SOHA NEWS
Nga và bầu cử Ukraine
Từ khi Ukraine độc lập vào năm 1991 cho tới nay, đây là lần đầu tiên quốc gia này có một vị tổng thống không thuộc tầng lớp các quan chức chính trị truyền thống.
Ứng cử viên Vladimir Zelensky đã bất ngờ đánh bại tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko với số phiếu áp đảo kỉ lục.
Từ một danh hài đóng vai tổng thống trong chương trình truyền hình "Đầy tớ của Nhân dân", ông Zelensky đã thực sự trở thành tổng thống ngoài đời thực và sẽ phải chịu trách nhiệm khổng lồ đối với một quốc gia đang rơi vào cuộc khủng hoảng ngoại giao với Nga, có nền kinh tế nghèo nhất trong khối các quốc gia Châu Âu và chưa thoát khỏi vấn nạn tham nhũng tràn lan khắp đất nước.
Như vậy, ông Zelensky chỉ có thể thưởng thức hương vị chiến thắng trong một khoảng thời gian ngắn trước khi ông buộc phải thể hiện rằng mình là người có thể chuyển tải một nhân vật truyền hình vào một vị tổng thống ngoài đời thực.
Trước mắt, ông Zelensky sẽ chịu trách nhiệm bổ nhiệm các vị trí quan trọng trong Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Cục Tình báo và Bộ Tư pháp của Ukraine.
Ông Zelensky chiến thắng áp đảo trước tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko. Ảnh: Reuters
Chứng tỏ năng lực của bản thân trước các đối thủ và cộng đồng quốc tế là điều tối quan trọng với ông Zelensky. Trước cuộc bỏ phiếu vòng 2 diễn ra vào ngày 21/4, đối thủ của ông Zelensky - tổng thống đương nhiệm Poroshenko - đã vẽ nên một chân dung danh hài 41 tuổi "yếu kém trước Nga, thiếu kinh nghiệm chính trị, và là con rối trong tay một nhà tài phiệt sở hữu kênh TV nơi ông Zelensky làm việc".
Tìm hiểu những vấn đề ông Zelensky phải đối mặt ở trong nước không phải là chuyện dễ dàng. Những vấn đề đối ngoại dường như cũng chẳng dễ dàng gì. Nỗi sợ Nga can thiệp vào bầu cử Ukraine không phải không có cơ sở, tuy nhiên Nga không hề có nhiều ảnh hưởng vào cuộc tranh cử như nhiều người Ukraine đã lo ngại. Có thể điện Kremlin đã chọn "tọa sơn quan hổ đấu" và chứng kiến cử tri Ukraine từ bỏ hi vọng đối với ông Poroshenko.
Chắc chắn là, một trong những khoản đầu tiên mà vị tân tổng thống Zelensky phải làm là giải quyết khủng hoảng với Nga ở miền đông Ukraine và yêu cầu Nga trao trả 24 thủy thủ bị bắt giữ ở Eo biển Kerch vào tháng 11 năm ngoái.
Tất nhiên, chuyện đó chỉ xảy ra khi Moskva sẵn sàng thỏa thuận và sẵn lòng trao trả những vùng đất ở Donbass để đổi lại việc phương Tây gỡ bỏ cấm vận đã áp đặt với Nga từ sau sự kiện Crimea hồi năm 2014.
Tuy nhiên, đây là các vấn đề mà đội ngũ của ông Zelensky phải xử lí một cách thận trọng để tránh bị chỉ trích là "thiếu kinh nghiệm, non nớt" hay thậm chí là phản bội bởi nhiều người Ukraine vẫn không mong muốn đàm phán với Nga. Cuộc mâu thuẫn Nga - Ukraine đã khiến ít nhất 13.000 người thiệt mạng, làm 1,5 triệu người mất nhà cửa và trở thành gánh nặng đối với kinh tế của Ukraine.
Thay đổi trong chính quyền mới
Sviatoslav Yurash, một thành viên quan trọng trong đội ngũ của ông Zelensky, cho biết sẽ có nhiều đổi mới ở Ukraine, ví dụ như thay đổi cách thức lựa chọn quan chức chính phủ và "trao cho người dân nhiều tiếng nói hơn". Một bước tiến quan trọng, theo ông Yurash, là xóa bỏ quyền miễn trừ của tổng thống, thẩm phán và các thành viên quốc hội.
Có một điều chắc chắn là: ông Zelensky sẽ phải bắt đầu đầu phán với các phe trong quốc hội Ukraine để nhận được sự ủng hộ đối với các điều khoản mới. Nhưng những nhà quan sát nhận định, đây không phải là điều dễ dàng.
"Đối với ông Zelensky, chiến thắng mới chỉ là phần dễ. Phần khó ở đây là xây dựng một liên minh các nhóm trong quốc hội để giúp tân tổng thống điều hành đất nước, hoặc chính quyền của ông Zelensky sẽ không đi về đâu cả.
Ông Zelensky có thể sẽ không làm được gì nhiều trong 6 tháng tới bởi mọi đảng chính trị đều đang hướng tới cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 10 sắp tới và đều muốn ngăn chặn ông Zelensky cùng đảng của ông này đạt được thành công về mặt pháp luật.
Hãy chuẩn bị tinh thần cho những cuộc 'nội chiến' lớn trên chính trường Ukraine trong 6 tháng tới," Melinda Haring, một thành viên cao cấp tại Viện nghiên cứu chính sách đối ngoại, trả lời CNN.
Được biết, đội ngũ của ông Zelensky có khoảng 20 người (trong đó có 4 phụ nữ), người trẻ nhất 26 tuổi và lớn tuổi nhất 62 tuổi.
Những gương mặt điển hình có thể giúp cải thiện kinh tế của Ukraine có thể kể đến cựu bộ trưởng tài chính Oleksandr Danyliuk và cựu bộ trưởng phát triển kinh tế và thương mại Aivara Abromavicius.
Sự hiện diện của nhà vận động chống tham nhũng Sergii Leshchenko cũng là một động thái tích cực trong đội ngũ của ông Zelensky.
CNN đánh giá, ông Poroshenko đã không chịu lắng nghe ý kiến của người dân trong suốt cuộc tranh cử. Đội ngũ của tổng thống đương nhiệm không đề cập tới những vấn đề thiết thực nhất với người dân Ukraine, trong đó bao gồm giải quyết vấn đề tham nhũng, chặn tình trạng chảy máu chất xám, tăng cường cải thiện mức sống và lương hưu ở nước này.
Ông Zelensky đã hứa sẽ chỉ làm tổng thống 1 nhiệm kỳ. Nếu tuân thủ lời hứa này, không thể loại trừ trường hợp 5 năm tới Ukraine sẽ có một tân tổng thống khác.