Các nhà tâm lý học tin rằng thời thơ ấu là giai đoạn quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách. Ở giai đoạn này, những nét tâm lý, thói quen ứng xử của trẻ bắt đầu hình thành và dần được củng cố.
Trong thế giới tuổi thơ của một đứa trẻ, mỗi hành động, mỗi lời nói đều giống như một mảnh ghép nhỏ, dần dần ghép lại xem về sau sẽ như thế nào. Trong thời gian này, từng tiếng cười, từng giọt nước mắt, từng lựa chọn, từng thất bại của các em đều âm thầm ảnh hưởng đến tương lai.
Ảnh minh họa
Khi lớn lên, 6 kiểu trẻ em dễ bị xã hội đào thải nhất có thể thấy ngay từ khi còn nhỏ:
1. Trẻ không tự lập: Phụ thuộc nhiều và thiếu khả năng giải quyết vấn đề
Cựu Giám đốc điều hành General Electric - Jack Welch từng nói: "Khả năng tự chủ là chìa khóa thành công". Ông nhấn mạnh rằng các cá nhân phải học cách giải quyết các vấn đề và thử thách một cách độc lập để thành công trong sự nghiệp.
Nhiều người trẻ phát hiện ra rằng họ thiếu khả năng giải quyết các vấn đề thường gặp trong cuộc sống sau khi rời xa cha mẹ và sống tự lập. Điều này không chỉ giới hạn ở sự độc lập về thể chất mà quan trọng hơn là mức độ tâm lý. Sự trưởng thành của một người không chỉ là sự gia tăng về tuổi tác mà còn là sự tiến bộ về trí tuệ và khả năng. Chỉ khi một người học được cách tự lập thì người đó mới là một cá nhân mà xã hội cần.
2. Trẻ thiếu kỷ luật: Né tránh nỗ lực và khó đối mặt với thử thách
Nhà văn, diễn giả người Mỹ Jim Rohn có câu: "Kỷ luật tự giác là cầu nối dẫn đến thành công". Câu này nhấn mạnh tầm quan trọng của kỷ luật tự giác trong việc đạt được mục tiêu và ước mơ cá nhân.
Thiếu kỷ luật tự giác không chỉ hạn chế tiềm năng mà còn cản trở khả năng đối mặt với những thử thách trong cuộc sống. Những đứa trẻ này cần được hướng dẫn và hỗ trợ nhiều hơn trên con đường trưởng thành để trau dồi lòng dũng cảm và sự kiên trì đối mặt với khó khăn mà không lùi bước.
3. Trẻ sợ thua: Thiếu can đảm đối mặt với thất bại và không sẵn sàng thử thách bản thân
Cầu thủ bóng rổ nổi tiếng người Mỹ Michael Jordan từng khẳng định: "Tôi có thể chấp nhận thất bại, nhưng tôi không thể chấp nhận việc không cố gắng". Quan điểm của Jordan nhấn mạnh đến lòng dũng cảm đối mặt với thất bại và tầm quan trọng của việc cố gắng. Đối với những đứa trẻ sợ thua cuộc, đây là một bài học quan trọng. Đối mặt với thất bại một cách dũng cảm không chỉ là một quá trình học hỏi mà còn là một quá trình trưởng thành.
Trong cuộc sống thực, nhiều trẻ từ bỏ cơ hội thử thách bản thân vì sợ thất bại và lo lắng về ý kiến của người khác. Nỗi sợ hãi này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển cá nhân mà còn hạn chế khả năng khám phá tiềm năng và sở thích của các em.
Cha mẹ và giáo viên nên khuyến khích trẻ dũng cảm cố gắng. Dù đối mặt với thất bại nhưng đó là kinh nghiệm quý giá để học hỏi và trưởng thành. Điều quan trọng là rút ra bài học từ mỗi lần thử và tiếp tục tiến bộ, thay vì sợ thất bại và không chịu thực hiện.
4. Trẻ ích kỷ: Thiếu ý thức chung sống, hợp tác, khó thành công trong giao tiếp xã hội
Cựu Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela: "Tính cách của một người đàn ông không nằm ở cách anh ta cư xử trong những lúc thoải mái và thuận tiện, mà ở cách cư xử trong những lúc tranh cãi và thử thách".
Lời nói của Mandela nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân nhắc người khác trong làm việc nhóm và tương tác xã hội. Những đứa trẻ đặc biệt ích kỷ có thể đạt được những lợi ích nhất định trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, tính cách này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến mối quan hệ giữa các cá nhân và khả năng thích ứng với xã hội của chúng.
Nhiều trẻ em có thể trở nên quá coi mình là trung tâm, điều này không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ của chúng với bạn bè đồng trang lứa mà còn hạn chế cơ hội học tập tinh thần đồng đội và sự đồng cảm. Đặc điểm tính cách này có thể là trở ngại cho sự thành công trong tương lai của trẻ. Vì vậy, việc nuôi dưỡng ý thức chung sống và hợp tác là rất quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
5. Trẻ không có chính kiến: Thiếu khả năng suy nghĩ độc lập và đưa ra quyết định
Theo cựu Tổng thống Mỹ Roosevelt: "Trong cuộc đời, bạn phải dám đứng lên và đưa ra những lựa chọn. Đừng chờ đợi cơ hội đến". Quan điểm của Roosevelt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ra quyết định cá nhân.
Những đứa trẻ không có quan điểm độc lập thường gặp khó khăn trong phát triển cá nhân và các mối quan hệ xã hội. Chúng quá tin tưởng vào ý kiến của người khác và thiếu tự tin, cảm thấy không thoải mái khi đưa ra những quyết định quan trọng.
Trách nhiệm quan trọng của cha mẹ và các nhà giáo dục là nuôi dưỡng khả năng tư duy và ra quyết định độc lập của trẻ. Điều này không chỉ giúp trẻ phát triển nhân cách mà còn là chìa khóa dẫn đến thành công trong tương lai.
6. Trẻ thiếu văn minh: Thiếu phép lịch sự và sự tôn trọng cơ bản, gặp khó khăn trong việc thiết lập các mối quan hệ tốt đẹp giữa các cá nhân
Lãnh tụ tinh thần Ấn Độ Gandhi từng nói: "Mức độ văn minh tỷ lệ thuận với mức độ lịch sự". Quan điểm của Gandhi nhấn mạnh tầm quan trọng của lịch sự và tôn trọng trong giao tiếp xã hội. Những đứa trẻ thiếu những phẩm chất cơ bản này sẽ gặp khó khăn đáng kể trong việc thiết lập và duy trì các mối quan hệ.
Một số trẻ có thể không học được phép lịch sự và tôn trọng cơ bản do thiếu sự giáo dục của gia đình hoặc vì những lý do khác. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hình ảnh mà còn hạn chế khả năng xây dựng mối quan hệ tốt ở trường và nơi làm việc trong tương lai. Dạy trẻ tôn trọng người khác, sử dụng ngôn ngữ và cách cư xử lịch sự là chìa khóa giúp trẻ thành công trong xã hội.