Sáng 20/11, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) nêu 2 vụ án liên quan đất đai xảy ra tại Thành phố Đà Nẵng.
Đầu tiên là vụ Phan Văn Anh Vũ và các bị cáo phạm tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Vụ án được TAND thành phố Hà Nội xử sơ thẩm, và TAND cấp cao tại Hà Nội xử phúc thẩm, xác định thiệt hại của vụ án là 7 tài sản nhà nước mua, thuê trái phép. Trong vụ án này, trị giá tài sản được xác định tại thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi phạm tội là năm 2010 và 2011.
Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng). Ảnh Như Ý
Viện trưởng VKSND Tối cao đã kháng nghị bản án nói trên, và đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao sửa bản án theo cách xác định trị giá thiệt hại tại thời điểm khởi tố.
Tuy nhiên, ngày 5/9/2019, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã bác đơn kháng nghị của Viện trưởng VKSND Tối cao bằng quyết định giám đốc thẩm số 14 do Chánh án ký.
Theo quyết định, về xác định thiệt hại trong vụ án, khoa học pháp lý và pháp luật hình sự đều quy định việc xác định thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra được xác định tại thời điểm bị cáo thực hiện hành vi phạm tội. Đây là cơ sở để xác định trách nhiệm hình sự của bị cáo. Trong vụ án này, Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm đã xác định thiệt hại của vụ án là 7 tài sản cả mua, thuê trái phép đang bị kê biên là đầy đủ bản chất vụ án và giá trị của nó được xác định tại thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi phạm tội là đúng pháp luật.
Vụ thứ hai được đại biểu viện dẫn là vụ Trần Văn Minh và các bị cáo phạm tội, vi phạm quy định về sử dụng quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí và vi phạm các quy định về quản lý đất đai. Trong vụ án này, cả bản án sơ thẩm của TAND thành phố Hà Nội và án phúc thẩm của TAND cấp cao lại xác định trị giá tài sản tại thời điểm khởi tố vụ án, tức thời điểm năm 2018.
Đại biểu nêu, cả hai vụ án đều được TAND Hà Nội và TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử đều liên quan tới 3 tài sản nhà nước tại Đà Nẵng: Nhà đất số 319 đường Lê Duẩn; dự án Việt ven biển, đường Trường Sa; và đất công viên An Đồn cũ, nhưng lại không thống nhất trong cách xác định định giá trị thiệt hại của tài sản.
Cụ thể, một vụ thì trị giá thiệt hại xác định tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội, còn một vụ thì xác định tại thời điểm khởi tố vụ án.
Mức chênh gấp 5 lần
Cũng theo bà Thúy, tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước đây, khi trả lời chất vấn, Chánh án TAND Tối cao tái khẳng định, theo quy định của luật hiện hành cũng như nguyên tắc khoa học pháp lý, hậu quả của các vụ án được xác định tại thời điểm phạm tội. Tất cả tình tiết khách quan, động cơ, mục đích, hành vi, ngay cả hậu quả cũng phải tính ở cùng thời điểm. Nếu tính hậu quả, hành vi, vi phạm thời điểm khác thì không đảm bảo khoa học.
“Tôi đã tranh luận lại về tình trạng áp dụng pháp luật thiếu thống nhất và minh chứng là những bản án cụ thể, Chánh án trả lời là do không có bản án trong tay nên chưa thể trả lời đại biểu ngay nhưng sẽ kiểm tra để trả lời”, bà Thúy cho hay…
Chưa hài lòng với nội dung trả lời trước đó, tại phiên họp này, bà Thúy tiếp tục đề nghị Chánh án trả lời cho ĐBQH và cử tri được biết: Vì sao tòa án lại áp dụng không thống nhất việc xác định trị giá tài sản đối với ba tài sản nhà nước ở hai vụ án nói trên?
Thứ hai, bản án phúc thẩm số 158 có xử sai quy định pháp luật về việc xác định trị giá tài sản thiệt hại hay không?
Đại biểu đoàn Đà Nẵng ví dụ, đất công viên An Đồn, xác định giá trị thiệt hại tại thời điểm năm 2010 chỉ có 32 tỷ đồng, nhưng bản án phúc thẩm lại xác định từ thời điểm khởi tố vụ án, tức năm 2018 thì giá trị là 167 tỷ đồng, gấp 5 lần.
“Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao cần làm gì để đảm bảo sự thống nhất, công bằng, khách quan trong hai vụ án nêu trên, tạo niềm tin cho cử tri về sự công minh của pháp luật”, bà Thúy nêu.