Nuôi dạy con là một công việc khó khăn và không có bố mẹ nào cho rằng cách dạy con của mình là hoàn hảo. Bố mẹ luôn cố gắng hết sức để con cái mình được nuôi dưỡng tốt nhất, trở thành người hoàn hảo.
Điều đó nói rằng, đôi khi bố mẹ vẫn có thể mắc sai lầm và thông thường những sai lầm đó có thể rất nhỏ và có thể sửa chữa ngay được. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến của bố mẹ có thể gây hại cho tương lai của chính những đứa con của mình.
1. Khen ngợi thái quá
Hoàn toàn không có gì sai khi thỉnh thoảng bố mẹ có thể dành những lời khen ngợi cho con mỗi khi bé làm việc tốt. Tuy nhiên, hãy làm điều đó một cách tỉnh táo và hợp lý nhất, như vậy sẽ khuyến khích con tiếp tục thực hiện hành vi tốt và không khiến chúng có những suy nghĩ sai lệch về những gì nên làm.
Một cách để tránh sai lầm này ở trẻ là bố mẹ khen ngợi con chỉ tập trung vào quá trình đưa chúng đến việc đạt được hành động tốt đó, chứ không phải khen kết quả của quá trình đó. Ví dụ, khi con cố gắng giúp bố mẹ làm việc nhà, bố mẹ có thể khen theo cách này: Bố/ mẹ thích cách con cố gắng hết sức để giúp bố/ mẹ hoàn thành công việc.
Ngay cả khi kết quả không lý tưởng như mong đợi, bố mẹ vẫn cần công nhận nỗ lực của con, điều này sẽ khuyến khích bé tiếp tục hành động như vậy.
2. Dạy trẻ sợ sai lầm và thất bại
Bố mẹ muốn giúp con hết mức có thể, cho dù điều đó liên quan đến bài tập về nhà hay ra quyết định. Nhưng nó có thể ngăn trẻ trải qua thất bại hoặc phạm sai lầm, điều này gây ra hậu quả nghiêm trọng khi chúng lớn lên.
Theo Jessica Lahey, một giáo viên, một nhà văn của Thời báo Đại Tây Dương và New York Times (Mỹ), đồng thời là tác giả của cuốn sách "Món quà của sự thất bại" (The Gift of Failure) đã chia sẻ cách những bố mẹ tốt có thể học để dạy con được thành công.
Cô cho biết: "Bao bọc con thái quái, dạy con sợ sai lầm và thất bại chính là cách làm con suy yếu năng lực, giảm tính độc lập và tiềm năng học tập của cả một thế hệ trẻ sau này".
Có những tình huống bố mẹ có thể quyết định thay con nhưng hãy để trẻ tự mình quyết định. Việc bố mẹ quyết định thay con sẽ làm khả năng tự đưa ra quyết định, tính kiên cường và kiên trì của trẻ bị suy yếu.
Trẻ nên được khuyến khích không sợ sai lầm và xem đó là cơ hội để học cách làm tốt hơn trong tương lai. Xây dựng kỹ năng sống này ngay từ nhỏ sẽ giúp con đối phó với các tình huống bực bội sau này. Nó sẽ giúp con có năng lực hơn và kiên trì hơn trong việc đạt được các mục tiêu mà chúng đặt ra cho chính mình.
3. Chia sẻ với con như một người bạn tâm tình
Sai lầm của bố mẹ là chia sẻ với con về những khó khăn bố mẹ trải qua mà không nghĩ rằng đó chính là cách mang lại sự mệt mỏi cho con mình. Những người bố mẹ có thể "dốc bầu tâm sự" là những người cùng trang lứa, có thể hiểu chuyện, chứ không phải là con mình.
James Lehman, chuyên gia tâm lý giải thích lý do tại sao bố mẹ không nên khiến con trở thành người bạn tâm tình của mình: "Việc này hoàn toàn không hiệu quả vì đứa trẻ chưa được chuẩn bị về mặt đạo đức, cảm xúc hay trí tuệ để đóng vai trò đó. Do vậy, chúng cũng chưa có cái nhìn sâu sắc và không thể đưa ra những lời khuyên thực sự hữu ích cho bố mẹ".
