Xe tăng Leopard 2, phương tiện chiến đấu nổi tiếng do người Đức chế tạo và được quân đội Ukraine đánh giá là vũ khí quan trọng trong chiến dịch phản công của họ. Tuy nhiên, hiện nay chiếc xe tăng này đã biến mất khỏi khu vực tiền tuyến trên chiến trường Ukraine.
Trước khi được chính phủ Đức viện trợ, các chuyên gia quân sự hy vọng rằng những chiếc Leopard 2 sẽ tạo thế cân bằng với Nga ở miền Nam Ukraine, nhưng những kỳ vọng đó dường như không được đáp ứng.
Xe tăng Leopard 2 của Ukraine.
Xe tăng Leopard 2 không đáp ứng được kỳ vọng
Hãng tin Đức, Die Welt cho biết “Các xe tăng chiến đấu Leopard 2 của Đức đã không còn được nhìn thấy ở tiền tuyến. Nhiều người từng kỳ vọng những chiếc xe tăng này với lớp giáp hiện đại, hỏa lực mạnh mẽ và khả năng cơ động vượt trội, sẽ dẫn đầu mũi đột phá hệ thống phòng thủ của Nga ở miền Nam Ukraine. Tuy nhiên, Leopard 2, vốn được mệnh danh là 'kẻ thay đổi cuộc chơi', đã không thể hiện được vai trò của mình trên chiến trường”.
Die Welt còn đề cập thêm rằng, các nước đồng minh đã hy vọng Ukraine sẽ đạt được các bước đột phá thông qua việc sử dụng công nghệ, vũ khí của phương Tây trên chiến trường, nhưng điều này đã không trở thành hiện thực.
Từ những phân tích của Die Welt, điểm mấu chốt của vấn đề đã được trả lời rõ rằng, chiến thắng trong các trận chiến không phụ thuộc vào xe tăng mà phụ thuộc vào chiến thuật.
Die Welt cũng đưa ra ý kiến rằng, “Leopard 2 được trang bị hỏa lực và khả năng cơ động vượt trội, được xem là mũi nhọn đột phá trong kế hoạch phản công của Ukraine. Tuy nhiên, thực tế sau bốn tháng phản công đã cho thấy rằng, cần phải thay đổi về mặt chiến thuật tấn công mới có thể mang lại kết quả”.
Leopard 2 bị phá hủy trên chiến trường Ukraine.
Những yếu tố khiến xe tăng phương Tây gặp khó khăn
Trước đó, nhà quan sát quân sự, cựu đại tá người Nga Victor Litovkin đã dự đoán xe tăng phương Tây dễ bị sa lầy vào mùa mưa. Litovkin chỉ ra rằng, trọng lượng xe tăng châu Âu nặng hơn gần 20 tấn so với xe tăng Nga, do đó chúng dễ bị mắc kẹt hơn, trở thành mục tiêu bất động cho pháo binh, tên lửa chống tăng dẫn đường và súng phóng lựu của Nga tiêu diệt.
Trên thực tế, “Chernozem” (đất đen) của Ukraine một lần nữa được cho là sẽ đóng vai trò răn đe trong mùa thu và mùa đông đối với cuộc phản công của Ukraine. Chernozem là vùng đất rất màu mỡ, giàu chất hữu cơ và khoáng chất. Nó chứa tỷ lệ đất sét cao, có xu hướng co lại và giãn nở khi có sự thay đổi về độ ẩm. Vào mùa khô, đất có thể co lại và hình thành những vết nứt sâu.
Một chiếc xe tăng bị mắc kẹt trong bùn lầy.
Khi mùa mưa đến, những vết nứt này có thể bị nước lấp đầy, tạo thành những túi đất mềm ẩn sâu khó phát hiện. Trong khi đó, dù được trang bị những bản xích rộng để tăng khả năng bám và cơ động trên địa hình, nhưng những chiếc xe tăng vẫn quá nặng, chúng vẫn rất dễ bị mắc vào những hố đất lầy lội trên chiến trường.
Bùn lầy ở Ukraine có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình di chuyển và chiến đấu của xe tăng Đức. Bùn lọt vào nhiều bộ phận khác nhau của xe tăng như đường ray, bánh xe và các bộ phận cơ khí khác. Điều này có thể khiến xe tăng giảm lực kéo dẫn đến gặp nhiều khó khăn khi cơ động hành quân và trong tác chiến.
Bùn cũng có thể làm tắc bộ lọc không khí của động cơ, dẫn đến giảm hiệu suất hoặc có khả năng gây hỏng hóc cho động cơ.
Việc loại bỏ bùn khỏi xe tăng là một công việc khó khăn và tốn rất nhiều thời gian. Thường phải sử dụng các thiết bị chuyên dụng như máy rửa áp lực hoặc vòi phun nước cực mạnh mới loại bỏ được bùn ra khỏi những điểm khó tiếp cận trên xe. Trong một số trường hợp, có thể cần phải sử dụng phương pháp thủ công bằng chân tay để cạo bùn khỏi đường ray và các bộ phận khác của xe tăng.
Phương tiện rà phá bom mìn Leopard 2R được viện trợ Phần Lan cho Ukraine.
Bên cạnh bùn lầy thì yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng không nhỏ đến các phương tiện chiến đấu. Trái ngược với suy nghĩ thông thường, máy móc của phương Tây, đặc biệt là Leopard không hề gặp khó khăn trong mùa lạnh.
Tuy nhiên, dưới cái nóng thiêu đốt 35 độ của mùa hè Ukraine, máy rà phá bom mìn dựa trên khung xe tăng Leopard 2R của Đức, do Phần Lan cung cấp cho quân đội Ukraine đã gặp khó khăn đáng kể. Nhiệt độ cao đòi hỏi phải làm mát động cơ liên tục và điếm yếu này đã làm giảm đáng kể hiệu suất của phương tiện.
Xe rà phá bom mìn KMT-5 của Phần Lan.
Hồi tháng 7/2023, cả ba phương tiện rà phá bom mìn thuộc mẫu này đang hoạt động trong lực lượng vũ trang Ukraina đã phải ngừng hoạt động. Điều đáng chú ý là, bất chấp hiệu suất đáng thất vọng của các xe rà phá bom mìn dựa trên khung xe tăng Leopard ở Ukraine, nhưng quân đội Phần Lan vẫn kiên trì sử dụng các phiên bản tương tự nhưng dựa trên khung xe tăng T-55 của Liên Xô.