"Bao kéo búa" - hay "oẳn tù tì" là trò chơi bằng tay. Người chơi sẽ dùng tay tạo ra 1 trong 3 hình thức là bao (xòe cả bàn tay), kéo (cụp 3 ngón, xòe 2 ngón như cây kéo) và búa (nắm đấm) để đấu thắng thua.
Trò chơi của trẻ con khắp Châu Á
Theo nghiên cứu lịch sử thì "bao kéo búa" có nguồn gốc phương Đông, được ghi chép trong một văn bản thuộc triều đại Nhà Minh (1368-1644), Trung Quốc là xuất hiện từ Triều Hán (206 TCN đến năm 220).
Từ Trung Quốc, trò "bao kéo búa" lan sang Nhật Bản - quốc đảo vốn bị ảnh hưởng văn hóa sâu sắc.
Đến đầu thế kỷ 20, khi người phương Tây đến Nhật và bị mê hoặc bởi trò chơi này, họ đem nó đi khắp Châu Á trên đường xâm lược và chiếm thuộc địa.
Nguyên lý của "bao kéo búa" rất đơn giản: búa thắng kéo nhưng thua bao, bao thắng búa nhưng thua kéo, kéo thắng bao nhưng thua búa, còn nếu ra cùng một kiểu thì hòa.
Bất ngờ thành quyết đấu chục triệu đô
Kỳ thực, "bao kéo búa" vốn chỉ là thú vui quyết định thắng thua một cách công bằng của trẻ em. Thế nhưng vào năm 2005, cái trò trẻ con ấy lại được đưa ra để quyết định một lô tranh nghệ thuật đáng giá 20 triệu dollar (tương đương 463 tỷ vnđ).
Vào mùa xuân xinh đẹp của năm ấy, tập đoàn điện tử khổng lồ Maspro Denkoh của Nhật Bản tổ chức bán đấu giá bộ sưu tập nghệ thuật được ví như "châu ngọc trên miện báu" của mình.
Chúng bao gồm tranh vẽ của các họa sĩ bậc thầy thuộc Trường phái Ấn tượng như Paul Cézanne (1839-1906, Pháp), Pablo Picasso (1881-1973, Tây Ban Nha), Vincent van Gogh (1853-1890, Hà Lan)…
3 bức hoạ trị giá 20 triệu đô được Maspro Denkoh đem ra đấu giá.
Trong đó, nổi bật nhất là bức Les Grands Arbres au Jas de Bouffan của Paul Cézanne, đáng giá 11,8 triệu dollar (khoảng 273 tỷ vnđ).
Kế đến là Vue de la chambre de l'artiste, rue Lepic của Vincent van Gogh với giá 2,7 triệu dollar (khoảng 6,26 tỷ vnđ). Và cuối cùng là Boulevard de Clichy của Picasso với giá 1,7 triệu dollar (khoảng 3,94 tỷ vnđ).
Sau cuộc đấu giá, có 2 khách hàng lọt vào vòng trong cùng là đại diện của các công ty Sothbody và Christie. Cả 2 đều được chủ tịch của Maspro Denkoh lúc bấy giờ là Takashi Hashiyama mời tới văn phòng tại Tokyo để… "oẳn tù tì".
Cũng nhờ trẻ con mà thắng
Trong khi 2 khách hàng còn đang bất ngờ đến ngẩn ngơ, Hashiyama tỏ vẻ hết sức thoải mái. "Có thể với mọi người, chơi bao kéo búa để quyết định như vậy là kỳ quặc," – ông nói. "Nhưng tôi tin đây là cách cạnh tranh công bằng nhất".
Vì cái "công bằng nhất" của ông, chủ tịch công ty Christie là Kanae Ishibashi phải cắm đầu vào cuộc nghiên cứu "bao kéo búa" nghiêm túc nhất cuộc đời mình.
Bà thậm chí còn tìm đến các "chuyên gia" là cặp con gái song sinh (vẫn còn trẻ con) của giám đốc Nicholas Maclean (cùng công ty).
Chiến thuật tốt nhất là ra kéo đầu tiên.
Nghe câu chuyện, 2 bé khuyên bà hãy dùng kéo, vì tâm lý chung của người chơi là hay ra búa nên đối thủ thế nào cũng dựa vào đấy mà ra bao.
Đến ngày quyết đấu, Ishibashi cùng đối thủ cạnh tranh từ Sotheby bước vào phòng hội đồng. Tuy nhiên thay vì mặt đối mặt "oẳn tù tì", bà lại được yêu cầu viết hình thức định ra lên giấy.
Tin lời cặp song sinh của Nicholas, Ishibashi vẽ biểu tượng ra kéo lên tờ giấy của mình rồi giao nộp. Bà thắng ngay lập tức. Đối thủ quả nhiên ra bao y như dự đoán.
Và dù đơn giản nhưng vẫn cần chiến lược
Trái ngược với Ishibashi, đại diện của Sotheby chẳng mảy may tốn tâm trí tìm hiểu chiến thuật "búa kéo bao". "Đó chẳng qua chỉ là một trò may rủi," - Blake Koh, nhân viên của Sotheby nhớ lại. "Thế nên chúng tôi đã không suy nghĩ nhiều, cũng không lên bất cứ chiến lược đấu trí nào cả."
Và hậu quả của sự "trông chờ vào may mắn" ấy là thất bại ngay trong lượt đầu tiên. Mặc dù "búa kéo bao" chỉ là trò chơi của trẻ con thật, nhưng nếu đưa vào tính toán, nó vẫn đủ rắc rối để tạo thành một ma trận phức tạp.
Cũng sau sự kiện này, "búa kéo bao" trở thành đối tượng được phân tích và nghiên cứu trên toàn cầu. Người ta phát hiện, hình thức dễ thắng nhất là ra kéo.
Riêng phòng thí nghiệm Ishikawa Watanabe của ĐH Tokyo, Nhật Bản còn nhiệt tình đến mức lập trình và tạo ra một robot "búa kéo bao" trăm trận trăm thắng, nhờ khả năng quan sát động tác tay của người chơi và phản ứng lại chỉ trong 0,001s.
Song nói gì thì nói, "bao kéo búa" vẫn còn đó sự "may-rủi". Mọi tính toán đều có thể… trật lất hết và đó cũng chính là cái thú vị của trò chơi.
Tham khảo Cnn