Theo phân tích nhanh của một nhóm quốc tế gồm các nhà khoa học khí hậu hàng đầu thuộc nhóm World Weather Attribution, nhiệt độ cực cao trên 40°C vốn ảnh hưởng đến hàng tỷ người trên khắp châu Á trong tháng Tư nhiều khả năng là do biến đổi khí hậu do con người gây ra. Nghiên cứu nhấn mạnh các đợt nắng nóng tăng cường do biến đổi khí hậu đang khiến cuộc sống của những người sống trong cảnh nghèo đói trên khắp châu Á và 1,7 triệu người Palestine phải di dời ở Gaza trở nên khó khăn hơn nhiều.
Hàng tỷ người bị ảnh hưởng
Châu Á bị ảnh hưởng bởi đợt nắng nóng nghiêm trọng vào tháng 4 này. Ở Nam Á và Đông Nam Á, Myanmar, Lào, Việt Nam đã phá kỷ lục về ngày nóng nhất trong tháng Tư và Philippines trải qua đêm nóng nhất từ trước đến nay. Ở Ấn Độ, nhiệt độ lên tới 46 độ C. Nắng nóng cũng cực kỳ gay gắt ở Tây Á, với Palestine và Israel có nhiệt độ trên 40°C. Đây là tháng Tư nóng nhất được ghi nhận trên toàn cầu và là tháng thứ 11 liên tiếp kỷ lục tháng nóng nhất bị phá vỡ.
Những trường hợp tử vong liên quan đến nhiệt độ đã được báo cáo rộng rãi, với ít nhất 28 người ở Bangladesh, 5 người ở Ấn Độ và 3 người ở Gaza tử vong vì nắng nóng trong tháng Tư, trong khi số ca tử vong do nhiệt độ cao cũng được báo cáo ở Thái Lan và Philippin trong năm nay.
Đây chỉ là những số liệu sơ bộ và vì những ca tử vong liên quan đến nắng thường không được báo cáo đầy đủ nên có khả năng đã có hàng trăm hoặc có thể hàng nghìn ca tử vong khác liên quan đến nắng nóng ở châu Á trong tháng Tư. Nắng nóng cũng dẫn đến mất mùa, mất gia súc, thiếu nước, cá chết hàng loạt, trường học đóng cửa trên diện rộng và nắng nóng có liên quan đến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp ở bang Kerala, Ấn Độ.
Biến đổi khí hậu, do đốt dầu, than, khí đốt và các hoạt động khác của con người như phá rừng, đang khiến các đợt nắng nóng xảy ra thường xuyên hơn, kéo dài hơn và nóng hơn trên khắp thế giới. Để định lượng tác động của sự nóng lên do con người gây ra đối với nhiệt độ khắc nghiệt trên khắp châu Á, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu thời tiết và mô hình khí hậu bằng các phương pháp được đánh giá ngang hàng để so sánh xem các loại sự kiện này đã thay đổi như thế nào giữa khí hậu ngày nay, với mức nóng lên toàn cầu khoảng 1,2°C, và khí hậu tiền công nghiệp mát mẻ hơn.
Phân tích tập trung vào những giai đoạn mà nắng nóng nguy hiểm nhất ở hai khu vực: nhiệt độ tối đa hàng ngày trung bình trong ba ngày ở một khu vực Tây Á bao gồm Syria, Li Băng, Israel, Palestine và Jordan, và mức trung bình 15 ngày của nhiệt độ tối đa hàng ngày ở Philippines. Các nhà khoa học cũng phân tích ảnh hưởng có thể có của El Niño– Southern Oscillation, một hiện tượng khí hậu xảy ra tự nhiên làm thay đổi giữa các điều kiện El Niño, trung tính và La Niña.
Nắng nóng trên 40 độ xảy ra thường xuyên hơn
Nghiên cứu cũng phân tích dữ liệu thời tiết lịch sử của một khu vực Nam Á bao gồm Ấn Độ, Bangladesh, Myanmar, Lào, Việt Nam, Thái Lan và Campuchia. Các nhà nghiên cứu đã không thực hiện phân tích phân bổ đầy đủ cho khu vực này vì World Weather Attribution đã tiến hành các nghiên cứu tương tự vào năm 2022 và 2023, đồng thời dữ liệu từ quan sát thời tiết cho thấy kết quả phân bổ sẽ không khác biệt đáng kể.
