Bom thông minh JDAM-ER là gì và cách vô hiệu?

Trung tướng Mykola Oleshchuk, chỉ huy Lực lượng Không quân Ukraine viết lên quả bom JDAM-ER.

Mục đích của những vũ khí này là gì? Khả năng của nó đến đâu? Và quân đội Nga có những công cụ gì để ngăn chặn chúng? Đại tá Nga đã nghỉ hưu Yuri Knutov đồng thời là chuyên gia quân sự đã có kiến giải.

Lực lượng Không quân Ukraine đã chính thức giới thiệu bộ bom lượn JDAM-ER hôm 24/8, kèm theo bức ảnh Trung tướng Mykola Oleshchuk, chỉ huy Lực lượng Không quân Ukraine đang viết lên quả bom JDAM-ER đã được gắn vào một mấu treo dưới cánh một chiếc Su-27 của Ukraine.

Dòng chữ Oleshchuk viết lên JDAM-ER có nội dung "Cái chết đối với những người Moskal, vì Ukraine", (Moskal là cách gọi chế nhạo những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine sử dụng để chỉ người Nga) trùng với dịp kỷ niệm 32 năm lễ hội Ngày Độc lập của Ukraine.

JDAM-ER là gì, và chúng đã từng được sử dụng ở đâu?

JDAM-ER là một bộ bom do Boeing sản xuất được thiết kế để chuyển đổi "bom câm" (tức là đạn thả từ trên không, không có điều khiển, rơi tự do) thành bom thông minh, tức là các loại đạn chính xác được trang bị vây và một số hệ thống dẫn đường để cho phép chúng di chuyển tầm xa hơn và tấn công chính xác các mục tiêu mặt đất.

Trong trường hợp của JDAM-ER, bộ bom hoạt động trong mọi thời tiết được dẫn đường bởi GPS và được thiết kế để chứa bom có ​​trọng tải lên tới hơn 900 kg. Bom Mark 82 theo tiêu chuẩn Mỹ được cải tiến bộ JDAM-ER có thể đạt tầm bắn hơn 70 km và có độ lệch mục tiêu chỉ 11 mét khi phóng từ máy bay tương thích của Mỹ.

Theo nhà quan sát quân sự Nga Yury Knutov, khả năng của chúng khi được thả từ máy bay phản lực do Liên Xô sản xuất của Ukraine vẫn chưa được biết rõ, nhưng được cho là thấp hơn với tầm hoạt động 40-50 km và độ lệch mục tiêu 50 mét.

Trước khi được cung cấp cho Ukraine, JDAM với nhiều sửa đổi khác nhau đã được Mỹ triển khai nhiều ở Afghanistan và Iraq, cũng như trong các vụ đánh bom Nam Tư của NATO (1999) và Libya (2011). Các bộ dụng cụ này cũng đã được Ả Rập Saudi, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan và Philippines nhập khẩu và sử dụng để chống lại lực lượng dân quân và quân nổi dậy.

Ukraine đã điều chỉnh máy bay của mình như thế nào để tương thích với JDAM-ER?

Các phương tiện truyền thông của Mỹ lần đầu tiên đưa tin về kế hoạch gửi JDAM-ER tới Ukraine của Washington vào tháng 2/2023 như một phần của gói viện trợ vũ khí trị giá 1,85 tỷ USD được Nhà Trắng công bố vào tháng 12/2022.

Ukraine đã chính thức xác nhận việc sở hữu JDAM-ER vào cuối tháng 3/2023, với việc lực lượng Ukraine được cho là đã thả bốn quả JDAM nặng 500 pound xuống một tòa nhà chung cư ở Artemovsk (Bakhmut) vào tháng 4 trong một nỗ lực rõ ràng nhằm ngăn chặn lực lượng Nga, những người cuối cùng đã giải phóng thành phố vào tháng Năm.

Với sự giúp đỡ của Mỹ, Không quân Ukraine đã điều chỉnh JDAM-ER của họ để trang bị cho Su-27, Mikoyan MiG-29 và có thể cả Sukhoi Su-24.

Lầu Năm Góc đã cung cấp các bộ dụng cụ đầu cứng tùy chỉnh được trang bị dữ liệu kỹ thuật số để làm cho chúng tương thích với các máy bay thời Liên Xô của Ukraine.

Dữ liệu cung cấp cho quả bom thông tin về vị trí và tốc độ của nó khi được thả xuống, đồng thời các đội mặt đất lập trình tọa độ mục tiêu vào quả bom theo cách thủ công trước khi nhiệm vụ bắt đầu.

