Theo Al Jazeera hôm 24-8, để có được "hộ chiếu vàng" của Cyprus, người nộp đơn cần có khoản đầu tư ít nhất 2,5 triệu USD vào nền kinh tế đảo quốc này. Trong số những người mua tấm hộ chiếu này gồm có các chính trị gia, thành viên hội đồng quản trị của các doanh nghiệp nhà nước.
Hộ chiếu của Cyprus có ý nghĩa quan trọng với các cá nhân muốn vào châu Âu vì nước này là thành viên của Liên minh châu Âu (EU). Hộ chiếu cho phép người sở hữu có quyền đi lại, làm việc và sử dụng dịch vụ ngân hàng tự do ở 27 quốc gia thành viên.
Tuy nhiên, chương trình này đã nhiều lần bị chỉ trích vì đặt ra rủi ro về an ninh kể từ khi được thực hiện vào năm 2013. Ông Nigel Gould-Davies thuộc Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế Anh, cho hay: "Ở nhiều quốc gia, chỉ có thể có được khối tài sản lớn thông qua các mối quan hệ và hoạt động bất chính".
Theo chuyên gia này, lý do nhiều quan chức tìm kiếm quốc tịch thứ hai hoặc thậm chí thứ 3 là để bảo vệ tài sản có được trong nhiều năm.
Ông Gould-Davies cho hay: "Một khi họ đã có được những khoản tiền đó thông qua các hoạt động mà chúng tôi xem là rất có vấn đề, họ sẽ cố gắng làm cho những tài sản đó an toàn bằng cách chuyển chúng tới các quốc gia được hưởng pháp quyền, chẳng hạn như Cyprus".
Dưới áp lực và chỉ trích từ EU, Cyprus đã điều chỉnh chương trình này vào năm 2019. Đến tháng 7-2020, Cyprus tiếp tục thông qua luật mới cho phép tước quyền công dân đã bán cho bất kỳ ai nếu bị cho là gây tổn hại đối với lợi ích quốc gia.
"The Cyprus Papers" được Al Jazeera thu thập tiết lộ hàng chục nhân vật đã bị kết án rửa tiền hoặc tham nhũng từ hơn 70 quốc gia vẫn mua được "hộ chiếu vàng" từ Cyprus. Hơn 1.400 đơn xin hộ chiếu đã được chính phủ đảo quốc phê duyệt trong giai đoạn từ năm 2017-2019.
Trong danh sách những người mua quốc tịch Cyprus, theo Al Jazeera, có hai người Việt Nam.
Mặc dù giới chức Cyprus khẳng định đã kiểm tra lý lịch của những người xin thị thực song các tài liệu của Al Jazeera cho thấy thực tế không phải vậy. Các quốc gia có số người tham gia chương trình này nhiều nhất đến từ Nga, Trung Quốc và Ukraine.
Sau tiết lộ chấn động của Al Jazeera, Bộ Nội vụ Cyprus cho biết họ đang xem xét thông tin nói trên, đồng thời nói thêm rằng đã thực hiện những thay đổi đáng kể đối với chương trình đầu tư này trong những năm gần đây.
Trả lời Al Jazeera, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nicos Nouris nhấn mạnh một ủy ban gồm 3 thành viên độc lập nghiên cứu và đánh giá tất cả các thông tin liên quan đến những người đã được cấp quốc tịch Cyprus.