*Bài viết có tiết lộ một phần nội dung phim
Nếu đã xem Ant-Man & The Wasp (Người Kiến và Chiến binh Ong) đang đình đám ngoài rạp, hẳn bạn cũng nhớ về cảnh tượng khi tiến sĩ Hank Pym bất chấp nguy hiểm để đi vào thế giới lượng tử, nhằm tìm ra vợ của mình là Janet Van Dyne.
Trong chuyến đi ấy, Pym đã rất ngỡ ngàng trước khung cảnh tuyệt đẹp của thế giới lượng tử, để rồi suýt bị một sinh vật kỳ lạ tại đó nuốt phải.
Tất nhiên ở ngoài đời, lượng tử là một thế giới con người vẫn chưa thể chạm đến, nên chúng ta chẳng thể biết được ở đó có con quái vật nào như thế hay không. Chỉ biết rằng, tạo hình của con quái ấy đến từ một loài vật có thật - mang tên bọ gấu nước (Tardigrade).
Và có lẽ bạn biết rồi, Tardigrade thực chất cũng là một con quái vật ngoài đời, một sinh vật đậm chất phi lý của hành tinh Xanh.
Vì sao lại thế!
Một mặt, trông chúng như một loài vật dễ thương, mang hình dáng như quả khí cầu nhỏ bé với những chiếc chân vừa mập vừa ngắn ngủn. Nhưng mặt khác, chúng lại được phong danh hiệu là sinh vật khó hủy diệt nhất trên Trái đất này.
Dĩ nhiên, tardigrade không thể nhỏ đến mức độ phân tử được, nhưng dù sao thì chúng cũng rất nhỏ, chỉ rơi vào khoảng vài micromet. Bù lại, cơ thể ấy lại có nhiều siêu năng lực sinh học giúp chúng chịu được trong những điều kiện khắc nghiệt nhất trên Trái đất.
Từ nhiệt độ trên 100 độ C, đến âm vài trăm độ, bọ gấu nước cũng vẫn sống. Thậm chí, môi trường chân không vũ trụ cũng không làm khó được chúng, và kể cả không có đồ ăn, thức uống vẫn tồn tại được cả chục năm.
Vậy bọ gấu nước là "bất tử" chăng? Không hẳn!
Nghiên cứu mới của các nhà khoa học cho biết, tuổi thọ của loài sinh vật này tùy thuộc vào nơi sinh sống của chúng. Đa số các loài bọ gấu nước ưa sống trong môi trường ẩm ướt, như rong rêu mọc trên đá chẳng hạn.
Tiến sĩ Jeremy Wright từ ĐH Michigan (Mỹ) chia sẻ, khi bọ gấu nước có đầy đủ thức ăn và nước uống để sống, tuổi thọ của chúng chỉ vào khoảng 2,5 năm. Ngược lại, loài sinh vật này sẽ sống sót lâu hơn, thậm chí gần như bất tử tuyệt đối nếu điều kiện môi trường trở nên khắc nghiệt.
Đặc biệt, chúng có thể sống sót lâu hơn nữa nếu chúng bắt đầu bước vào trạng thái sống ẩn (cryptobiosis). Trạng thái này sẽ được kích hoạt khi gặp điều kiện môi trường trở nên khó khăn, vượt quá mức chịu đựng.
"Trong môi trường khắc nghiệt, chúng sẽ hạn chế hoạt động trao đổi chất đến mức tối đa. Khả năng này cũng giúp chúng dễ hóa khô hoặc đông lạnh để tăng sức chịu đựng ở Nam Cực" - Sandra McInnes - nhà nghiên cứu gấu nước tham gia dự án Khảo sát Nam cực cho biết.
Sống ẩn sẽ giúp gấu nước vào trạng thái "chờ", khiến quá trình trao đổi chất chậm dần rồi ngừng lại. Từ đó làm giảm nhu cầu sử dụng oxy của chúng gần như hoàn toàn.
Bọ gấu nước giả chết xuất sắc đến mức chúng có thể sống sót ở những nơi không có nước, với nhiệt độ cực thấp (-200 độ C) và cực cao (151 độ C). Khi gặp nước, chúng lại cử động, quay về đời sống bình thường chỉ trong vài giờ.
McInnes đã từng rã đông một mẫu rêu từ một thí nghiệm trước đây và phát hiện nó chứa những con gấu nước còn sống. Cô suy luận chúng có thể sống sót dù đóng băng ít nhất 8 năm. Nhưng đến năm 2016, một nghiên cứu khác trên tạp chí Cryobiology đã phát hiện một nhóm gấu nước đóng băng trong mẫu rêu từ Nam Cực đã sống dậy sau 30 năm chìm trong lạnh giá.
Những điều kiện khắc nghiệt mà gấu nước có thể sinh tồn đã khiến các nhà khoa học rất băn khoăn. "Không chỉ sống sót trong điều kiện đóng băng, đun sôi và khô hạn, gấu nước còn chịu được áp lực lên tới 600 megapascal, gấp 6 lần áp lực ở đáy biển. Chỉ một nửa áp lực này sẽ giết chết hầu hết các sinh vật khác trên Trái đất" - McInnes cho biết.
Nhiều nhà nghiên cứu đã kiểm tra khả năng phục hồi của gấu nước bằng cách... cho chúng nổ tung trong không gian. Họ đã để chúng tiếp xúc trực tiếp với bức xạ Mặt trời và tia gamma. Kết quả cho thấy, chúng vẫn hoạt động bình thường khi trở lại Trái đất, và chúng dường như có khả năng tự sửa chữa lại ADN.
"Nếu bọ gấu nước có khả năng "phi thường" như vậy. Liệu rằng, chúng sẽ tồn tại khoảng bao lâu?" - McInnes nói. Cô cũng đã nghĩ rằng, loài gấu nước không thể bất khả chiến bại được "Chúng không thể sống mãi mãi".
Dù nói như thế đi nữa, bọ gấu nước là loài tồn tại lâu nhất trên hành tinh này. Khoa học đã phát hiện một số dấu vết của bọ gấu nước từ kỳ Cambri (khoảng 541 triệu năm trước).
Tham khảo: Live Science