Điểm yếu của JDAM-ER và Nga có thể đánh bại chúng thế nào?

Vấn đề lớn nhất đối với bom là để chúng được sử dụng hiệu quả, máy bay Ukraine mang chúng cần phải tiếp cận trong phạm vi phòng không của Nga trước khi thả chúng. Nếu tiếp cận mục tiêu trong phạm vi 20-140 km, chúng có nguy cơ bị hệ thống phòng không tầm trung của Nga, bao gồm các hệ thống tên lửa Pantsir, Tor và Buk bắn hạ.

Ở tầm xa hơn, máy bay phản lực của đối phương có thể trở thành mục tiêu của các hệ thống tên lửa S-300 và S-400, hoạt động ở phạm vi dự kiến ​​(tức là khoảng cách vượt xa tầm bắn của tên lửa do máy bay địch mang theo) từ 75 đến 400 km.

Khả năng thứ hai đặt gần như toàn bộ không phận Ukraine ở phía đông sông Dnepr trong tầm bắn của lực lượng phòng không Nga và khiến hoạt động của máy bay quân sự và trực thăng trở nên cực kỳ nguy hiểm.

Chỉ riêng hôm 25/8, các lực lượng Nga cho biết đã bắn hạ hai máy bay phản lực Su-25 của Ukraine trên khu vực Kherson và Donetsk, trong khi đại diện của Nga tại Zaporozhye nói rằng lực lượng Ukraine đã mất một máy bay chiến đấu trong cuộc chiến giành thị trấn Rabotino chiến lược.

Một vấn đề khác là sự phụ thuộc của bộ JDAM-ER vào hướng dẫn GPS. Vào tháng 5/2023, truyền thông Mỹ đưa tin rằng thiết bị tác chiến điện tử phức tạp của quân đội Nga có thể gây nhiễu hệ thống dẫn đường của JDAM và khiến chúng đi chệch hướng và trượt mục tiêu.

Một quan chức Mỹ xác nhận rằng Lầu Năm Góc đã khuyên lực lượng Ukraine cố gắng xác định và tiêu diệt các thiết bị gây nhiễu của Nga để ngăn cản họ thực hiện công việc đánh bại JDAM và các hệ thống tiên tiến khác do Mỹ sản xuất, bao gồm cả pháo phản lực HIMARS.

Khả năng gây nhiễu và tên lửa phòng không của Nga trên thực tế chứng minh một quan điểm mà nhà báo và nhà phân tích chính trị Caleb Maupin ở Mỹ đã quan sát được trong cuộc trò chuyện với Sputnik vào tháng trước rằng:

Trong khi Mỹ và các đồng minh có thể sử dụng quân đội của họ để gây ảnh hưởng trong các cuộc xung đột, chống lại các quốc gia có hệ thống phòng không hạn chế hoặc không tồn tại như Iraq, Libya và Nam Tư, khả năng của họ suy yếu đáng kể khi buộc phải chiến đấu với một đối thủ ngang hàng thực sự như Nga, điều mà cuộc chiến ủy nhiệm ở Ukraine đã chứng minh rõ ràng.

Ukraine sử dụng JDAM-ER thế nào?

Chuyên gia Knutov nói rằng rất khó để dự đoán chính xác Ukraine sẽ triển khai và sử dụng JDAM-ER ở đâu.

"Thỉnh thoảng, Không quân Ukraine hoạt động theo hướng nam Donetsk và theo hướng Zaporozhye, bao gồm cả việc sử dụng các loại bom tương tự.

Một cuộc tấn công đặc biệt lớn đã được lực lượng Ukraine phát động theo hướng Zaporozhye bằng cách sử dụng nhiều loại bom, tên lửa hành trình Storm Shadow, tên lửa JDAM và HIMARS.

Họ còn sử dụng những loại vũ khí đắt tiền, có độ chính xác cao này để tấn công hệ thống chiến hào của lực lượng Nga. Không phải mục tiêu cụ thể, mà là chống lại các chiến hào do quân nhân của chúng tôi sử dụng.

Điều này nói lên mong muốn của Quân đội Ukraine tiến lên, dù chỉ một chút bằng bất cứ giá nào, và sau đó tuyên bố rằng lực lượng Ukraine đã giành được ít nhất một số chiến thắng quan trọng, trong cuộc phản công đang suy yếu của mình", Đại tá Knutov kết luận.