Tình thế nguy cấp của Ukraine ở Toretsk
Trong bóng tối của căn hầm tại thị trấn Toretsk ở miền Đông Ukraine, các binh lính không biết bom lượn Nga đã ở gần họ như thế nào. Nhưng sự thay đổi đột ngột về áp suất không khí đi kèm với những tiếng nổ làm rung chuyển mọi thứ đã chứng minh sức công phá của những quả bom này khi chúng xé toạc những ngôi nhà gần đó.
Vào lúc rạng sáng, trong lúc các cuộc tấn công tạm lắng, binh lính Ukraine đã lao ra ngoài và thấy đám cháy do một trong những quả bom gây ra trong đống đổ nát của một tòa nhà cách đó khoảng hơn 130 mét - cho thấy ranh giới giữa sự sống và cái chết mong manh như thế nào.
Binh lính Ukraine khai hỏa lựu pháo về phía quân đội Nga. Ảnh: Reuters
Trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, các binh lính Ukraine cho biết bom lượn có lẽ là loại vũ khí đáng sợ nhất. Chúng là những quả bom rơi tự do, còn lại từ thời Liên Xô nhưng hiện được trang bị cánh bật ra có chức năng định vị vệ tinh, biến chúng thành loại vũ khí có điều khiển.
Được gọi là bom KAB hay FAB, những quả bom lượn nặng từ hơn 200 - 2.700kg, chứa hàng trăm kg thuốc nổ. Chỉ cần một vụ nổ cũng có thể biến một tòa chung cư cao tầng thành đống đổ nát và xóa sổ cả các công sự bê tông kiên cố.
"Nó rất đáng sợ và rất nhanh", Stanislav, trung sĩ cơ sở thuộc Lữ đoàn Cơ giới 32 của Ukraine cho hay khi các chiến đấu cơ Nga thả những quả bom lượn đầy uy lực về phía các đơn vị của anh.
"Mỗi lần như vậy tôi chỉ biết cầu nguyện", binh lính Ukraine nói.
Trong những tháng gần đây, Nga đã sử dụng những quả bom này với hiệu quả phá hủy có thể làm thay đổi cán cân giao tranh ở phía Đông Ukraine theo hướng có lợi cho mình, đồng thời cho phép Moscow tiếp tục đạt được thành quả ổn định tại khu vực Donetsk. Những quả bom lượn cũng cho phép các lực lượng của Nga tấn công các thị trấn và ngôi làng với tốc độ nhanh chưa từng thấy.
Cùng với bước tiến của Nga theo hướng Pokrovsk - một trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine cách đó hơn 60km về phía Đông Nam, cuộc tấn công của Moscow vào Toretsk đang đe dọa làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine ở khu vực Donetsk.
Những người lính Ukraine chiến đấu ở các khu vực nóng nhất của mặt trận cho biết, phần lớn họ bị áp đảo về hỏa lực và quân số. Khả năng liên tục của Nga trong việc tiến hành các cuộc ném bom trên không dồn dập tiếp tục đóng vai trò quan trọng, buộc các lực lượng của Kiev phải rời khỏi một số vị trí được phòng thủ kiên cố nhất.
Ưu tiên hàng đầu của Ukraine
Việc tìm cách đối phó với bom lượn vẫn là ưu tiên hàng đầu về quân sự và ngoại giao, ngay cả khi Kiev thực hiện một nước cờ táo bạo để đảo ngược thế trận bằng cách tiến hành cuộc đột kích xuyên biên giới vào khu vực Kursk của Nga.
Kiev hy vọng cuộc tấn công sẽ buộc Moscow phải triển khai nhiều lực lượng hơn để bảo vệ khu vực này và vì vậy giảm bớt áp lực dọc theo mặt trận phía Đông. Tuy nhiên, cho đến nay, Điện Kremlin dường như vẫn có ý định duy trì các chiến dịch tại đây và đang tấn công dữ dội vào các thị trấn như Toretsk.
Đây là chiến lược vừa tấn công vừa phản đòn của cả hai đội quân - bị tàn phá bởi nhiều năm giao tranh khốc liệt song mỗi bên đều đánh cược rằng đối thủ của họ sẽ bị kéo căng quá mức và dễ tổn thương hơn.
Ukraine đã và đang phát triển khả năng tấn công tầm xa, tăng cường sử dụng tên lửa cũng như UAV sản xuất nội địa để nhắm vào các sân bay của Nga - nơi các máy bay chiến đấu được triển khai để ném bom. Những máy bay chiến đấu của Nga vẫn phóng khoảng 750 quả bom lượn mỗi tuần vào tháng 8/2024, ông Zelensky cho hay.
Ngay cả những binh lính Ukraine đã quen với nhiều năm pháo kích cũng phải rùng mình trước sức hủy diệt của vũ khí này.
Một quả đạn pháo cỡ nòng 152mm mà Nga bắn hàng nghìn quả mỗi ngày, chứa hơn 6kg chất nổ. Một quả bom lượn thường được triển khai là FAB-1500 chứa gần 6.000kg chất nổ.
Vì bom không sử dụng động cơ đẩy hoặc phát ra tín hiệu nhiệt nên rất khó để phát hiện. Chúng có thể được phóng từ chiến đấu cơ của Nga cách xa hàng chục km phía sau tiền tuyến nên tương đối an toàn trước các hệ thống phòng không của Ukraine.
Khi chiến đấu cơ Nga bay gần tiến tuyến, các binh lính cho biết, chúng được bảo vệ bởi các UAV giám sát và UAV tấn công dày đặc trên bầu trời, trong khi săn lùng các binh lính Ukraine được trang bị súng phòng không vác vai.
"Để bắn hạ một máy bay, bạn cần giữ nó trong tầm ngắm khoảng 8 giây và sau đó phóng tên lửa", Petro, Thượng sĩ thuộc Tiểu đoàn số 2 của Lữ đoàn Cơ giới 24 cho biết. Trước đó, Petro chiến đấu quanh Toretsk và hiện đang bảo vệ thành trì Chasov Yar ở gần đó.
Theo Petro, 8 giây ngoài trời dài như cả thế kỷ. Anh nói rằng, một binh lính Ukraine có thể nhìn thấy tiêm kích Nga lao vút qua bầu trời mà không thể làm gì để ngăn chặn nó vì mối đe dọa từ UAV.
Các quan chức Ukraine lập luận rằng cách tốt nhất để làm chậm tốc độ của các cuộc tấn công là bắn vào chiến đấu cơ được sử dụng để triển khai các vũ khí trên mặt đất và trên không của Nga.
Trung sĩ Jackson nhớ lại lần đầu tiên một quả bom lượn phát nổ gần vị trí của mình.
"Tôi có cảm giác như thể gió đang thổi qua tôi với tốc độ rất cao, xuyên qua từng cơ quan của tôi. Cảm giác đó rất đáng sợ", Jackson cho hay.
Binh lính Ukraine này ngồi trên chiếc giường cũ nát trong một boongke dưới tầng hầm với ánh sáng yếu ớt từ màn hình video, cách quân Nga hơn 1km. Bên ngoài, những khung kim loại bị cháy xém và cong vênh của ít nhất 4 chiếc xe nằm rải rác bên lề đường ra khỏi thành phố, nhắc nhở rằng bất kỳ chuyển động nào cũng có thể đối mặt với nguy hiểm chết người.