Vào những ngày nắng nóng cao điểm, loạt thiết bị làm mát trong nhà như quạt hay điều hòa thường được các gia đình sử dụng hết công suất. Tuy nhiên, việc để thiết bị hoạt động liên tục, thậm chí không có thời gian nghỉ trong ngày đôi khi sẽ đem lại nhiều mặt tiêu cực, ảnh hưởng tới thiết bị hay thậm chí là xảy ra tai nạn nguy hiểm.
Trường hợp sau đây được chia sẻ bởi một người thợ sửa điều hòa tên Aero là một ví dụ. Theo video được anh chàng chia sẻ trên trang cá nhân, gia đình này đã bật điều hòa liên tục trong suốt 24 giờ, thậm chí là hơn. Kết quả là chiếc điều hòa đã xảy ra chập cháy, dẫn tới hậu quả như trong video. Phần lớn thiết bị đã bị hư hỏng và biến thành một màu đen kịt.
Điều hòa cháy đen kịt sau khi hoạt động liên tục trong 24h hoặc thậm chí là hơn (Video Aero)
Trên thực tế, điều hòa bị chập cháy, gây ảnh hưởng tới cuộc sống của con người là trường hợp không hiếm gặp. Năm 2019, một gia đình 4 người ở Hà Tĩnh bị bỏng nặng do ngọn lửa từ điều hòa. Trước đó không lâu, một chàng trai trú tại quận Hoàng Mai, Hà Nội cũng chia sẻ, điều hòa nhà anh xuất hiện khói và lửa trong lúc anh đang chơi game. May mắn phát hiện và xử lý kịp thời nên đã không có thiệt hại về người, tuy nhiên một góc phòng, khu vực gần điều hòa vẫn bị hư hại.
Nguyên nhân khiến điều hòa chập cháy
Giải thích cho trường hợp cháy điều hòa trong video, nguyên nhân có khả năng cao nhất chính là việc thiết bị phải hoạt động quá tải trong thời gian dài. Lúc này, chính nhiệt năng của thiết bị sẽ tăng cao, từ đó xảy ra chập điện, cháy nổ. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng chỉ ra một vài nguyên nhân khác nữa.
Ông Hoàng Văn Công, Phó Chủ tịch Liên chi hội cơ điện lạnh - Hội KHKT lạnh và điều hòa không khí Việt Nam chia sẻ trên VTC14, đầu tiên có thể kể tới là điều hòa đã quá cũ, hao mòn các bộ phận, vì vậy khi sử dụng quá tải rất dễ chập cháy.
Điều hòa xảy ra chập cháy có thể đến từ nhiều nguyên nhân
Thứ 2 là trong quá trình sử dụng, người dùng không thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng điều hòa. Có thể đã có những sinh vật lạ như chuột xâm nhập vào bên trong thiết bị để trú ngụ, cắn đứt các loại dây. Việc vệ sinh điều hòa cũng rất quan trọng. Những bộ phận như màng lọc bụi, dàn lá nhôm hay cánh quạt điều hòa bị bám bụi lâu ngày sẽ gây cản trở quá trình trao đổi nhiệt, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy nổ.
Thứ 3 là các bộ phận quan trọng ở cục nóng cũng như dàn lạnh điều hòa qua thời gian dài sử dụng đã bị oxy hóa hoặc hư hỏng, không đảm bảo hiệu quả hoạt động như ban đầu, dễ dẫn đến chập cháy khi hoạt động quá tải. Ví dụ như quạt điều hòa có thể bị kẹt hoặc gãy gây quay chậm và tỏa nhiệt cao. Lốc điều hòa bị ngắt do quá nóng hoặc tụ điện điều hòa bị hỏng khiến quạt và máy nén bị nhiễu điện, từ đó dẫn đến chập cháy.
Điều hòa quá bẩn cũng có thể khiến thiết bị bị chập cháy (Ảnh minh họa)
Những nguyên nhân kể trên cũng được các siêu thị điện máy hay những nhà cung cấp, phân phối điều hòa khuyến cáo hàng đầu đối với người dùng. Ngoài ra, một số nguyên nhân khách quan khác nữa được chỉ ra đó là để các vật liệu dễ cháy gần cục nóng điều hòa, như các loại chai nhựa, túi nilon, những vật này làm quá trình tản nhiệt ở cục nóng bị kém đi, không thể tản nhiệt từ đó tích tụ nhiều khí nóng, gây ra cháy nổ; ngay từ khâu lắp đặt, thợ kỹ thuật đã thực hiện cẩu thả khiến dây cáp điện kém chất lượng, vị trí đầu nối lỏng lẻo; hay nguồn điện gia đình yếu, khi quá nhiều thiết bị điện trong nhà cũng hoạt động một lúc, đặc biệt với sự tham gia của điều hòa, khiến nguồn điện bị quá tải, nguy cơ cháy nổ là rất cao.
Xử lý thế nào khi điều hòa chập cháy?
Ngay khi phát hiện dấu hiệu lạ từ điều hòa như mùi lạ, khói, tiềm ẩn nguy cơ thiết bị có thể xảy ra chập cháy, ngay lập tức người dùng cần ngắt điện thiết bị hoặc ngắt toàn bộ nguồn điện trong gia đình. Song song với đó là gọi các đơn vị cứu hộ hoặc kỹ thuật đến xử lý càng sớm càng tốt và sơ tán các thành viên ra khỏi khu vực nguy hiểm, gần thiết bị. Nếu gia đình nào có những bình cứu hỏa, có thể sử dụng trong trường hợp này. Ngoài ra không nên tự ý "chữa cháy" bằng các biện pháp thủ công khác bởi nó có thể khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
Trong xuyên suốt quá trình sử dụng điều hòa, người dùng cũng nên thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng, vệ sinh thiết bị định kỳ. Khoảng thời gian lý tưởng cho việc này là khoảng 4-6 tháng/lần.
Cần kiểm tra và bảo dưỡng điều hòa thường xuyên (Ảnh minh họa)
Khi bật điều hòa cũng không nên bật ở nhiệt độ quá thấp và bật liên tục trong thời gian dài. Thời gian được các chuyên gia khuyến cáo gia đình nên sử dụng điều hòa là khoảng 4-5 tiếng buổi trưa (thời điểm nắng nóng cao điểm) và 6-8 tiếng buổi tối. Tổng thời gian sử dụng 1 ngày không nên quá 15-20 tiếng kể cả vào những ngày nhiệt độ đạt ngưỡng cao, 39-40 độ C. Những ngày điều kiện thời tiết mát hơn, có thể chỉ bật 8-10 tiếng/ngày. Như vậy điều hòa sẽ có thời gian nghỉ ngơi, hạ nhiệt.
Nhiệt độ của điều hòa nên ở mức trên 25 độ C. Để làm mát nhanh, người dùng có thể chọn nhiệt độ khoảng 23 độ khi bắt đầu rồi điều chỉnh dần về mức trên. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng từng đưa ra hướng dẫn, để giảm tải cho điều hòa vào mùa hè, các gia đình nên sử dụng kết hợp với quạt ở chế độ gió nhẹ.
Bật điều hòa ở mức nhiệt trên 25 độ kết hợp với quạt để giảm tải cho các thiết bị (Ảnh minh họa)