Trở lại xã Nhi Sơn (Mường Lát) sau lũ dữ, khung cảnh quá hoang tàn, ngổn ngang. Con đường 15C đoạn chạy qua Nhi Sơn có đến 36 điểm lớn, nhỏ bị sạt lở nghiêm trọng.
Nhiều điểm bị trôi mất như bị một lưỡi xẻng khổng lồ thọc xuống từ đỉnh trời rồi bứng lên hắt xuống tận dưới bình nguyên con sông Mã đang cuộn sóng đỏ ngầu lao về xuôi.
Men theo quốc lộ 15C lên Nhi Sơn, xã đang bị cô lập do xuất hiện hàng chục điểm sạt lở. Trên con đường đến địa phương này, hai bên đường vài chiếc xe tải hàng cứu trợ đến cấp phát quần áo, mì tôm, nước uống, sách vở cho bà con và các em học sinh các bản: Kéo Té, Kéo Hượn, Chim.
Đây là những bản đầu tiên của xã Nhi Sơn tiếp giáp với Trung Lý mà những xe hàng cứu trợ có thể tiếp cận được với bà con. Còn lại những bản Pá Hộc, Cặt, Lốc Há của Nhi Sơn rồi lên Pù Nhi thì phải chờ thông tuyến…
Đường từ Trung Lý đã thông đến đầu xã Nhi Sơn những máy múc chỉ múc được lòng đường, còn đất đá hai bên phải mất vài tháng không kể trời mưa.
Mất nhà người dân Nhi Sơn vẫn phải sống tạm ở các lều, bạt
Dọc hai bên đường người dân vùng biên viễn đang lặng lẽ, nhẫn nại bới tìm trong đống bùn, đất những gì còn sót lại, khuôn mặt ai cũng xanh xao, hoảng sợ khi phải chứng kiến những gì đã diễn ra.
Họ đều nặng trĩu nỗi lo cơm áo khi giờ đây đã trắng tay, không nhà, không đất canh tác, đồ đạc bị cuốn trôi…, những em bé người Mông khuôn mặt lấm lem bùn đất, quần áo mong manh, cùng với bố mẹ đứng nhận hàng cứu trợ …
Công cuộc tái thiết từ đống đổ nát này cần rất nhiều công sức và tiền của. Với người dân nơi đây chỉ có chút niềm tin và cái bụng trống rỗng.
Trong đận lũ vừa qua, toàn Nhi Sơn có đến 14 gia đình tại 6 bản bị mất nhà hoàn toàn. 15 hộ phải di dời khẩn cấp sau mưa lũ, 23 hộ nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở nguy hiểm.
Hơn 7 ha lúa nước, 10,94 ha lúa nương, 8,9 ha ngô, hơn 2 ha sắn bị cuốn trôi và vùi lấp…Những hộ bị sập nhà, bị cuốn trôi giờ đây đang phải ở nhờ nhà người thân, trong Trạm Y tế xã, Trung tâm học tập cộng đồng…
Lương thực, thực phẩm thì bà con trong bản có thể cưu mang, đùm bọc, chia sẻ được còn vấn đề nhà ở là nỗi lo nhất hiện nay của 14 hộ gia đình.
Mất nhà cửa đồng nghĩa mất tất cả. Lũ đến quá nhanh, họ không kịp đem theo bất cứ tài sản, đồ đạc nào. Nhi Sơn với gần 90% đồng bào Mông, hộ nghèo chiếm 87,9%. Sau đợt lũ kinh hoàng vừa xảy ra, có thể số hộ nghèo ở đây sẽ tăng đến hết nấc.
Xã Mường Chanh vẫn bị cô lập, muốn lên đây phải đi bè mảng và vượt qua những cung đường đất lầy lội
Ngồi thẫn thờ tại Trung tâm Y tế xã Nhi Sơn, ông Sung Văn Dia, trú ở bản Chim bàng hoàng, đau đớn nhớ lại: “Khoảng 3h ngày 31/8, trời mưa to, khi vợ chồng tôi đang nằm trên giường thì nghe tiếng rung chuyển rồi đất đá đổ ầm ầm.
Nơi chúng tôi nằm may mắn có chiếc hòm quần áo cản tấm ván nên không bị đất đá và cột đè lên. Hai vợ chồng hoảng loạn lao ra ngoài trời tối mịt mù.
Chỉ có bùn đất ngập ngụa khắp nơi, tiếng kêu khóc rền cả một góc núi, cả bản rơi vào hỗn loạn. Căn nhà con trai Sung Văn Pó ở kế bên biến mất.
Con trai và cháu gái là Sung Thị Sông được hàng xóm tìm và moi lên trong đống bùn, đất, hiện đang điều trị ở bệnh viện. Họ may mắn thoát chết, còn con dâu Thao Thị Sai và con trai Sung Văn Ly bị gỗ trong nhà đè lên người, đất đá vùi lấp không thể cứu".
