Trong cuộc sống hiện đại, mọi người thường nói, ngụy quân tử so với tiểu nhân càng đáng sợ hơn.
Bình thường ngụy quân tử ra vẻ là người trung hậu thành thật, hơn nữa còn rất khiêm tốn, nhiệt tình, vì vậy ít ai ngờ họ sẵn sàng đâm sau lưng người khác bằng những thủ đoạn hèn hạ nhất.
Tiểu nhân giống như con chó dữ đuổi theo cắn người mà bạn có thể đề phòng trước, tìm cách tránh né, lựa thời cơ thích hợp để phản kháng.
Còn ngụy quân tử như những ông bụt hiền lành luôn ở đằng sau, sẵn sàng che chở bạn những lúc khó khăn, khiến bạn lơi là phòng bị, rồi bất ngờ đánh quỵ bạn.
Quỷ Cốc Tử là một thánh nhân dùng mưu kế, là người đào tạo ra rất nhiều đồ đệ kiệt xuất, đương nhiên có thể phân biệt rõ thế nào là quân tử chân chính và thế nào là ngụy quân tử.
Theo lời của ông, con người dối trá luôn có bốn đặc điểm sau:
(1) Giúp đỡ người khác chỉ để giành lấy tiếng thơm
Giúp đỡ người khác nhưng lại muốn được nhớ đến là một đặc điểm điển hình của nguỵ quân tử.
Vui vẻ giúp đỡ người khác là một đức tính tốt đẹp, chứ không phải là một phương tiện để trục lợi.
Nếu như giúp đỡ người khác là vì tiếng thơm, là vì để sau này được đền ơn, như thế là mất đi ý nghĩa vốn có của nó.
Người sống như vậy là loại người bạc tình bạc nghĩa nhất, gặp lợi quên nghĩa, không thể quen thân.
Tục ngữ nói, "Thi ân bất đồ báo, đồ báo bất thi ân, dung nhân tu học hải, tích đức hậu nhược son".
Nghĩa là: Ban ơn không mong báo đáp, đã báo đáp thì không phải ban ơn. Khoan dung như biển lớn cần phải học, tích đức lại giống như một ngọn núi cần vượt qua.
Giúp đỡ người khác, vô tình bản thân sẽ tích lũy được phúc đáp, giúp chính mình tiêu trừ tai hoạ.
(2) Làm việc thiện vì muốn chiến thắng người khác
Làm việc tốt với mục đích nâng cao danh tiếng của bản thân, để có chuyện kể công với thiên hạ cũng là một đặc điểm không thể bỏ qua của nguỵ quân tử.
Làm việc tốt một phần là vì tín ngưỡng, một phần là cầu mong trong lòng yên bình, giúp bản thân và người khác thêm tin về một xã hội tốt đẹp, không vụ lợi.
Có những ca sĩ làm việc thiện mỗi ngày, tặng trẻ con quần áo ấm để mặc, đội mưa đưa người cao tuổi về nhà, chưa bao giờ để lại tên tuổi.
Làm việc tốt là để bản thân vui vẻ, hạnh phúc, hướng tới một cuộc đời có ý nghĩa.
Nếu làm việc tốt là vì để mua danh chuộc tiếng, tích lũy danh vọng, thì đó là biểu hiện của những người tầm thường, không nên giữ quan hệ quá thân sâu.
(3) Tạo lập đạo đức để thể hiện bản thân khác biệt
Người với tâm địa vẩn đục không bao giờ tạo lập đạo đức và phẩm hạnh của bản thân để thể hiện bản thân khác biệt.
Một người thật sự có phẩm đức là người có thể tự kiềm chế, luôn cảnh tỉnh chính mình, không ham muốn hư vinh.
Lúc còn làm quan, Tăng Quốc Phiên không chỉ biết làm quan, mà còn biết nhìn người.
Tăng Quốc Phiên từng nói, ba loại người sau đây không thể làm cộng sự.
"Nói như rồng leo, làm như mèo mửa, không nói lý lẽ mà còn khác người"
Nếu cùng hợp tác với loại người này, bạn sẽ khó đạt được kết quả tốt đẹp.
(4) Tu nghiệp để người xung quanh tán thưởng
Đạt được sự nghiệp chỉ là vì muốn bỗng nhiên nổi tiếng, khiến người khác khâm phục, làm cho thế giới kinh hãi cảm thán.
Nếu lập nghiệp, đều là vì những cái vỗ tay tán thưởng của người khác, như thế thật sự rất thấp hèn.
Một người muốn làm nên việc lớn phải biết dựa vào khao khát hướng tới một cuộc sống tốt đẹp. Họ phải biết phấn đấu để chiến thắng bản thân, tạo ra thế giới ngày càng tốt đẹp.
Người đi lòe thiên hạ mong muốn người khác chú ý đến. Sự tự tin của họ được xây dựng trên những lời đánh giá của người khác. Họ không chịu nổi việc bị coi thường, hy vọng quan điểm của mình thuận theo số đông.
Những người như thế thích được khoe khoang bản thân, trở thành tâm điểm của cuộc trò chuyện, và sẵn sàng ném đá giấu tay để vun đắp cho sự hào nhoáng của mình.