Ukraine cần thay đổi chiến thuật sử dụng xe tăng
Đầu năm nay, Đức, Đan Mạch, Hà Lan đã cam kết cung cấp cho Ukraine khoảng 100 chiếc xe tăng Leopard 1A5, đồng thời cam kết huấn luyện binh sĩ vận hành, cung cấp hậu cần, phụ tùng thay thế và đạn dược. Tới tháng 9, quân đội Đan Mạch cho biết 10 chiếc xe tăng Leopard 1 đầu tiên đã được chuyển đến Ukraine. Sau đó, Đan Mạch cũng bổ sung thêm 95 chiếc Leopard cho Ukraine.
Vào tuần trước, Đức nói sẽ gửi thêm cho Ukraine 25 chiếc xe tăng Leopard. Khoảng 20 chiếc xe tăng đầu tiên đã tới Ukraine và được trang bị cho một đại đội của Lữ đoàn cơ giới 44 mới.
Xe tăng Leopard 1A5 của quân đội Brazil. Ảnh: Wikimedia Commons
Ukraine sắp tới sẽ nhận được khoảng 195 chiếc Leopard 1A5 hạng nhẹ ra đời từ những năm 1980. Cho đến nay, đây là loại xe tăng phương Tây có số lượng nhiều nhất trong kho của Ukraine. Số lượng xe tăng Leopard mà Ukraine sở hữu chỉ kém những chiếc T-64 tự chế của Ukraine và nhiều mẫu T-72 khác nhau từ thời Liên Xô.
Các chuyên gia quân sự nhận định, xe tăng Leopard có thể mang lại lợi ích cho Ukraine nhưng cũng có nhiều rủi ro. 5 tháng sau khi tiến hành cuộc phản công mùa hè, Ukraine đã mất ít nhất 13 xe tăng Leopard 2. Ukraine cần có những chiếc xe tăng mới để thay thế những chiếc bị phá hủy trên chiến trường. Tuy nhiên, không có dấu hiệu cho thấy bất kỳ quốc gia NATO nào sẵn sàng gửi thêm Leopard 2 cho Ukraine. Ngoài ra, Anh cũng chưa có kế hoạch sẽ thay thế những chiếc xe tăng Challenger 2 bị phá hủy trên chiến trường ở Ukraine.
Mỹ có thể gửi nhiều hơn số lượng 31 xe tăng Abrams mà nước này này đã cam kết chuyển cho Ukraine. Tuy nhiên, những thành viên đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ cũng hoàn toàn có thể không ủng hộ việc tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine.
Cho đến khi Ukraine có thể tiếp tục sản xuất xe tăng của riêng mình, một kịch bản khó xảy ra trong thời gian ngắn do cần khoản đầu tư lớn, thì những chiếc xe tăng Leopard 1, T-72 và xe từ thời Liên Xô là những loại xe tăng còn lại mà Ukraine có số lượng đủ lớn trong kho để sử dụng trên chiến trường.
Điều đó đồng nghĩa với việc Ukraine phải tìm cách ra cách tốt nhất để sử dụng những chiếc xe tăng này một cách hiệu quả, với việc giảm thiểu điểm yếu và tận dụng điểm mạnh của chúng.
Điểm mạnh và điểm yếu của xe tăng Leopard
Với gần 200 chiếc Leopard 1A5, đủ trang bị cho 3 tiểu đoàn, Ukraine cần triển khai loại xe tăng này ở nơi chúng có thể di chuyển nhanh chóng, có vị trí ẩn nấp và khai hỏa ở cự ly xa.
“Lợi thế của Leopard so với T-64 là ở độ chính xác, tầm bắn và tốc độ”, một binh sĩ Ukraine cho hay.
Leopard 1A5 nặng 40 tấn, kíp vận hành 4 người, có khả năng nhắm mục tiêu nhanh và chính xác. Một huấn luyện viên xe tăng Đan Mạch khuyên các binh sĩ Ukraine rằng nên chiến đấu khi đang di chuyển trên xe. “Leopard 1 được thiết kế để vừa di chuyển vừa khai hỏa”.
Nhà sản xuất xe tăng Đức Krauss-Maffei Wegmann đã trang bị cho Leopard 1A5 một trong những khẩu pháo hàng đầu thế giới vào thời điểm đó - khẩu L7 105mm của Royal Ordnance ở Anh. 40 năm sau, L7 vẫn là một vũ khí hiệu quả dù kém hơn một chút so với các loại pháo 120mm mới nhất.
Ngoài ra, xe tăng này còn có hệ thống chiến đấu tích hợp, bao gồm bộ ổn định, hệ thống quang học và hệ thống điều khiển hỏa lực vi tính hóa.
Những chiếc Leopard 1A5 cũ của Đức và Đan Mạch được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực EMES-18. Hệ thống này cũng được trang bị cho Leopard 2.
EMES-18 là một trong những phương tiện điều khiển hỏa lực xe tăng tốt nhất. Hệ thống này kết hợp máy đo khoảng cách laser với máy tính đường đạn. EMES-18 tự động điều hướng đầu pháo bằng cách tính toán gió, áp suất không khí và quan trọng nhất là chuyển động của mục tiêu so với xe tăng.
Điều đặc biệt ở EMES-18 là có thể nhắm vào mục tiêu thứ hai mà không cần dữ liệu từ tia laser. Thay vào đó, hệ thống đo chuyển động quay của tháp pháo Leopard 1 trong một hoặc hai giây khi người điều khiển nhắm mục tiêu đang di chuyển và nhấn nút bắn.
Mặc dù hiện tại tất cả các xe tăng mới nhất đều có bộ điều khiển hỏa lực tự động điều chỉnh độ cao và dẫn đường, nhưng hầu hết chúng đều cần dữ liệu từ tia laser cho cả hai điều chỉnh. Bộ điều khiển hỏa lực của một số xe tăng có tốc độ chậm hơn EMES-18. Một chiếc T-64 có thể bắn 8 phát/phút dù có bộ nạp đạn tự động. Trong khi đó, một chiếc Leopard 1A5 với bộ nạp đạn thông thường và khả năng điều khiển hỏa lực nhanh, có thể bắn được 10 phát/phút.
Điểm yếu lớn nhất của Leopard 1A5 là lớp bọc thép mỏng so với tiêu chuẩn xe tăng hiện đại. Leopard 2, nặng 70 tấn, đã được trang bị lớp giáp bổ sung, cùng pháo chính lớn hơn.
Leopard 1A5 rất nhẹ, chỉ nặng bằng một nửa trọng lượng của Leopard 2, và độ nhẹ đó chủ yếu do lớp giáp dày nhất chỉ khoảng 70mm. Lớp giáp này chỉ có khả năng bảo vệ bằng 1/10 so với lớp giáp của Leopard 2.
Giới quan sát đánh giá rằng, lý do Ukraine mất nhiều xe tăng Leopard 2 trên chiến trường là do Kiev thường triển khai chúng thành từng nhóm nhỏ mà không có nhiều sự hỗ trợ của bộ binh, băng qua các bãi mìn và những khu vực Nga thiết lập UAV để tiến đến các vị trí của quân Nga.
Ukraine đang sở hữu rất nhiều xe tăng Leopard 1A5. Nếu biết cách sử dụng, loại xe tăng này sẽ mang lại ưu thế cho Ukraine trên chiến trường, nhưng ngược lại, nếu không triển khai đúng cách, số lượng xe tăng bị phá hủy sẽ rất lớn.