Một binh sĩ Ukraine ngồi trên chiếc xe bọc thép trên con đường gần Sloviansk, miền Đông Ukraine, vào ngày 26/4/2022. Ảnh: AFP
Cuộc chiến giành quyền kiểm soát toàn bộ khu vực Donbass đang bước vào giai đoạn cuối. Sau khi nắm giữ Sievierodonetsk và Lysychansk, quân đội Nga hiện đã kiểm soát phần lớn vùng Lugansk. Giao tranh ác liệt hiện đang diễn ra ở phía Tây và phía Nam khi Nga đẩy mạnh tấn công Sloviansk, Kramatorsk và Bakhmut - ba thành phố vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine. Cả ba đều có vai trò quan trọng về mặt chiến lược cũng như ý nghĩa biểu tượng.
Sloviansk
Mặc dù Tổng thống Putin tuyên bố rằng quân đội tiền tuyến của ông cần nghỉ ngơi và khôi phục khả năng chiến đấu sau các trận chiến pháo binh dữ dội tại Severodonetsk và Lysychansk, nhưng các lực lượng Nga dường như đã nhanh chóng chuyển sang mục tiêu tiếp theo là Donetsk.
Theo AP, Thống đốc Donetsk, ông Pavlo Kyrylenko đang hối thúc hơn 350.000 người dân ở tỉnh này đi sơ tán để quân đội Ukraine có thể tiếp nhận các vị trí phòng thủ. Còn Bộ Quốc phòng Anh cho biết: “Các lực lượng Nga đang cách thị trấn Sloviansk khoảng 16 km về phía Bắc. Nhiều khả năng Sloviansk sẽ là chiến trường then chốt tiếp theo trong trận chiến giành Donbass”.
Theo giới quan sát, xét về mặt địa lý, Sloviansk có vai trò đặc biệt quan trọng. Nó nằm cách xa các thành phố lớn nhưng lại gần con đường cao tốc chiến lược M03 nối thủ đô Kiev với thành phố Kharkov và chạy qua khu vực giáp biên giới với Nga, gần Rostov-on-Don.
Trước đây, rất ít người biết đến Sloviansk – thành phố yên bình và tĩnh lặng tại khu vực Donbass, nơi chỉ có 100.000 dân. Nhưng tất cả đã thay đổi kể từ khi giao tranh giữa quân đội chính phủ Ukraine và phe ly khai nổ ra cách đây 8 năm. Vào tháng 4/2014 lực lượng ly khai thân Nga giành quyền kiểm soát Sloviansk, nhưng 3 tháng sau quân đội và các cơ quan tình báo của Ukraine đã cố gắng chiếm lại thành phố. Cuộc giao tranh này có thể coi là sự khởi đầu của cuộc chiến Donbass.
Sloviansk hiện đang được bao quanh bởi 3 thành phố do phe ly khai thân Nga nắm giữ, gồm: Izium ở phía Bắc, Luhansk ở phía Đông và Donetsk ở phía Nam.
Việc kiểm soát thành phố có tầm quan trọng chiến lược này sẽ mang lại nhiều lợi thế trong xung đột. Nếu các lực lượng Nga có thể giành được Sloviansk, họ có thể cô lập các đơn vị Ukraine trong khu vực. Tuy nhiên, nếu nỗ lực này thất bại do sự kháng cự mạnh mẽ của Kiev, tham vọng của Nga nhằm kiểm soát hai khu vực Lugansk và Donetsk sẽ bị giáng đòn mạnh.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Washington nhận định: “Nga có thể có kế hoạch bao vây các lực lượng Ukraine ở miền Đông, nhưng để làm được điều này họ cần phải chiếm được Slovyansk và đây là bước đi tối thiểu”.
Trong trường hợp thực hiện thành công cuộc tấn công Sloviansk, các đơn vị của Nga có thể kết hợp với các lực lượng đang chiến đấu ở Rubizhne, ở Đông Bắc Sloviansk, hoặc di chuyển về phía Nam theo hướng Horlivka và Donetsk, thực hiện nỗ lực bao vây các binh sỹ Ukraine tại đây.
“Nếu Nga không chiếm được Slovyansk, cuộc tấn công trực diện của Nga ở Donbass sẽ khó chọc thủng các tuyến phòng thủ của Ukraine và chiến dịch đánh chiếm toàn bộ tiền đồn Luhansk và Donetsk của Nga có thể thất bại", ISW nhận định.
Kramatorsk
Giống như Sloviansk, Kramatorsk từng bị phe ly khai chiếm giữ vào mùa Xuân năm 2014 nhưng quân đội Ukraine đã giành lại 3 tháng sau đó. Ở thời điểm đó, giao tranh chủ yếu diễn ra tại một sân bay quân sự quan trọng về mặt chiến lược.
Vào mùa Thu năm 2015, Kramatorsk trở thành trung tâm hành chính của tỉnh Donetsk. Các cơ quan chính phủ đã được chuyển từ thành phố Donetsk do phe ly khai kiểm soát đến Kramatorsk. Đây cũng là nơi đặt trụ sở của lực lượng quân đội Ukraine tại Donbass.
Kramatorsk là một trong những trung tâm công nghiệp quan trọng nhất ở miền Đông Ukraine – nơi có nhà máy chế tạo máy móc, thiết bị Novokramatorsk (hay NKMZ). Đây là một trong những nhà máy lớn nhất trong khu vực, chủ yếu sản xuất thiết bị khai thác. Nga là khách hàng lớn nhất của họ cho đến năm 2014. Khi xung đổ Nga-Ukraine nổ ra vào cuối tháng 2/2022, nhà máy đã ngừng hoạt động.
Bakhmut
Bakhmut là thành phố trọng điểm thứ 3 trong khu vực, nằm cạnh tuyến đường cao tốc dẫn tới Lysychansk, vốn được coi là tuyến đường tiếp tế thiết yếu của quân đội Ukraine. Nhiều trận chiến dữ dội đã diễn ra ở đây vào năm 2014 và 2015.
Bakhmut là thành phố nhỏ nhất trong số 3 thành phố đang có nguy cơ hứng chịu giao tranh ác liệt. Dù vậy, nó vẫn đóng vai trò rất quan trọng đối với nền kinh tế Ukraine. Đây là nơi có Artwinery - một trong những nhà sản xuất rượu vang lớn nhất ở Đông Âu và Artemsii là nhà sản xuất muối ăn nổi tiếng. Sản lượng muối của Artemsii chiếm khoảng 90% lượng muối tiêu thụ của Ukraine. Tuy vậy, quá trình phân phối sản phẩm của công ty này đã bị gián đoạn kể từ khi Nga tấn công Ukraine. Giá muối sau đó đã tăng vọt ở Ukraine khiến nước này buộc phải nhập khẩu muối ăn từ nước ngoài./.