Ở Tây Á, các nhà khoa học nhận thấy các đợt nắng nóng tháng Tư với nhiệt độ trên 40°C xảy ra thường xuyên hơn do sự nóng lên do hoạt động của con người gây ra. Trong điều kiện khí hậu ngày nay, với nhiệt độ tăng thêm 1,2°C, các đợt nắng nóng tương tự dự kiến sẽ xảy ra khoảng 10 năm một lần. Biến đổi khí hậu khiến nắng nóng có khả năng xảy ra cao gấp 5 lần và mức nhiệt tăng cao hơn 1,7°C. Trong tương lai, nhiệt độ khắc nghiệt ở Tây Á có thể còn xảy ra thường xuyên và gay gắt hơn. Nếu sự nóng lên đạt tới 2°C, như dự kiến vào những năm 2040 hoặc 2050, trừ khi lượng phát thải nhanh chóng dừng lại, các đợt nắng nóng tương tự sẽ xảy ra khoảng 5 năm một lần và sẽ nóng hơn 1°C. El Niño không ảnh hưởng đến nhiệt độ cao ở Tây Á.
Ở Philippines, các đợt nắng nóng tương tự dự kiến sẽ xảy ra khoảng 10 năm một lần trong điều kiện El Niño và khoảng 20 năm một lần trong những năm khác không chịu ảnh hưởng của El Niño. Các nhà khoa học nhận thấy nếu không có biến đổi khí hậu do con người gây ra, những sự kiện như vậy hầu như không thể xảy ra, ngay cả trong điều kiện El Niño. Nhìn chung, biến đổi khí hậu đã khiến đợt nắng nóng năm nay nóng hơn 1°C, trong khi El Niño khiến đợt nắng nóng nóng hơn thêm 0,2°C. Nếu sự nóng lên toàn cầu đạt tới 2°C, các đợt nắng nóng tương tự ở Philippines sẽ xảy ra hai đến ba năm một lần và sẽ nóng hơn 0,7°C.
Cuối cùng, ở Nam Á, các đợt nắng nóng kéo dài 30 ngày tương tự có thể xảy ra khoảng 30 năm một lần. Tuy nhiên, theo dữ liệu thời tiết lịch sử, chúng có nguy cơ cao hơn khoảng 45 lần và nóng hơn 0,85°C do biến đổi khí hậu. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây của World Weather Attribution trong khu vực cho thấy biến đổi khí hậu khiến các đợt nắng nóng trong tháng 4 nóng hơn khoảng 1°C và có khả năng xảy ra cao hơn gấp 10-30 lần. Phân tích dữ liệu thời tiết lịch sử cũng cho thấy các đợt nắng nóng tương tự có khả năng xảy ra cao gấp đôi trong điều kiện El Niño.
Nghiên cứu nhấn mạnh biến đổi khí hậu đang khiến cuộc sống của người dân châu Á sống trong cảnh nghèo đói và phải đối mặt với những ảnh hưởng của chiến tranh trở nên khó khăn hơn nhiều như thế nào. Tại Gaza, nhiều người trong số 1,7 triệu người phải di dời đang sống trong những căn lều tạm bợ oi nóng, bị hạn chế tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe và nước uống sạch cũng như thiếu các lựa chọn để làm mát. Trên khắp Nam Á và Đông Nam Á, hàng trăm triệu người sống trong các khu nhà ở không chính thức và làm việc ngoài trời, như nông dân, công nhân xây dựng và người bán hàng rong, bị ảnh hưởng nặng nề bởi nắng nóng cực độ.
Trong khi nhiệt độ cao là điều bình thường trên khắp châu Á trong tháng Tư, nguy cơ nắng nóng nguy hiểm ngày càng tăng, đặc biệt là ở các thành phố đang phát triển nhanh chóng, như Manila (Philippin), nêu bật nhu cầu cấp thiết về quy hoạch ứng phó với nắng nóng nhằm bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương. Các quốc gia trên khắp châu Á như Ấn Độ đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc phát triển các kế hoạch hành động chống nắng nóng. Tuy nhiên, trên khắp lục địa, vẫn còn những khoảng trống đáng kể trong việc lập kế hoạch ứng phó với các đợt nắng nóng nguy hiểm.
Nghiên cứu được thực hiện bởi 13 nhà nghiên cứu thuộc nhóm World Weather Attribution, bao gồm các nhà khoa học từ các trường đại học và cơ quan khí tượng ở Malaysia, Thụy Điển, Hà Lan và Vương quốc Anh.
