Canh bạc tấn công vào Kursk có thể khiến Ukraine phải trả giá

Thành quả ban đầu và tham vọng của Ukraine

Khi các lực lượng của Ukraine tiến hành cuộc tấn công bất ngờ vào khu vực Kursk của Nga ngày 6/8, nhiều người cho rằng đây chỉ là một chiến dịch tiến đánh và rút lui nhanh chóng. Hơn 2 tuần sau, rõ ràng Ukraine đang nỗ lực cho một điều gì đó tham vọng hơn nhiều: Như các các nhà lãnh đạo Ukraine giải thích, các lực lượng của họ quyết tâm chiếm lãnh thổ Nga vô thời hạn để tạo nên "một vùng đệm" nhằm đối phó với các cuộc tấn công của Moscow và sử dụng nó như một quân bài mặc cả trong các cuộc đàm phán tương lai.

Khi các chi tiết mới về cuộc tấn công này xuất hiện, rõ ràng các lực lượng Ukraine đã tận dụng thành thạo yếu tố bất ngờ - một phần là không trao đổi với phương Tây về ý định của họ và một phần là bằng cách "chọc mù" các hệ thống cảm biến của Nga bằng các thiết bị tác chiến điện tử.

Quân đội Ukraine ban đầu tiến khá nhanh ở Kursk. Tuy nhiên, Điện Kremlin sau đó đã điều động dần dần các binh lính giàu kinh nghiệm tới Kursk. Nhiều người trong số đó đến từ các khu vực ít ác liệt hơn của mặt trận phía Nam Ukraine, do đó, nhịp độ tiến công của Kiev đã chậm lại.

Mặc dù vậy, hiện vẫn không có dấu hiệu nào cho thấy Nga tập hợp lực lượng đủ lớn để nhanh chóng giành lại lãnh thổ. Các quan chức Mỹ nhận định với Wall Street Journal rằng Nga sẽ cần ít nhất 20.000 binh lính cho nhiệm vụ này trong khi New York Times cho biết con số thực sự có lẽ phải là 50.000 binh lính. Nhưng ngay cả con số thấp hơn cũng có nguy cơ làm hao hụt các đơn vị của Nga trên tiền tuyến ở tỉnh Donetsk.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 19/8 thông báo quân đội Ukraine đã chiếm giữ hơn 1.240 km2 lãnh thổ ở Nga - bằng quy mô lãnh thổ Nga chiếm được ở Ukraine từ tháng 1 đến tháng 7 năm nay. Ukraine cũng bắt giữ hàng trăm tù binh Nga, những người có thể được trao đổi với tù binh Ukraine. Các cuộc trao đổi này, trên thực tế đã bắt đầu ngày 24/8 khi Ukraine trao trả cho Nga 115 binh lính bị bắt giữ ở Kursk để đổi lấy 115 binh lính Ukraine bị giữ ở Nga.

Ukraine đã sử dụng UAV mang chất nổ và hệ thống pháo phản lực HIMARS để gây hư hại hoặc phá hủy các cây cầu trên sông Seym ở Kursk. Nga đã cố gắng xây dựng các cầu phao nhưng chúng không thể tồn tại lâu do các cuộc tấn công liên tục của Ukraine.

Thành quả của chiến dịch Kursk đã thúc đẩy tinh thần chiến đấu của quân đội Ukraine sau gần 2 năm tiền tuyến gần như không có sự dịch chuyển mặc dù thương vong của hai bên vẫn tiếp tục tăng lên.

Canh bạc khiến Ukraine phải trả giá

Tuy nhiên, giống như tất cả chiến dịch quân sự, cuộc tấn công này là một canh bạc và Ukraine cũng phải trả một cái giá nhất định trong cuộc đột kích vào Kursk. Trong khi quân đội Ukraine tiến công vào Nga thì họ cũng đang mất đi các vùng lãnh thổ của mình.

Nga hiện đã đặt Pokrovsk trong tầm bắn của các hệ thống pháo. Đây là một thành phố quan trọng ở Donetsk đóng vai trò như một trung tâm vận chuyển quan trọng, cung cấp hậu cần cho quân đội Ukraine ở toàn miền Đông.

