Trả lời câu hỏi về việc các nước ASEAN rút lại tuyên bố chung đã phát cho báo chí sau Hội nghị ngoại trưởng đặc biệt ASEAN-Trung Quốc ngày 13-14/6, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói trong cuộc họp báo ngày 15/6:
"Chúng tôi cảm thấy hết sức kỳ lạ và vô cùng quan ngại khi nắm được thông tin (về tuyên bố chung của các Ngoại trưởng ASEAN).
Sau đó, ASEAN đã chính thức xác nhận nội dung trong 'thông cáo báo chí' mà truyền thông nhắc đến không phải là một văn kiện chính thức của khối và không đại diện cho lập trường của ASEAN.
Mọi người đều đã nhận thấy các bên liên quan đã công khai rút lại cái gọi là 'tuyên bố chung'. Có lẽ các vị cũng biết rõ, nếu ASEAN chính thức công bố một thông tin đại diện cho cả khối thì cần có sự hiệp thương và nhất trí của tất cả thành viên."
Ông Lục cảnh cáo "cơ quan truyền thông cá biệt có ý định xuyên tạc việc hội nghị ngoại trưởng kết thúc mà không có tuyên bố chung.
"Tôi xin trình bày rõ, đây là hội nghị khép kín, ngay từ đầu đã không chuẩn bị để phát biểu một tuyên bố chung."
Liên quan đến việc Ngoại trưởng Singapore và Indonesia đưa ra những tuyên bố riêng hôm 14, trong đó bày tỏ quan ngại đối với chính sách của Trung Quốc ở biển Đông, ông Lục Khảng bác bỏ sự liên quan với Bắc Kinh:
"Chúng tôi đã nắm được nội dung bày tỏ 'quan ngại' trong tuyên bố của Ngoại trưởng Singapore, nhưng đó không phải là sự lo ngại đối với Trung Quốc."
Đại diện Bộ ngoại giao Trung Quốc "xoay mũi giáo" về phía Mỹ khi cho rằng tranh chấp chủ quyền ở khu vực không chỉ mới tồn tại, mà đã diễn ra hơn 40 năm qua.
"Tại sao trước chiến lược 'tái cân bằng châu Á-Thái Bình Dương' (của Mỹ) vào năm 2010, các bên đều kiểm soát tình hình rất tốt và không có căng thẳng?
Nếu nói hiện nay có căng thẳng và các nước trong khu vực bất an hoặc quan ngại, vậy thì sự 'quan ngại' này nhằm vào đâu, mọi người có thể tự tìm hiểu," ông Lục Khảng chỉ trích nhằm vào Mỹ.
Ngoại trưởng Singapore "bỏ về" vì lịch trình định sẵn
Tại cuộc họp báo, ông Lục Khảng cũng lần đầu giải thích về nguyên nhân vụ "Ngoại trưởng Singapore bỏ họp báo chung và rời hội nghị", sau khi bị truyền thông "truy vấn" từ hôm 14.
Ông này nói: "Tôi đã chú ý đến một số cơ quan truyền thông, bao gồm báo chí Singapore đồn đoán về sự việc này. Nhưng đến lúc này đây vẫn chỉ là suy đoán, có thể các vị chưa có được thông tin từ chính phủ Singapore hay đại diện các bên tham gia hội nghị ngoại trưởng đặc biệt.
Trên thực tế cũng không xảy ra tình huống như báo chí đã đưa (Ngoại trưởng Singapore bỏ về).
Ngày hôm qua, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã nói rõ về vấn đề này khi chủ trì họp báo. Do nội dung thảo luận của các bên rất nhiều nên thời lượng của hội nghị bị kéo dài, dẫn đến thời gian dự kiến tổ chức họp báo chung bị hoãn lại vài tiếng đồng hồ.
Phía Singapore đã đặt sẵn lịch trình bay về nước và không thể điều chỉnh. Sau khi hai nước thỏa thuận đã quyết định để Ngoại trưởng Vương Nghị tổ chức họp báo, giới thiệu tình hình hội nghị."
Cuộc họp báo chung dự kiến do ông Vương Nghị và người đồng cấp Singapore Vivian Balakrishnan đồng chủ trì, nhưng thời gian bị trì hoãn nhiều giờ và Ngoại trưởng Singapore lên máy bay về nước, làm dấy lên thông tin Trung Quốc và ASEAN bế tắc trong việc đi đến nhận thức chung.
"Tôi có thể khẳng định, những nội dung công bố trong cuộc họp báo đã được Trung Quốc-Singapore trao đổi trước, phản ánh được toàn diện tình hình hội nghị và nhận thức chung cơ bản của các bên," ông Lục Khảng tuyên bố.