Cuộc bầu cử tổng thống Moldova là cuộc đua giữa 11 ứng cử viên, trong đó có Tổng thống thân phương Tây Maia Sandu. Kết quả thăm dò của CBS-AXA cho thấy, Tổng thống đương nhiệm Maia Sandu nhận được 35,8% sự ủng hộ, bỏ xa các ứng cử viên còn lại.
Bầu cử Moldova 2024. Đồ họa: IRI.
Đối thủ hàng đầu của bà là cựu Công tố viên Alexandr Stoianoglo được đảng Xã hội chủ nghĩa thân Nga hậu thuẫn, chỉ nhận được 9% sự ủng hộ. Tuy nhiên, việc không có ứng cử viên nào giành được hơn 50% số phiếu bầu, cuộc bầu cử sẽ phải cần đến vòng 2 vào ngày 3/11 tới. Một kết quả thấp hơn mong đợi cũng có thể khiến đảng Hành động và Đoàn kết trung hữu cầm quyền rơi vào thế bất lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội vào năm tới khi thế đa số của đảng này có thể bị đe doạ.
Moldova có đa số người nói tiếng Romania và một nhóm thiểu số lớn nói tiếng Nga. Kể từ khi Liên Xô tan rã, nước này đã chứng kiến sự thay đổi thường xuyên giữa các chính quyền thân phương Tây và thân Nga.
Tổng thống thân phương Tây Maia Sandu nắm quyền tại Moldova từ năm 2020 và đảng của bà cũng giành được đa số ghế trong Quốc hội 1 năm sau đó. Chính phủ của bà ủng hộ việc hội nhập chặt chẽ hơn với phương Tây, bao gồm tư cách thành viên Liên minh châu Âu vào năm 2030. Bà phản đối mạnh mẽ "chiến dịch đặc biệt" của Nga tại Ukraine . Nga hiện có gần 1.500 quân đồn trú tại khu vực ly khai Transdnistria.
Cùng với việc bỏ phiếu bầu Tổng thống, người dân Moldova cũng sẽ trả lời câu hỏi “Có” và “Không” trong cuộc trưng cầu ý dân nhằm đưa vấn đề gia nhập EU trở thành mục tiêu chiến lược trong Hiến pháp. Cũng theo cuộc thăm dò của CBS-AXA, 55,1% người dân ủng hộ gia nhập EU.
Tuy nhiên, kết quả cuối cùng vẫn chưa chắc chắn và người dân Moldova vẫn bị chia rẽ về vấn đề này: “Tôi tin rằng cuộc trưng cầu dân ý là tốt cho Moldova, tôi ủng hộ và hoàn toàn ủng hộ việc chúng ta gia nhập Liên minh châu Âu."
"Chúng ta không cần Liên minh châu Âu. Điều chúng ta cần là Moldova tự đứng vững trên đôi chân của mình.”
Phe đối lập chỉ trích cuộc trưng cầu ý dân là một chiêu trò nhằm thúc đẩy chiến dịch tranh cử tổng thống của bà Maia Sandu. Một số ứng viên cho biết về nguyên tắc họ ủng hộ việc Moldova gia nhập EU, nhưng lại kêu gọi cử tri tẩy chay hoặc bỏ phiếu "chống" đối với cuộc trưng cầu ý dân. Cùng với đó, những cơn gió ngược kinh tế do cuộc xung đột tại Ukraine dẫn đến sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng và gia tăng lạm phát tại Moldova đã ảnh hưởng tới tâm lý cử tri.
Chuyên gia chính trị Moldova Alexei Tulbure nhận định: “Người dân Moldova coi cuộc trưng cầu ý dân là câu trả lời cho câu hỏi về sự hội nhập với châu Âu: Chúng ta ủng hộ hay phản đối. Nếu câu trả lời là Phản đối thì điều này có nghĩa Moldova vẫn nằm dưới ảnh hưởng của Nga .”
Moldova đã có được tư cách ứng cử viên EU vào tháng 6/2022 và được "bật đèn xanh" về việc mở các cuộc đàm phán gia nhập với khối này vào đầu năm nay.