Một chỉ huy Ukraine ở phía Đông nhận định với Financial Times rằng các lực lượng của nước này buộc phải xoay vòng đạn pháo lần đầu tiên kể từ khi sự hỗ trợ của Mỹ bắt đầu nối lại vào mùa xuân bởi đạn dược đã được chuyển tới Kursk.

Những ý kiến chỉ trích cuộc tấn công vào Kursk, trong đó có cả quan điểm của chính những người Ukraine, cho rằng các lực lượng của Kiev nên được triển khai để đẩy lùi các cuộc tấn công của Nga ở Donetsk. Frederick W. Kagan, học giả cấp cao và là Giám đốc tại Critical Threats Project thuộc Viện Doanh nghiệp Mỹ thì lại bác bỏ những chỉ trích trên.

"Chắc chắn việc giao cho lực lượng dự bị của Ukraine bảo vệ Pokrovsk không phải là cách tận dụng nguồn lực tốt nhất. Nga đã hoàn toàn chấp nhận việc giao tranh theo vị trí và hài lòng với những bước tiến chậm mà chắc với cái giá nhất định về lực lượng và trang thiết bị vì họ cho rằng Ukraine sẽ không bao giờ có thể chiếm lại bất kỳ lãnh thổ nào mà họ đã chiếm giữ. Ukraine không thể thành công trong cuộc giao tranh giành vị trí. Họ phải tìm cách khôi phục lại sự cơ động trên chiến trường", ông Kagan cho hay.

Chuyên gia này nhận định, cuộc tấn công vào Kursk có thể buộc Tổng thống Putin phải chấp nhận sự chiếm đóng lãnh thổ vô thời hạn của Ukraine hoặc điều động nguồn lực đáng kể từ các khu vực khác tới Kursk. Điều này có thể khiến Tổng thống Putin dành nguồn lực khan hiếm để tăng cường biên giới Nga - Ukraine nhằm ngăn chặn các cuộc đột kích trong tương lai. Dù ông Putin đưa ra lựa chọn nào thì Ukraine cũng đều có lợi.

"Tôi nghĩ con đường thành công của Ukraine nằm ở việc tiếp tục đổi mới để có những hành động bất ngờ cũng như tìm cách tạo ra những hiệu quả bất đối xứng. Kursk là một nỗ lực như vậy. Chúng ta nên theo dõi và chờ đợi kết quả trước khi đưa ra kết luận về nó", ông Kagan bình luận.

Do những hạn chế này của phương Tây mà Ukraine buộc phải dựa vào các UAV tự mình sản xuất để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Trong những ngày gần đây, các UAV của Ukraine đã nhắm vào thủ đô của Nga, kho chứa dầu khổng lồ ở phía Nam nước Nga và các căn cứ không quân của Moscow.

Cuộc tấn công vào Moscow chỉ hoàn toàn mang ý nghĩa biểu tượng nhưng các cuộc tấn công sâu vào căn cứ không quân Nga và các cơ sở hạ tầng năng lượng đã gây ra những tổn thất nhất định, chẳng hạn như hạn chế số lần xuất kích của các oanh tạc cơ Nga cũng như giảm doanh thu từ ngành năng lượng.

Những cuộc tấn công sâu này có thể gây thiệt hại lớn hơn cho phía Nga nếu Ukraine được phép và đủ nguồn lực triển khai tên lửa tầm xa ATACMS do Mỹ sản xuất. Một số ý kiến cho rằng Tổng thống Biden nên cho phép Ukraine có được năng lực mà họ mong muốn hoặc Nga sẽ tiếp tục sử dụng lợi thế về nhân lực và nguồn lực để làm suy yếu phòng tuyến của Kiev. Theo đó, họ cho rằng, đã đến lúc Nhà Trắng cần suy nghĩ và đưa ra một chiến lược có thể giúp Ukraine giành chiến thắng – điều mà Quốc hội yêu cầu như một phần để thông qua gói hỗ trợ hồi tháng 4/2024.