Với ngành cà phê có bề dày nhiều thập kỷ, giờ đây, Việt Nam đang tạo ra sức ép lớn đối với Nestle SA và các đối thủ châu Á khác.
Thay vì bán hạt cà phê thô cho các công ty nước ngoài để chế biến thành cà phê hòa tan, nhà cung cấp lớn nhất của Việt Nam đang chuẩn bị cung cấp sản phẩm cà phê hòa tan của riêng mình vào đầu năm 2020.
Sự thay đổi này nhằm mục đích thu nhiều lợi nhuận hơn từ nhu cầu đang phát triển của châu Á đối với thức uống nhanh chóng và tiện lợi này, cũng như phụ thuộc vào tác động của những biến động lớn trong giá cả hàng hóa quốc tế.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Tập đoàn Intimex cho biết: "Chúng tôi không muốn bỏ lỡ cơ hội thâm nhập thị trường cà phê hòa tan. Nó mang lại nhiều lợi nhuận hơn, và ít rủi ro hơn vì nó đồng nghĩa với việc chúng tôi không phải phụ thuộc vào mức giá do thị trường London đưa ra".
Xuất khẩu của Intimex tới một phần ba lượng xuất khẩu hạt cà phê Robusta của Việt Nam, loại hạt cà phê có vị đắng, dùng để sản xuất cà phê hòa tan.
Cà phê Robusta được giao dịch tại London đã giảm 11% trong năm 2019, đã bắt đầu sụt giảm từ vài năm trước đó, trong bối cảnh sản lượng tăng từ Việt Nam. Ngành công nghiệp cà phê Việt Nam coi việc mở rộng sang sản xuất cà phê hòa tan trong nước là một đề xuất tăng trưởng sinh lợi hơn so với việc tiếp tục trồng nhiều cây cà phê.
Ấn Độ sẽ dẫn đầu tăng trưởng trong thị trường bán lẻ cà phê hòa tan ở châu Á, tăng gần 12% mỗi năm lên mức 850 triệu đô la vào năm 2024, theo Euromonitor International. Các nhà nghiên cứu thị trường dự báo tăng trưởng mạnh mẽ ở Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam.
Thị trường bùng nổ
"Châu Á là khu vực tiêu thụ cà phê phát triển nhanh nhất thế giới, nơi nhiều người tiêu dùng vẫn đang bắt đầu hình thành thói quen uống cà phê", ông Jose Sette, người đứng đầu Tổ chức Cà phê Quốc tế tại London cho biết.
"Cà phê hòa tan là một cách lý tưởng để giới thiệu đồ uống cho người tiêu dùng châu Á vì dễ pha chế. Việt Nam có thể tận dụng vị trí địa lý và chi phí sản xuất thấp để mở rộng thị trường trong khu vực".
Công ty Intimex có trụ sở tại thành phố Hồ Chí Minh, vốn là một công ty nhà nước trước khi được bán cho các nhà đầu tư tư nhân vào năm 2006, có mục tiêu vượt qua Nestle trở thành nhà cung cấp cà phê hòa tan nguyên chất lớn nhất của Việt Nam trong năm năm tới bằng cách mở rộng công suất hàng năm lên gấp 20.000 tấn.
Nestle, nhà sản xuất Nescafe có trụ sở tại Vevey, Thụy Sĩ, sẽ cạnh tranh với cả các công ty trong nước và quốc tế bằng cách tận dụng quy mô, chuyên môn về công nghệ và sản xuất, với hơn 75 năm kinh nghiệm về cà phê và bằng cách phát triển cùng với nông dân trồng cà phê Việt Nam, ông Ganesan Ampalavanar, Tổng giám đốc Nestle Việt Nam cho biết.
"Có rất nhiều công ty vừa và nhỏ rất nỗ lực và đang cạnh tranh khốc liệt với những người chơi lớn, và sự cạnh tranh đang củng cố chỗ đứng của cà phê hòa tan", ông nói.
Việt Nam đặt mục tiêu tăng gấp đôi giá trị xuất khẩu cà phê hàng năm lên 6 tỷ USD trong thập kỷ tới, theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, người đứng đầu bộ phận Hợp tác quốc tế của Bộ Nông nghiệp.
Kế hoạch này bao gồm tăng khối lượng cà phê nhân được sử dụng trong lĩnh vực chế biến cà phê thâm canh lên 30% - đến 40% tổng sản lượng của cả nước (từ mức 10% hiện tại), để lại một lượng nhỏ hơn để xuất khẩu dưới dạng cà phê nhân chưa rang.
Việt Nam đã vận chuyển 1,56 triệu tấn cà phê, bao gồm hơn 36.000 tấn cà phê chế biến, trong mùa vụ 2018-19 kết thúc vào ngày 30/9, một phân tích của Bloomberg về dữ liệu Hải quan cho thấy.
Ông Lê Tiến Hùng, Giám đốc điều hành của nhà xuất khẩu lớn thứ hai Simexco Đắk Lắk cho biết, các xưởng rang xay trong nước và các nhà máy hòa tan dự kiến sẽ sử dụng hơn 500.000 tấn cà phê nhân hàng năm trong ba năm tới .
Việt Nam có khả năng sản xuất 58.500 tấn cà phê hòa tan mỗi năm từ 9 nhà máy, theo dữ liệu được tổng hợp bởi Bloomberg News. Các nhà máy được đầu tư bởi Nestle, Olam International Ltd., Tata Group và CCL Products India Ltd. chiếm khoảng 70% tổng số.
Công suất đã sẵn sàng tăng ít nhất 40.000 tấn trong 5 năm tới với khoản đầu tư mới và mở rộng theo kế hoạch từ cả các công ty địa phương và đa quốc gia.
"Các nhà máy này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến cầu tại thị trường địa phương", Alex Gruber, Chủ tịch của Master Roasters Services Saigon Ltd., cho biết họ sẽ có thể được trả giá cao hơn vì giá trị gia tăng mà họ đã tạo ra.