Không quân Ấn Độ vừa công bố thông tin gây chấn động về một loạt đòn tấn công tên lửa hành trình BrahMos nhằm vào căn cứ không quân Pakistan hồi đầu tháng 5, trong khuôn khổ chiến dịch Sindoor diễn ra từ ngày 7 đến 10.
Theo lời Tư lệnh Không quân Ấn Độ, Thống chế A.P. Singh, các cuộc tập kích đã phá hủy một máy bay trinh sát và "một số tiêm kích F-16" của Pakistan khi chúng còn nằm trong nhà chứa. Đây là lần đầu tiên New Delhi hé lộ chi tiết về mục tiêu bị đánh trúng, giữa bối cảnh giao tranh trên không giữa hai nước căng thẳng nhất trong nhiều năm qua.
Chiến dịch Sindoor bùng nổ khi lực lượng hai bên đụng độ dữ dội trên bầu trời Kashmir, dẫn tới việc Không quân Ấn Độ mất khoảng 5 chiến đấu cơ, trong đó có một số bị bắn hạ bởi tiêm kích J-10C do Trung Quốc cung cấp cho Pakistan.
Đáng chú ý, các nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ từng tuyên bố họ đã tiêu diệt 5 máy bay Pakistan, nhưng phần lớn chiến công lại được cho là do hệ thống phòng không tầm xa S-400 của Nga đảm nhiệm, khiến hiệu quả không chiến trực tiếp của phi công Ấn vẫn bị đặt dấu hỏi. Trong khi đó, những đoạn video xuất hiện trên mạng đã xác nhận việc tiêm kích Ấn bị bắn rơi, nhưng không có bằng chứng hình ảnh nào cho thấy các cuộc tập kích BrahMos thực sự phá hủy được máy bay Pakistan, hay việc tiêm kích Ấn bắn hạ đối thủ trên không.
BrahMos - sản phẩm hợp tác giữa Ấn Độ và Nga vốn là một trong những tên lửa hành trình nhanh nhất thế giới, với tốc độ hành trình Mach 2,8-3, tầm bắn hơn 400 km, có khả năng phóng từ trên bộ, trên biển và trên không. Phiên bản không đối đất triển khai trong chiến dịch Sindoor được phóng từ tiêm kích đa năng Su-30MKI, mang theo đầu đạn nặng 200-300 kg, cho phép xuyên phá nhà chứa máy bay kiên cố và các mục tiêu công sự cứng. Việc Ấn Độ sử dụng loại vũ khí này cho thấy họ muốn tung ra đòn đánh nhanh, tầm xa và khó đánh chặn, nhằm vào lực lượng không quân Pakistan ngay trong căn cứ, trước khi chúng kịp cất cánh.
Không quân Pakistan, lực lượng từng được coi là "xương sống" của phòng thủ quốc gia, bắt đầu sở hữu tiêm kích F-16 từ thập niên 1980. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, những chiếc F-16 Block 15 gần như không có khả năng tác chiến ngoài tầm nhìn, bị áp đảo bởi MiG-23ML và MiG-29 mà Liên Xô cung cấp cho Ấn Độ. Phải tới giai đoạn hiện đại hóa giữa thập niên 2010, F-16 mới được tích hợp radar mới và tên lửa không đối không AIM-120 AMRAAM, giúp mở rộng khả năng tấn công ngoài tầm nhìn và nâng tầm hiệu quả chiến đấu.
Dù vậy, trong những năm gần đây, cục diện chiến trường không quân Nam Á đã thay đổi. Sự xuất hiện của loạt tiêm kích thế hệ "4+" như Su-30MKI và Rafale của Ấn Độ, hay JF-17 Block 3 và J-10C của Pakistan, khiến phi đội F-16 dần trở nên lạc hậu trong không chiến cường độ cao. Trong học thuyết phòng thủ hiện tại của Islamabad, vai trò của F-16 đã thu hẹp đáng kể, phần lớn bị thay thế bởi các dòng chiến đấu cơ mới có radar mảng quét điện tử chủ động, hệ thống điện tử tối tân và khả năng phóng tên lửa tầm xa với độ chính xác cao.
Một yếu tố đáng chú ý là trong cuối thập niên 2010, Mỹ từng nỗ lực tiếp thị F-16 cho Ấn Độ dưới tên gọi F-21 với nhiều cải tiến, nhưng không thành công. Khi đó, New Delhi tập trung vào việc phát triển lực lượng Su-30MKI nội địa và mua sắm Rafale từ Pháp. Thậm chí, vào tháng 2/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump còn đích thân đề xuất bán tiêm kích tàng hình F-35 cho Ấn Độ. Tuy nhiên, đề nghị này đã bị từ chối vào tháng 7 cùng năm, cho thấy New Delhi vẫn muốn duy trì sự độc lập trong lựa chọn vũ khí, đồng thời tránh phụ thuộc vào nguồn cung phương Tây.
Diễn biến mới về chiến dịch Sindoor và cáo buộc tên lửa BrahMos phá hủy F-16 ngay trong nhà chứa chắc chắn sẽ tiếp tục khiến quan hệ Ấn Độ - Pakistan thêm căng thẳng. Vấn đề còn bỏ ngỏ là liệu Islamabad có công bố hình ảnh hoặc bằng chứng phản bác, hay Ấn Độ sẽ sớm đưa ra dữ liệu vệ tinh chứng minh cho tuyên bố của mình. Trong khi đó, giới quan sát cảnh báo rằng việc sử dụng vũ khí tấn công chính xác tầm xa như BrahMos nhằm vào căn cứ không quân đối phương là dấu hiệu nguy hiểm, có thể dẫn tới vòng xoáy trả đũa mới trong khu vực vốn đã bất ổn này.