Nhiều bậc phụ huynh hiện nay thường có thói quen chăm sóc, quan tâm các con từ những việc nhỏ nhất, chiều theo mọi sở thích của con. Trên thực tế, chăm sóc đúng mức sẽ giúp trẻ dần trưởng thành nhưng nếu không để các con tự lập sẽ dẫn đến việc bị phụ thuộc vào bố mẹ.
Giáo sư, chuyên gia nổi tiếng về tâm lý học Lý Mai Cẩn từng khuyên các bậc cha mẹ “không nên nghe lời con cái”. Nếu trẻ muốn gì cha mẹ cũng đáp ứng, dần dần con sẽ cảm thấy tất cả những gì cha mẹ cho là đương nhiên, khó trân trọng và tự biết nỗ lực có được điều bản thân mong muốn. Vậy nên nếu muốn trẻ học cách tự lập, cha mẹ cần để trẻ tự làm những việc này càng sớm càng tốt.
1. Tự chăm sóc bản thân
Một số cha mẹ luôn làm hộ những việc nhỏ nhặt nhất cho con, từ giúp mặc quần áo, soạn sách vở mà không dạy con tự làm. Khi đến trường trẻ cũng không biết làm, phải nhờ đến cô giáo hay bạn bè, không có khả năng tự lập như các bạn đồng trang lứa. Rời xa vòng tay bố mẹ hay cô giáo, trẻ sẽ loay hoay, khó xử lý tình huống phát sinh xảy ra.
Khi ở nhà, cha mẹ nên làm mẫu rồi dần dần tập cho con những việc trẻ có thể làm, những hoạt động phù hợp với lứa tuổi của con. Một số trẻ lúc đầu làm chưa tốt, cha mẹ không nên mất kiên nhẫn rồi làm hộ con luôn. Thay vào đó, hãy kiên nhẫn khuyến khích trẻ tiến bộ, để trẻ có khả năng tự lập trong môi trường không có sự hỗ trợ của người lớn.
Để con tự chăm sóc bản thân từ sớm sẽ đem lại nhiều lợi ích cho sự phát triển về tinh thần, thể chất và cả trí tuệ cho trẻ sau này. Nhờ vậy, trẻ sẽ có tinh thần trách nhiệm, tính tự giác cao đối với hành động và lời nói của bản thân. Trong tương lai, kỹ năng này cực kỳ cần thiết và có ích nếu các con học tập, làm việc xa nhà. dễ dàng thích nghi với môi trường mới.
2. Tự rèn khả năng tập trung
Trẻ em giàu trí tưởng tượng, tò mò và dễ bị thu hút bởi những điều mới lạ. Tuy nhiên hầu hết trẻ chỉ tỏ ra thích thú với một việc trong thời gian ngắn, tầm 3-4 phút. Tập trung là kỹ năng quan trọng, sẽ giúp tăng hiệu quả học tập và làm việc, hiệu quả trong việc ghi nhớ thông tin, giải quyết vấn đề và nâng cao hiểu biết.
Tuy nhiên vẫn còn ít bậc cha mẹ quan tâm phát triển từ sớm cho con cái, đặc biệt 4-10 tuổi là giai đoạn quan trọng để rèn luyện. Phụ huynh có thể cho con chơi những trò chơi rèn luyện trí óc, đòi hỏi sự tập trung cao. Nếu có thể hãy sắp xếp một góc học tập yên tĩnh, tập cho con học trong thời gian cố định và có khoảng nghỉ theo một số phương pháp như Pomodoro (học 25 phút - nghỉ 5 phút), hoặc điều chỉnh phù hợp với khả năng tập trung của trẻ.
3. Tự tìm tòi, học hỏi
Học ở đây không chỉ là kiến thức sách vở ở trường lớp, mà còn là những kiến thức thực tế đời sống, kỹ năng mềm. Không phải lúc nào trong cuộc sống cha mẹ cũng có thể đồng hành cùng trẻ, vậy nên phụ huynh cần khơi gợi trong trẻ sự tò mò với thế giới xung quanh, gợi ý con cách đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi trẻ đặt ra.
Khi đó trẻ sẽ say mê tìm hiểu thông qua sách báo, internet… để nâng cao tri thức, càng trưởng thành càng tích lũy nhiều kiến thức. Thành tích học tập có thể đại diện cho chỉ số IQ và khả năng tiếp thu kiến thức một chiều, nhưng việc phát triển thói quen học tập mọi lúc, mọi nơi sẽ có lợi cho trẻ suốt đời. Thành công trong tương lai phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng học hỏi là con đường hiệu quả nhất để trẻ tự đi sau này mà không cần sự hỗ trợ quá sát sao của bố mẹ.