Loài người hiện đại Homo sapiens, hay còn gọi là "người tinh khôn", sở hữu 267 gene đặc biệt - Ảnh: ACIENT ORIGINS
Theo Acient Origins, công trình dẫn đầu bởi Đại học Granda (Tây Ban Nha) đã xác định được 267 "gene sáng tạo" chỉ Homo sapiens mới có, giúp lý giải bí ẩn lâu đời: vì sao tất cả các loài thuộc chi Người đều lần lượt bị tuyệt chủng, chỉ trừ chúng ta?
Như một số nghiên cứu trước đây cho thấy, chi Người có rất nhiều loài. Theo nhà cổ sinh học Nick Longrich từ Đại học Bath (Anh) , khi loài chúng ta ra đời khoảng hơn 300.000 năm trước, thế giới có ít nhất 8 loài người khác: Neanderthals, Denisovans, Homo erectus, Homo rhodesiensis, Homo rhodesiensis, Homo luzonensis, Homo floresiensis, người hang động Red Deer.
Lần này, nhóm nghiên cứu từ Đại học Granda đã phân tích và so sánh gene Homo sapiens và gene người Neanderthals, một loài được coi là phát triển gần như ngang ngửa với tổ tiên chúng ta, thậm chí có hộp sọ lớn hơn chúng ta. Nhưng bài công bố trên tạp chí Molecular Psychiatry (tạp chí con của Nature) khẳng định, chính 267 gene sáng tạo "đặc sản" của Homo sapiens đã giúp chúng ta sống sót.
268 gene này thúc đẩy sự phát triển vượt trội về nhận thức bản thân, và khả năng sáng tạo để tự bảo vệ sức khỏe, tuổi thọ, cho mình một đời sống an toàn và tốt hơn. Chính điều này đã giúp tổ tiên của chúng ta tìm ra các phương thức chống chọi bệnh tật, chấn thương và lão hóa, đồng thời dễ dàng thích nghi với môi trường mới khi Trái Đất thay đổi.
Hộp sọ loài chúng ta (trái) nhỏ hơn hộp sọ loài người cổ Neanderthals, nhưng nhờ các gene đặc biệt, chúng ta vẫn có trí não vượt trội - Ảnh: HAIRY MUSEUM
Mạng lưới gene sáng tạo này cũng phát triển theo từng giai đoạn tiến hóa của Homo sapiens. Mạng lưới nguyên thủy nhất xuất hiện từ 40 triệu năm về trước, khi vượn người tổ tiên tách ra khỏi loài khỉ, giúp chúng điều chỉnh sự gắn bó xã hội, hình thành thói quen, giải quyết xung đột và điều chỉnh xung động.
Mạng lưới thứ 2 xuất hiện ở loài tổ tiên chung giữa chúng ta và một số loài người, cách đây 2 triệu năm, mang đến khả năng hợp tác xã hội và tự định hướng. Mạng lưới thứ 3 phát triển sau khi Homo sapiens hình thành – chỉ 100.000 năm trước, giúp chúng ta nâng cao sự tự nhận thức bản thân một cách sáng tạo.
Tuy nhiên khi thừa kế mạng lưới này, mỗi loài lại được tổ tiên giao phó số gene khác nhau, và kết quả là chúng ta sở hữu 267 gene không loài nào có. Chúng là dạng gene điều hòa RNA.
Theo Acient Origins, để đi đến kết luận này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu biểu hiện gene, hình ảnh cộng hưởng từ não và các dấu hiệu di truyền dựa trên kỹ thuật AI, từ đó xác định các vùng não mà 267 gen đó bị biểu hiện quá mức. Những khu vực này liên quan chặt chẽ đến sự sáng tạo của con người, sự tự nhận thức của con người và hạnh phúc của con người.
Hiện tại, 267 "báu vật" đặc biệt đó vẫn đang tiếp tục giúp chúng ta nâng cao khả năng sáng tạo, hướng đến khoa học, nghệ thuật và các vấn đề mang tính cộng đồng.