thể lên đến hơn 150.000 người. Theo các quan chức này, Nga cũng chịu thương vong lớn nhưng các lực lượng của nước này vẫn đủ khả năng đẩy lùi cuộc tấn công của Ukraine, tái tổ chức lực lượng và tiến công trong điều kiện mùa đông khắc nghiệt.
Vấn đề cấp bách của Ukraine
Tình trạng thiếu binh lính chỉ là một phần của vấn đề. Vấn đề còn lại cấp bách hơn là kho dữ trữ đạn dược của Kiev và nguồn cung từ phương Tây đều không được đảm bảo. Các chỉ huy của Ukraine đã phải xoay vòng đạn dược, không biết liệu đợt vận chuyển vũ khí mới nào sẽ là đợt vận chuyển cuối cùng.
Vào cuối năm 2023, các thành viên thuộc một pháo đội của Ukraine trong Lữ đoàn 10 ngồi trong một boong ke ẩn mình trong hàng cây trơ trụi ở phía Đông, khẩu pháo cỡ nòng 122mm thời Liên Xô của họ được bọc trong lưới ngụy trang và cành cây trụi lá. Chỉ khi một xe tải chở 2 quả đạn pháo đến thì các binh lính mới lần đầu tiên bắt tay vào việc trong vài ngày qua. Họ nhanh chóng nạp đạn và khai hỏa về phía các binh lính Nga đang tấn công các vị trí của Ukraine cách đó gần 5km.
"Hôm nay, chúng tôi có 2 quả đạn pháo nhưng vài ngày nữa chúng tôi không có quả nào ở những vị trí này", chỉ huy một pháo đội có tên là Monk cho hay. Anh cho biết: "Lần cuối cùng chúng tôi khai hỏa là cách đây 4 ngày và chỉ có 5 quả đạn pháo".
Tình trạng thiếu đạn dược và động lực chiến trường đang thay đổi đồng nghĩa với việc các xạ thủ không còn hỗ trợ nhiều cho các cuộc tấn công của Ukraine. Thay vào đó, họ chỉ nổ súng khi quân đội Nga đang xông vào chiến hào Ukraine.
"Chúng tôi có thể ngăn chặn họ bây giờ nhưng ai biết được, ngày mai hay ngày kia có lẽ chúng tôi không thể ngăn chặn họ nữa. Đây thực sự là vấn đề lớn với chúng tôi", Monk nói.
Tại Kupiansk gần đó, Phó tiểu đoàn trưởng thuộc Lữ đoàn 68 có biệt danh là Italian cũng đồng tình với những lo ngại của Monk.
"Tôi có 2 xe tăng nhưng chỉ có 5 quả đạn pháo. Tình hình hiện nay rất tồi tệ, đặc biệt ở Avdiivka và Kupiansk", Italian cho hay.
Sự mất cân bằng đạn dược này được cảm nhận ở hầu hết tiền tuyến dài gần 1.000km, các binh lính Ukraine cho hay. Các đơn vị của Nga đang ở trong tình thế tương tự như hồi mùa hè năm 2022, khi mà họ có thể dễ dàng xóa sổ vị trí của Ukraine cho đến khi Kiev hết đạn. Nhưng không giống như mùa hè năm đó, không còn không khí hối hả ở các nước phương Tây để trang bị vũ khí cho quân đội Ukraine.
Và cũng không giống như mùa hè đó, các UAV đã chiếm tỷ lệ lớn hơn nhiều trong kho vũ khí của hai bên, đặc biệt là máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) được gắn chất nổ và sử dụng giống như tên lửa điều khiển từ xa.
Những UAV này đã bổ sung cho hệ thống pháo truyền thống khi cả Nga và Ukraine đều đang vật lộn với việc dự trữ đủ đạn pháo để tiến hành một chiến dịch kéo dài và dữ dội. Trong 9 tháng qua, số lượng máy bay không người lái FPV đã tăng ít nhất 10 lần và con số thương vong do UAV gây ra nhiều hơn cả pháo ở một số khu vực trên tiền tuyến. Thậm chí loại đạn chùm do Mỹ cung cấp cũng mất đi một phần hiệu lực trên chiến trường.
"Ban đầu, vào tháng 9, chúng tôi có thể tấn công các nhóm lớn nhưng bây giờ thì chỉ tấn công vào các đơn vị nhỏ hơn", chỉ huy trung đội đang chiến đấu ngoài Bakhmut cho biết. Ông nói, Nga đã đào chiến hào của họ sâu hơn và khó bị tấn công hơn.
Bên ngoài Avdiivka, nơi Nga đang tập trung phần lớn lực lượng ở phía Đông, tiếng pháo nổ ầm ầm vào buổi chiều, gần như không ngừng nghỉ. Đó là âm thanh chưa từng được nghe kể từ những tháng đầu xung đột.
Các binh lính đang bảo vệ sườn Avdiivka nói, có những ngày qua, đội hình của Nga đã tấn công thành 9 đợt với hy vọng chiến hào của Ukraine sẽ bị bao vây. Đây là một chiến thuật được bộ binh Nga nhân rộng khắp tiền tuyến và hầu như có rất ít dấu hiệu dừng lại mặc dù tỷ lệ tiêu hao cao thường xảy ra với một lực lượng tấn công các vị trí cố thủ.
Các nhà phân tích đánh giá, đề nghị của Washington cho Kiev về việc phòng thủ vào năm 2024 sẽ hầu như không có ý nghĩa nếu Kiev không có đạn dược hoặc lực lượng để bảo vệ các vùng lãnh thổ mà hiện nay họ đang nắm giữ.