Hệ thống cảnh báo đặc biệt trong Tử Cấm Thành
Vì Tử Cấm Thành nằm ở vị trí trung tâm Bắc Kinh nên đảm bảo an ninh là điều vô cùng quan trọng đối với tòa kiến trúc này. Đặc biệt là khi có kẻ thù tấn công, Tử Cấm Thành cần có nhiều biện pháp hơn để đưa ra cảnh báo chiến đấu kịp thời.
Thực ra, Tử Cấm Thành có nhiều loại cảnh báo như vậy. Ví dụ, Bạch tháp tín pháo. Tín pháo được đặt trên núi Bạch Tháp, nằm ở phía Tây Bắc Tử Cấm Thành và cũng rất gần Tử Cấm Thành.
Chỉ cần nhận được lệnh bài yêu cầu nã pháo cảnh báo khi Tử Cấm Thành xuất hiện nguy hiểm, các pháo thủ sẽ lập tức bắn pháo lên trời. Đội thị vệ đóng quân ở kinh thành sau khi nghe thấy tiếng pháo sẽ nhanh chóng tập hợp vào vị trí, kịp thời phòng thủ, ngăn chặn kẻ thù.
Ngoài ra, Tử Cấm Thành còn có yêu bài và hợp phù, trên mặt khắc thông tin thân phận người được phép ra vào Tử Cấm Thành. Các binh sĩ canh giữ bốn cửa lớn Tử Cấm Thành sẽ kịp thời kiểm tra thông tin khắc trên thẻ và người mang thẻ, những trường hợp vi phạm sẽ đều bị xử lý.
Tuy nhiên, nếu có người vượt qua các hệ thống phòng ngự bên ngoài và xâm nhập vào Tử Cấm thành, vậy người Trung Quốc xưa làm thế nào để có thể nhanh chóng gửi cảnh báo tới các thị vệ canh giữ toàn Tử Cấm thành?
Thực tế, ngoài các biện pháp bảo mật thông thường này, còn có một thiết bị cảnh báo đặc biệt trong Tử Cấm Thành - Thạch biệt lạp.
Thạch biệt lạp được coi là "thần khí cảnh báo", thực chất là thiết bị báo động tốc độ nhanh, có thể lập tức truyền thông tin đến các vị trí trong Tử Cấm Thành. Có thể ví nó tương tự hệ thống chuông báo động ngày nay.
Các Thạch biệt lạp với số lỗ khác nhau, từ trái qua phải: 1 lỗ, 2 lỗ, 3 lỗ. Ảnh tư liệu
Thạch biệt lạp còn được gọi là Thạch hải sáo, được cải tạo từ các trụ đá ở các lan can đá của Tử Cấm Thành. Chúng là một trụ ngắn nối giữa các lan can cầu hoặc lan can giữa các kiến trúc trong Tử Cấm Thành. Chúng có thể được chế tạo từ gỗ hoặc đá. Tuy nhiên, Thạch biệt lạp trong Tử Cấm Thành thường được chế tạo từ đá Hán Bạch Ngọc.
Các trụ đá này gồm hai bộ phận đầu và thân. Đầu đá có hình dạng hoa sen, được khắc 24 đường vân, tượng trưng cho 24 tiết khí nên còn được gọi là đầu trụ 24 tiết khí.
Đáng chú ý, khi được chế tác thành Thạch biệt lạp để cảnh báo thì đầu hoa sẽ bị đục và khoét rỗng bên trong giống như một quả bầu rỗng. Các trụ đá cũng có số lỗ khác nhau, có trụ đá có 1 lỗ, có trụ 2 lỗ, có trụ 3 lỗ và chúng được sắp xếp tùy ý, không theo trật tự nào.
Một số trụ đá vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay nhưng chúng thực sự không quá bắt mắt.
Ông Cao Ngụy, Hội trưởng Hiệp hội phong tục dân gian Bắc Kinh xác nhận: "Chúng đúng là thiết bị cảnh báo nguy hiểm. Hình dáng giống như một bông hoa bằng đá. Ở những trụ đá này phía trên đều được đục lỗ, trong ruột trống, thông qua việc phát ra âm thanh để cảnh báo việc phát sinh hỏa hoạn hoặc có người xâm nhập, để liên lạc với trạm tiếp theo, phục vụ công tác chuẩn bị và tiến hành phản công".
Cơ chế sử dụng như thế nào?
