Giữa năm 1950, khi đang đào bới than bùn để làm nhiên liệu, một gia đình Đan Mạch đã bất ngờ phát hiện một hài cốt người với nhiều điểm kỳ lạ. Bộ xương thuộc về một người đàn ông, đang co quắp trong tư thế cuộn tròn, trên cổ anh ta là một sợi dây thừng, dường như nguyên nhân cái chết là do bị treo cổ.
Lo sợ đây là nạn nhân của một vụ giết người nào đó, gia đình này vội vàng báo cho cảnh sát. Họ cũng chia sẻ rằng đã tìm thấy cơ thể ở độ sâu khoảng 2,5 mét (8 feet) dưới lòng đất. Qua khám nghiệm sơ bộ, cảnh sát nhanh chóng phát hiện ra rằng đây không phải một vụ án xảy ra gần đây mà quy mô của nó bí ẩn, cổ xưa và có tầm vóc lịch sử hơn như thế rất nhiều. Lúc này, các nhà khảo cổ mới vào cuộc và bắt tay nghiên cứu.
Người đàn ông này được gọi với tên Tollund Man, đặt theo tên ngôi làng nơi hài cốt của anh được tìm thấy. Tình trạng của cái xác được bảo quản tốt đến nỗi trông như anh ta mới chỉ qua đời cách đây không lâu nhưng thực tế, đó là xác ướp có niên đại lên tới 2.400 năm tuổi và rõ ràng sự thật này gây sửng sốt cho tất cả mọi người.
Xác ướp "mỉm cười" dù bị treo cổ chết và bữa ăn cuối cùng
Nhiều chuyên gia xem Tollund Man là xác ướp bùn ngoạn mục nhất từng được phát hiện. "Anh ta nằm đó như đang ngủ, trông như có thể tỉnh dậy và nói chuyện với chúng tôi bất cứ lúc nào", Ole Nielsen, giám đốc Bảo tàng Silkeborg chia sẻ.
Điều khiến Tollund Man trở nên đặc biệt nằm ở chính nét mặt của anh ta. Nhìn vào đó, người ta thấy được sự điềm nhiên, tĩnh tại không chút lo âu trái với nguyên nhân tử vong mà các nhà khoa học đưa ra: Bị treo cổ.
Các bác sĩ ước tính người đàn ông này khoảng 40 tuổi khi qua đời. Sau khi cơ thể được khai quật, đầu và chân phải của ông đã được gỡ bỏ và bảo quản về mặt hóa học, và phần còn lại của cơ thể được cho phép để khô.
Nét mặt của Tollund Man được nhận xét rất thanh thản, thậm chí giống như mỉm cười dù bị treo cổ chết
Theo Live Science, thông qua phân tích lại thành phần trong ruột, một nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra các món trong bữa ăn cuối cùng của người đàn ông.
Cuộc kiểm tra vào năm 1951 về ruột của Tollund Man phát hiện thấy sự hiện diện của lúa mạch, hạt lanh, hạt cây hồng và cháo...Tuy nhiên, kỹ thuật phân tích đã được cải tiến sau đó, vì vậy nhóm nghiên cứu có thể tìm hiểu chính xác những gì người đàn ông từng dùng.
Bằng cách xem xét mẫu vật ruột lớn của Tollund Man, Nina Nielsen và cộng sự nhận thấy phân tích trước đó tương đối chính xác nhưng bỏ sót vài thứ, bao gồm tỉ lệ nguyên liệu bữa ăn. Theo công bố mới đây trên tạp chí Antiquity, trong khoảng 12 đến 24 giờ trước khi chết, Tollund Man đã dùng món cháo làm từ lúa mạch, rau răm, hạt lanh và có thể cả cá.
Có phân tích cho rằng Tollund Man có khả năng mất mạng vì ngạt thở và cổ của ông không bị gãy. Có lẽ một số nghi lễ đã diễn ra trước khi Tollund Man bị treo cổ, bao gồm cả việc dùng bữa ăn cuối cùng.
Kể từ khi Tollund Man được tìm thấy cho tới hàng chục năm sau đó, các nhà khoa học và khảo cổ học đau đầu tìm lời giải cho vô vàn câu hỏi liên quan đến cái xác này và loạt những xác ướp cổ đại tương tự được tìm thấy sau đó.
Đúng vậy, hàng trăm xác ướp bùn - xác chết tự nhiên của con người đã được tìm thấy trong những khu vực đầm lầy tích tụ than bùn ở khắp châu Âu. Rất nhiều trong số đó đã bị chết vì bạo lực, đôi khi vì nhiều nguyên nhân khác.
Bí ẩn những cái xác được chôn bởi "quan tài tự nhiên"
Điểm đặc biệt về những xác ướp bùn chính là sự nguyên vẹn đến kinh ngạc dù tồn tại qua hàng ngàn năm.
Để lý giải sự khác biệt này, các nhà khoa học dựa vào tính chất của bùn. Bùn không giống các loại đất ngập nước khác, chúng có tính axit cao, thêm vào đó là hàm lượng dinh dưỡng và cả oxy rất thấp khiến hầu như vi sinh vật hay thực vật đều không thể sống sót được trong môi trường như vậy.
Với đặc tính trên, bùn trở thành một cỗ quan tài tự nhiên tuyệt vời, có khả năng bảo tồn cơ thể đáng kinh ngạc. Nó giúp cho vi khuẩn, nấm và côn trùng không xâm hại cơ thể, bảo quản tốt các mô mềm, như da và các cơ quan nội tạng... Đó là lý do vì sao khi được tìm thấy, Tollund Man hay bất kỳ xác ướp bùn nào khác đều giữ nguyên được dáng vẻ, nét mặt, ngoại hình bên ngoài dù hàng ngàn năm đã trôi qua.
Windeby Man - Một xác ướp bùn khác cũng được bảo quản khá nguyên vẹn
Mâu thuẫn nảy sinh khi xét đến tập tục của người cổ đại cùng thời. Hầu hết con người trong thời kỳ này khi chết thường được hỏa táng, vậy tại sao Tollund Man lại "được" chôn cất trong bùn? Một số nhà sử học nghi ngờ rằng ông ta và các xác ướp khác có thể là nạn nhân của một cuộc hiến tế hoặc bị xử tử như tội phạm...
Các nhà khoa học vẫn đang cố gắng hết sức để tìm hiểu xem thân thế và hoàn cảnh của những xác ướp bùn như Tollund Man.
Nguồn: Nationalgeology, Live Science