4. Tập trung quá nhiều vào điểm số của con
Mặc dù tất cả các bậc cha mẹ đều muốn con mình học giỏi ở trường, nhưng có một ranh giới giữa việc khuyến khích học tập tốt và tạo áp lực cho trẻ luôn luôn là tốt nhất, con cái có thể bắt đầu đo lường giá trị bản thân của chúng dựa trên thành tích học tập.
Con sẽ nghĩ rằng bố mẹ sẽ yêu chúng nhiều hơn nếu chúng đạt điểm cao và giảm tình yêu nếu bị điểm thấp. Con cũng có thể học cách sợ thất bại và khiến chúng không muốn thử những điều mới nếu chúng nghĩ rằng chúng sẽ thất bại.
Amy Morin, một nhà trị liệu tâm lý và giảng viên tại Đại học Đông Bắc Boston, Massachusetts (Mỹ), cũng dẫn chứng những hậu quả lâu dài khác của việc ép trẻ phải học giỏi, bao gồm tỷ lệ mắc bệnh tâm thần cao hơn như lo lắng và trầm cảm, các vấn đề về lòng tự trọng và tăng khả năng gian lận để có được kết quả mong muốn.
5. So sánh trẻ với anh chị em của chúng
Là bố mẹ của nhiều đứa trẻ thì tất nhiên không thể tránh khỏi thấy được con mình có rất nhiều sự khác biệt trong tính cách, hành vi và tính khí. Và trong khi những khác biệt này trở nên rõ rệt hơn theo thời gian, tốt hơn hết là bố mẹ nên cố gắng không nhận xét về những điều đó bởi vì những đứa trẻ có thể bị hiểu sai về việc yêu đứa này hơn đứa kia.
Một đứa trẻ dễ dàng nghĩ rằng nó không tốt hoặc không được yêu thương như anh chị em của mình khi bố mẹ so sánh chúng - Học viện Nhi khoa Mỹ nhận định. Bố mẹ hãy nhớ rằng, mỗi đứa trẻ đều đặc biệt và hãy cho từng trẻ một biết điều đó.
6. Quá khắt khe về thức ăn
Chế độ ăn uống lành mạnh là rất quan trọng để đảm bảo rằng trẻ lớn lên khỏe mạnh. Do đó, khi chuẩn bị bữa ăn cho con, điều cần thiết là có các loại thực phẩm cung cấp cho chúng dinh dưỡng và năng lượng cần thiết mỗi ngày.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bố mẹ nên cấm một số loại thực phẩm có thể không bổ dưỡng như đồ ngọt và đồ ăn nhẹ có chất béo. Điều này chỉ có thể khiến trẻ thèm ăn những thực phẩm đó hơn nữa.
Áp dụng các quy tắc thực phẩm quá cứng nhắc đối với trẻ cũng có thể thúc đẩy các hành vi ăn uống không lành mạnh hoặc thậm chí khiến chúng mắc các chứng rối loạn ăn uống như chán ăn hoặc chứng cuồng ăn, đặc biệt là khi chúng trở thành thanh thiếu niên.
Để giải quyết vấn đề này, hãy nhớ rằng trẻ có thể ăn đồ ngọt và đồ ăn nhẹ có chất béo nhưng bố mẹ phải kiểm soát con ăn ở mức độ vừa phải.
7. Không nói xin lỗi
Một sự thật đáng tiếc trong xã hội của chúng ta là nhiều người lớn cho rằng họ không phải xin lỗi những đứa con của mình, có lẽ vì họ nghĩ rằng làm như vậy sẽ làm giảm sự tôn trọng của con cái đối với họ.
Nhưng theo tờ Tâm lý học ngày nay, học cách xin lỗi con thực sự là một cách tuyệt vời để dạy chúng một số bài học quý giá như học cách nhận trách nhiệm và cảm giác tốt hơn khi phạm sai lầm.
Hơn nữa, nói xin lỗi với con là một cách tuyệt vời để mô hình hóa trách nhiệm, điều này rất quan trọng, trẻ học tốt nhất từ hành vi mà chúng thấy bố mẹ làm. Bố mẹ có khả năng thừa nhận sai lầm và chấp nhận trách nhiệm cho các hành động là điều bắt buộc trong việc giúp con làm điều tương tự.
Nguồn: Smartparenting