Lực lượng vũ trang giúp người dân dọn dẹp sau lũ
Chưa bao giờ người dân Mường Lát phải đối mặt với muôn vàn khó khăn như hiện tại, nhà cửa ruộng vườn bị tàn phá, cạn kiệt về lương thực, khan hiếm nước sạch, nguy cơ dịch bệnh bùng phát sau lũ.
Mưa lũ khiến nhiều đường ống dẫn nước ở Mường Lát (Thanh Hóa) bị vùi lấp, đứt gãy không thể hoạt động, nhiều công trình nước sạch bị hư hỏng nghiêm trọng, không thể sử dụng đã dẫn đến tình trạng nguồn nước khan hiếm.
Đi cùng với đó là nỗi lo bùng phát dịch bệnh sau lũ.
Nhiều hộ dân tại thị trấn Mường Lát đã phải sử dụng bình, can nhựa đi xa cả cây số để lấy nước về sử dụng. Nguồn nước cũng có phần hạn chế vì số lượng người lấy nhiều, trong khi vị trí có nước sạch chỉ 1 vài điểm.
Các cháu học sinh bán trú Trường THPT Mường Lát phải quốc bộ hơn 1km để đến nơi có nước tắm rửa, vệ sinh ngay bên đường.
Đường thông, những chuyến hàng cứu trợ đã về được với bà con vùng lũ
Bà Hà Thị Gia (bản Pọong) hiện đang sơ tán tại Trường TH Tam Chung buồn rầu: “Nhà bị cuốn trôi mất rồi, mấy hôm nay 4 khẩu của gia đình đang phải sống tạm ở trường.
Hiện tại, gạo, muối mắm, mì tôm... đều được Nhà nước cung cấp đủ cả không thiếu thốn thứ gì, duy chỉ có nước sạch là đang khó khăn.
Các chú bộ đội phải vận chuyển bằng xe đi xa mới lấy được, lấy cũng sử dụng không được lâu, được nhiều vì mấy chục hộ sử dụng một lúc. Chúng tôi cũng không dám tắm, chuyện đó phải tự túc đi xa”.
Công tác xử lý môi trường, phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn vẫn còn nhiều khó khăn do nhiều bản còn chia cắt như bản Cò Cài, Cà Giáng, Tà Cóm (xã Trung Lý), bản Ón (xã Tam Chung)...
Hiện tại, trên địa bàn huyện chưa phát hiện dịch bệnh hay các bệnh về da, mắt, tiêu hóa… tuy nhiên nguy cơ bùng phát là rất cao.
Theo báo cáo nhanh của huyện Mường Lát tính đến ngày 10/9, đợt mưa lũ vừa qua trên địa bàn huyện có 5 người thiệt mạng, 2 người mất tích, 3 người bị thương, 139 nhà bị sập hoàn toàn, 313 hộ phải di dời, 226 hộ bị ảnh hưởng, 15 điểm trường bị sạt lở; 3 trường sập hoàn toàn, 1 nhà văn hóa thôn, 3 bưu điện văn hóa xã, 3 chùa và 1 đình làng bị ngập, 109 ha lúa nước bị cuốn trôi, nhiều gia súc, gia cầm bị chết và bị lũ cuốn.
Hệ thống công trình thủy lợi, đường giao thông bị sạt lở, hư hỏng nghiêm trọng, các công trình nước sạch bị hư hỏng hoàn toàn. Thống kê giá trị thiệt hại khoảng 1.000 tỷ đồng.
Trước nỗ lực không ngừng của các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa, tuyến Quốc lộ 15C đã được thông, có thể để vận chuyển hàng cứu trợ lên bà con vùng lũ.
Chủ tịch UBND huyện Mường Lát Cao Văn Cường cho biết: “Hiện 2 xã Mường Chanh và Quang Chiểu vẫn hoàn toàn bị cô lập, hàng trăm hộ dân bị trôi, sập tài sản mất hết, người dân vẫn đang phải tránh trú tạm tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn.
Lũ đã gây thiệt hại về hệ thống cầu cống, đường giao thông và nhiều công trình công cộng khác.
Hiện nay, đường giao thông từ xã Quang Chiểu về Mường Chanh vẫn chưa thông suốt nên rất khó khăn cho công tác vận chuyển hàng hóa, lương thực đến cứu trợ cho người dân Mường Chanh.
Sau nhiều năm được Nhà nước quan tâm đầu tư, Mường Lát được đầu tư rất nhiều về hệ thống cơ sở hạ tầng giờ đây bị lũ phá hủy nặng nề.
Ngoài ra hàng trăm ngôi nhà của người dân bị lũ cuốn trôi. Hơn bao giờ hết, người dân nơi đây thiết tha mong muốn sự đùm bọc, chia sẻ của cả cộng đồng”.