Nga tạo thế dồn quân Ukraine vào tử địa
Khi Ukraine chuẩn bị chiến dịch phản công bằng cách thu gom vũ khí phương Tây và gửi binh sĩ sang NATO đào tạo thì Nga đã có ít nhất 7 tháng chuẩn bị cho giai đoạn có khả năng mang tính quyết định đối với xung đột Nga - Ukraine. Vào thời điểm hiện nay, Nga đã sẵn sàng về lực lượng dự bị, pháo binh, yểm trợ đường không, đạn dược và nhiên liệu tích trữ, cũng như đã thu mua được nhiều máy bay không người lái (UAV).
Pháo binh Ukraine bắn về phía vị trí quân Nga. Ảnh: New York Times.
Không những vậy, quân Nga đã cày sâu vào lãnh thổ họ chiếm được ở miền Nam Ukraine, đào những tuyến chiến hào dài và dựng lên các công sự vững chắc dọc theo chiến tuyến khoảng 1.000km từ tỉnh Zaporizhzhia (Zaporozhye) cho tới tỉnh Belgorod của Nga.
Giới chuyên gia quân sự cho rằng mạng lưới phòng tuyến đồ sộ của Nga khó tránh khỏi có những điểm yếu nhưng cho đến nay nó đã làm tốt nhiệm vụ làm chậm đà tiến công của quân Ukraine và tạo ra các nút cổ chai dồn lính Ukraine vào các con đường hẹp khi tiến công, tạo thuận lợi cho quân Nga tập kết và ngắm bắn chính xác.
Dara Massicot, một chuyên gia về quân đội Nga tại hãng Rand Corp cho biết: “Họ đã có nhiều tháng tạo ra một kế hoạch phòng thủ, họ đã đào hầm hào và tận dụng địa hình địa vật. Họ ở đó trong 6 tháng liền để gài mìn và các loại bẫy”.
Chiến dịch phản công của Ukraine, với mục tiêu đẩy Nga về vị trí trước tháng 2/2022, đã kéo dài được hơn 1 tuần. Tuy nhiên, cho tới nay, có nhiều dấu hiệu cho thấy Ukraine ít khả năng đạt được các thành quả chóng vánh như họ từng làm được ở Kharkov và Nam Kherson vào mùa thu năm ngoái.
Tính đến lúc này, Ukraine mới chỉ giành được vùng lãnh thổ rộng khoảng 100km2. Tuy nhiên, Nga chiếm giữ diện tích lớn gấp hơn 800 lần như thế (tức là khoảng 85.400km2). Một nửa trong số này đã được Nga và lực lượng thân Nga kiểm soát từ trước “chiến dịch quân sự đặc biệt”, bao gồm bán đảo Crimea và một số khu vực của tỉnh Donetsk và Lugansk.
Lực và thế của Nga đã khác
Một số nhà bình luận và cả một bộ phận sĩ quan của quân đội Ukraine cho rằng Kiev vẫn chưa bung hết sức phản công và giữ lại hầu hết các lữ đoàn tấn công của mình.
Tuy nhiên, nếu nhận định đó có đúng đi chăng nữa thì các chuyên gia khác tin rằng người ta chưa nhìn nhận chính xác về năng lực của quân đội Nga vì vẫn bị ảnh hưởng từ các thông tin về những yếu kém của Nga trong năm 2022. Chưa kể, tình hình giờ đã khác. Vai tác chiến đã thay đổi, hiện nay Ukraine là bên công , còn Nga là bên thủ. Trong khi đó, hoạt động tiến công thường khó khăn hơn nhiều. Bên tiến công thường hứng chịu thương vong lớn hơn bên phòng thủ.
Nhà phân tích quân sự Nga Ian Matveev nói: “Người Nga đang chiến đấu dựa trên các vị trí phòng ngự đã được chuẩn bị kỹ càng. Họ lại đã tích trữ được lượng đạn pháo đủ dùng. Ngoài ra, họ đã sở hữu thêm nhiều UAV”.