Theo các ghi chép lịch sử, Hoàng đế Thuận Trị đã ra lệnh cho các thị vệ canh giữ trong và ngoài Tử Cấm Thành chế tạo rất nhiều Thạch biệt lạp, chia làm ba vòng trong-ngoài-trước.
"Khi gặp phải tình huống cần cảnh báo, thái giám hoặc đội ngũ phụ trách trong nội cung dùng một chiếc tù hình sừng trâu cắm vào lỗ hổng của Thạch biệt lạp và thổi thành tiếng. Âm thanh 'u u u.....' phát ra rất nhức tai nhưng liên tục. Nó sẽ truyền đi rất xa. Nó là hệ thống cảnh báo chuyên dụng trong cung. Tử Cấm Thành có rất nhiều cửa và thông thường bên cạnh các cửa quan trọng đều thiết kế một trụ Thạch biệt lạp", ông Cao Ngụy nói thêm.
Như vậy, khi cần một báo động, người ta sẽ thổi trụ đá này và hệ thống Thạch biệt lạp sẽ lần lượt vang lên.
Do đó, mỗi khi xuất hiện kẻ thù xâm nhập hoặc cảnh báo chiến sự hoặc hỏa hoạn, binh sĩ dùng chiếc sừng đồng nhỏ (một loại loa hình sừng trâu) cắm vào lỗ nhỏ trên Thạch biệt lạp thổi mạnh, âm thanh phát ra từ sừng đồng sẽ phóng đại thông qua Thạch biệt lạp, phát ra âm thanh như tiếng ốc biển u u u. Âm thanh dày và vang này sẽ lan khắp Tử Cấm Thành.
Thạch biệt lạp nằm rải rác và hòa lẫn vào các trụ đá thông thường trong Tử Cấm Thành. Ảnh tư liệu
Trình tự cụ thể như sau:
Bước thứ nhất: Thị vệ canh giữ Ngọ Môn sẽ thổi Thạch biệt lạp cảnh báo. Âm thanh sẽ lan đến quảng trường trước điện Thái Hòa.
Bước thứ hai: Thị vệ canh giữ trước điện Thái Hòa nghe âm thanh cảnh báo sẽ lại thổi Thạch biệt lạp. Âm thanh có thể truyền đến Đông Hoa Môn, Tây Hoa Môn, điện Thái Hòa, điện Trung Hòa, điện Bảo Hòa và Càn Thanh Môn.
Bước thứ ba: Thị vệ canh giữa Càn Thanh Môn nghê tiếng cảnh báo sẽ thổi tiếp Thạch biệt lạp. Âm thanh sẽ truyền đến Cảnh Vận môn, Long Tông môn và Khôn Ninh môn.
Bước thứ 4: Thị vệ canh giữa Khôn Ninh môn nghe tiếng cảnh báo sẽ thổi tiếp Thạch biệt lạp. Âm thanh sẽ truyền đến Thần Vũ môn. Như vậy, toàn Tử Cấm Thành sẽ được báo động.
Theo giới chuyên gia, với hệ thống Thạch biệt lạp bao phủ dày đặc như vậy, nếu kẻ địch xâm nhập vào kinh thành, thì chỉ trong một phút, toàn bộ Tử Cấm Thành sẽ được cảnh báo bởi Thạch biệt lạp.
Vào thời Gia Khánh, Thạch biệt lạp đã được đưa vào sử dụng khi Thiên lý giáo tấn công Tử Cấm Thành. Vào ngày 15/9 năm Gia Khánh thứ 18 (tức năm 1813), Thiên lý giáo đã chia làm hai cánh tấn công Tử Cấm Thành từ hai hướng Đông Hoa Môn và Tây Hoa Môn.
Khi đó, các binh lính canh giữa Hiệp Hòa Môn đã lập tức thổi Thạch biệt lạp, khởi động toàn bộ hệ thống cảnh báo Tử Cấm Thành.
Nhờ đó, gần nghìn binh sĩ tập hợp cùng vũ khí trong cung, chiến đấu một trận chiến khốc liệt với các tín đồ Thiên lý giáo.
Có thể nói, những trụ đá trông rất bình dị, tương tự họa tiết bài trí khác đã tạo thành mạng lưới báo động của Tử Cấm Thành.
Nguồn: Chương trình 'Có thật vậy không?', Đài truyền hình trung ương Trung Quốc