Theo số liệu thống kê mới nhất từ quân đội Ukraine tính đến cuối tháng 1/2-24, Nga đã mất một số lượng kỷ lục các thiết bị đặc biệt, những vũ khí dù không có thuốc súng nhưng vẫn gây ra thiệt hại lớn cho đối phương.
Tổng cộng, Nga đã mất 1.452 đơn vị “thiết bị đặc biệt” trong hơn 23 tháng kể từ khi xung đột bùng phát. Tính đến ngày 1/1, con số này là 1.277. Trong tháng 1/2024, Nga mất tới 175 “thiết bị đặc biệt”. Chỉ riêng trong ngày 30/1, Nga đã mất thêm 4 thiết bị như vậy.
Hệ thống tác chiến điện tử Pole-21 của Nga. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga
Những tổn thất của Nga về thiết bị đặc biệt hầu như không được chú ý. Tuy nhiên, việc nhắm mục tiêu vào các thiết bị như vậy góp phần giúp Kiev chống đỡ các cuộc tấn công đồng thời mà Moscow phát động.
Theo các chuyên gia, các thiết bị đặc biệt mà Ukraine nói tới bao gồm các hệ thống tác chiến điện tử và radar cũng như các thiết bị kỹ thuật như phương tiện rà phá bom mìn của Nga. Chúng cũng bao gồm các phương tiện hỗ trợ và bảo trì cần thiết để duy trì hoạt động của phương tiện khác như xe tăng và xe bọc thép.
Tiến sĩ Marina Miron tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh của King's College cho hay, các loại thiết bị này không được thống kê riêng lẻ trong báo cáo hàng ngày của quân đội Ukraine về tổn thất của Nga, nhưng vẫn cần được tính đến.
“Lực lượng Ukraine đã và vẫn đang săn lùng những thiết bị như vậy”, cựu Đại tá Ukraine Serhiy Hrabsky nói với Newsweek.
Trong những tháng gần đây, ngày càng có nhiều báo cáo từ Ukraine cho thấy Kiev đang nhắm mục tiêu thành công vào các vũ khí không thuốc súng của Nga, đặc biệt là các hệ thống radar và tác chiến điện tử.
Đầu tháng 11/2023, đoạn video quay từ máy bay không người lái (UAV) xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy một cuộc tấn công có chủ đích của Ukraine đã làm nổ tung 3 ăng-ten trên nóc một khu chung cư. Chỉ huy đơn vị vận hành UAV Ukraine đăng tải đoạn video này tuyên bố họ đã phá hủy hệ thống tác chiến điện tử Pole-21 của Nga ở mặt trận phía Đông gần Donetsk.
Mới nhất, quân đội Ukraine cho biết, lực lượng nước này đã tấn công một trạm radar của Nga ở Tây Bắc Crimea vào sáng sớm 30/1. Trạm radar này được sử dụng phối hợp với các hệ thống phòng không gần làng Rozdolne. Quân đội Ukraine không nêu rõ loại vũ khí nào được sử dụng trong cuộc tấn công.
Một mũi tên trúng 2 đích
Ivan Stupak, cựu sĩ quan cơ quan an ninh Ukraine, hiện đang cố vấn cho Ủy ban quốc hội, an ninh và tình báo của Ukraine, nói rằng việc Ukraine phá hủy các hệ thống radar và tác chiến điện tử của Nga là “rất quan trọng” và Kiev sẽ tiếp tục nỗ lực loại bỏ chúng.
Các radar phản pháo của pháo binh ngày càng trở nên quan trọng hơn ở Ukraine khi cuộc chiến chuyển sang giai đoạn tiêu hao lực lượng. Radar phản pháo có thể làm nghiêng cán cân hỏa lực, bằng cách cho phép lực lượng vận hành phát hiện đạn pháo của đối phương và xác định chính xác vị trí khẩu đội đã bắn phát đạn đó để các khẩu đội thiện chiến có thể tham gia bắn phá.
Hệ thống này được thiết kế để dò tìm, phát hiện các giàn pháo, rocket của đối phương và chuyển thông tin cho hệ thống pháo của quân mình để tấn công. Trong bối cảnh cuộc chiến tiêu hao kéo dài, việc săn lùng, vô hiệu hóa các hệ thống radar phản pháo của Nga có ý nghĩa quan trọng đối với Ukraine.
Đầu tháng 1/2024, trang Defense Express của Ukraine đăng tải đoạn video ghi lại cảnh pháo binh nước này bắn nổ một tổ hợp radar 1K148 Yastreb-AV của Nga ở tiền tuyến Kherson.
K148 Yastreb-AV là hệ thống radar hiện đại nhất của Nga, vừa được đưa vào biên chế trong các đơn vị pháo binh Nga ở khu vực chiến dịch quân sự đặc biệt.
Cùng với tổ hợp Zoopark-1M, Yastreb-AV cung cấp khả năng phát hiện các vị trí bắn của pháo binh Ukraine. Tính năng của hệ thống này được đánh giá là vượt trội với cảm biến, hệ thống liên lạc và khả năng xử lý dữ liệu tiên tiến.
Về lý thuyết, radar Yastreb-AV của Nga sẽ giúp bảo vệ lực lượng này khỏi các bệ phóng Hệ thống Tên lửa Pháo binh cơ động cao (HIMARS) do Mỹ sản xuất của Ukraine. Tuy nhiên, điều bất ngờ là lực lượng Ukraine đã sử dụng chính HIMARS để phá hủy radar Yastreb-AV.
James Black, trợ lý giám đốc nhóm nghiên cứu Quốc phòng và An ninh tại chi nhánh châu Âu của tổ chức nghiên cứu RAND cho rằng, việc loại bỏ các hệ thống tác chiến điện tử, radar, phương tiện hậu cần và bảo trì của Nga sẽ làm suy yếu các lực lượng tiền tuyến của Moscow hiện đang nỗ lực tiến công ở khu vực Kharkiv và Lugansk của Ukraine. Mặt khác, chiến lược này cũng là một giải pháp giúp Ukraine bảo vệ các tài sản quan trọng như máy bay chiến đấu, UAV và binh sỹ.