Cả Nga và Ukraine đều gặp khó khăn là bị hao mòn nhanh kho đạn pháo. Nhưng Nga đã chủ động tiết kiệm từng quả đạn pháo. Tình trạng xích mích trước đây giữa quân đội Nga và lực lượng quân sự tư nhân Wagner một phần là do tình trạng thiếu đạn dược.
Giới phân tích cho hay, Nga đã xây nhiều hệ thống công sự đến mức có những nơi, họ không có đủ quân để triển khai sử dụng. Mê cung các chiến hào và chướng ngại vật, bao gồm các khối bê tông chống tăng “răng rồng”, nằm tập trung ở tỉnh Zaporizhzhia - trục phản công chính của Ukraine.
Bên cạnh đó, một biển mìn đất đã được gài rải rác khu vực Đông Nam Ukraine.
Massicot cho hay: “Có rất nhiều bãi mìn ở phía trước công sự, cách xa quân phòng ngự nhiều kilomet. Mìn nằm trên đường, trên đồng. Thực sự rất khó vượt qua. Nhiều xe phá mìn của Ukraine đã bị phá hủy ở đây. Cố gắng đi xuyên qua các bãi mìn như vậy là một thách thức thực sự. Đấy mới chỉ là phòng tuyến thứ nhất”.
UAV cảm tử và các đòn cận chiến của trực thăng tấn công
Kế tiếp là UAV. Các blogger và phóng viên Nga ủng hộ “chiến dịch quân sự đặc biệt” đã đăng tải nhiều đoạn clip ghi cảnh UAV Lancet tấn công thẳng vào vũ khí khí tài phương Tây viện trợ cho Ukraine. Lancet là loại UAV cảm tử do Nga sản xuất và tỏ ra hiệu quả trước các hệ thống pháo, xe thiết giáp hạng nhẹ và một số loại xe tăng.
Có 2 video ghi cảnh được cho là UAV Lancet gây hư hỏng cho một hệ thống phòng không IRIS-T và một xe tăng Leopard 2 của Ukraine.
Theo LostArmour - một dự án chuyên sưu tầm video và ảnh có định vị mặt đất về các cuộc tấn công bằng Lancet, các lực lượng Nga đã gia tăng sử dụng các UAV tự nổ và họ đã tiến hành ít nhất 33 cuộc tấn công bằng UAV Lancet trong tháng 6 này. Massicot cho hay: “Họ có thể điều khiển các UAV đó rồi thả chúng lao xuống một chiếc xe quân sự nào đó và vô hiệu hóa nó”. Bà cho biết thêm, phía Nga đã nâng cao tốc độ phản pháo theo cách này.
Ngoài ra, Nga cũng đang sử dụng không quân một cách tích cực hơn. Hàng chục video ghi hình từ máy bay trực thăng Nga đã được các blogger Nga chia sẻ kể từ đầu chiến dịch phản công của Ukraine.
Hiện nay máy bay Nga tiến hành không kích ở cự ly gần hơn, mang tính dứt điểm cao hơn so với các tháng trước đây. Đây là một thay đổi trong chiến thuật không quân Nga, theo Pavel Aksenov - một phóng viên chuyên về quân sự Nga tại Ban tiếng Nga, đài BBC. Aksenov cho biết, trước đây các máy bay trực thăng tấn công của Nga thường chỉ bắn từ xa, nên độ chính xác sẽ giảm đi.
Trong khi đó, Ukraine thiếu hẳn sự yểm trợ trên không. Tổng thống Ukraine Zelensky do vậy thường xuyên yêu cầu phương Tây cung cấp tiêm kích F-16 để khắc phục điểm yếu đó. Nhưng các phi công Ukraine sẽ phải mất nhiều tháng thì mới làm chủ được thứ vũ khí mới này.
Quân đội Nga trong các tháng gần đây đã củng cố cơ cấu chỉ huy và kỷ luật quân sự. Massicot cho biết, “một số đơn vị ở Zaporizhzhia thực sự rất tập trung”. Theo bà, tinh thần các đơn vị phòng ngự của Nga dọc chiến tuyến là rất ổn định./.