Nhiều bậc phụ huynh cho rằng nghiêm khắc là một điều cần thiết để giúp trẻ ngoan hơn, nhưng đôi khi họ nhầm lẫn sự khác biệt giữa cứng rắn và quản lý quá mức. Cha mẹ quá nghiêm khắc có thể khiến trẻ tổn thương lòng tự trọng, thậm chí gặp vấn đề về hành vi.
Những đứa trẻ thường nhạy cảm và suy nghĩ nhiều hơn người lớn chúng ta tưởng. Có nhiều sự việc bạn cho rằng bình thường, phải nghe lời người lớn mới là đứa trẻ ngoan nhưng lại không biết rằng điều này âm thầm tạo ra sự dồn nén trong tâm hồn non nớt của con.
Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn đang quá khắt khe với con cái, nên thay đổi điều đó để cuộc sống của bản thân trở nên vui vẻ, hạnh phúc hơn nhé.
1. Không hỏi ý kiến, tự ý quyết định mọi vấn đề vì cho rằng đó là điều tốt nhất với con
Dù con còn nhỏ nhưng khi trẻ đã có thể hiểu lời người lớn nói, bạn nên hỏi ý kiến của con trước khi đưa ra quyết định. Ví dụ về câu chuyện đã làm tổn thương lòng tự trọng của con như sau: một người bạn tới nhà chơi và rất thích chiếc ô tô của con trai, người mẹ thấy vậy nên đã tặng luôn cho bé đó mà không hề hỏi ý kiến con mình. Tới lúc cậu bé phát hiện đã vô cùng tổn thương, và dù mẹ đã nói rằng sẽ mua cho rất nhiều ô tô khác nhưng cậu con trai vẫn buồn bã.
Lý do là vì chiếc ô tô là món quà kỷ niệm mà ông nội mua cho, cậu bé đã giữ gìn nó rất lâu rồi. Đáng lẽ người mẹ nên hỏi ý kiến con trước khi đưa cho người khác như vậy. Từ câu chuyện này có thể rút ra bài học là, bố mẹ không nên áp đặt suy nghĩ của bản thân vào con cái, hãy hỏi ý kiến của con với các vấn đề có liên quan trực tiếp đến bé.
Hơn nữa, nếu cha mẹ lấy uy quyền để làm vậy thì sau này các bé cũng sẽ có xu hướng đối xử với những người khác như thế. Đó là điều bạn không hề muốn đúng không nào?
2. Áp dụng quy tắc một cách cứng nhắc, không tìm hiểu nguyên do
Rõ ràng quy tắc đặt ra để thực hiện và giúp con giữ kỷ luật trong cuộc sống. Tuy nhiên trong một vài trường hợp, nếu con làm sai, bố mẹ nên hỏi bé nguyên nhân và nới lỏng quy tắc để tốt hơn cho con. Ví dụ như, theo quy định, 18h là thời gian bố mẹ đón con ở cổng trường, và con phải đứng ở nhà gửi xe để mẹ không phải mất thời gian tìm kiếm.
Tuy nhiên hôm đó, người mẹ đã đợi 5 phút mà vẫn không thấy con đâu. Chị bực tức cho rằng con không nghe lời nên đã đi về, để mặc con ở trường với mục đích cho bé một bài học nhớ đời. Sau đó, người con trai may mắn được bác hàng xóm đưa về và giải thích với mẹ "Do con gặp một bạn bị hỏng xe nên con đã giúp đỡ bạn đó sửa, vì thế mà mẹ đến không thấy con. Con đã cố chạy ra nhưng lại không thấy mẹ, con xin lỗi".
Nghe lời giải thích của con trai, bà mẹ cảm thấy áy náy và từ đó chị cảm thấy cần phải nới lỏng những quy tắc của bản thân nếu con có lý do chính đáng.
3. Chỉ khen thưởng cho kết quả mà bỏ qua nỗ lực
Bạn ra điều kiện với con là nếu được điểm 10 mẹ sẽ thưởng. Thế nhưng cả một thời gian sau đó, cậu con trai luôn ở trong tình trạng chỉ được điểm 8, 9 và luôn buồn vì không bao giờ có cơ hội nhận phần thưởng của mẹ. Ngày nào bé cũng cố gắng tuy nhiên vẫn bị mẹ mắng mỏ không thương tiếc. Cho đến một ngày, chị đọc được nhật ký của con.
"Bài dạo này rất khó nên dù mình đã cố gắng mà vẫn không được điểm 10, mình rất buồn vì mình đã thức đêm để học bài mà kết quả vẫn không được như ý muốn. Mong một ngày mẹ hiểu mình đã nỗ lực rất nhiều", cậu bé viết. Đôi khi, những bậc phụ huynh quá chú trọng đến kết quả mà lờ đi những gì con cố gắng, đó là điều vô cùng thiệt thòi cho các con.
4. Chì chiết lỗi lầm của con dù trẻ đã thay đổi
Khi con đã nhận ra lỗi lầm, hứa sẽ không lặp lại thì cha mẹ nên dừng, không nên nhấn thêm vào sai lầm của con nữa. Nói 1, 2 lần có thể khiến trẻ hiểu ra vấn đề nhưng nói đến 5, 6 lần sẽ khiến con cảm thấy khó chịu. Trẻ cũng không thích bị nhắc nhở, đặc biệt là trong lứa tuổi nổi loạn hay ẩm ương, sự chê bai hay cằn nhằn từ bố mẹ đôi khi sẽ phản tác dụng, làm cho trẻ không những không sửa sai mà còn cố làm ngược lại để ''thách thức'' người lớn.
Bên cạnh đó, câu chuyện nên được giải quyết luôn và nếu đã xong thì không nên nhắc lại. Đừng thi thoảng lại lôi chuyện cũ ra để chì chiết, trách móc trẻ. Như thế vừa làm cho không khí gia đình trở nên căng thẳng, vừa gây ức chế cho tâm lý của con. Hãy là những bố mẹ biết bao dung và khéo léo trong những tình huống như thế này.
5. Kỳ vọng tới mức cực đoan
Cha mẹ nào cũng mong con cái khoẻ mạnh, thành đạt, giỏi giang. Nhưng mỗi đứa trẻ là một tài năng, mỗi bé lại có sở thích và năng khiếu riêng, điều bố mẹ cần làm là tìm ra và khuyến khích, nâng đỡ cho tài năng của bé.
Không nhất thiết cứ phải mong con hoàn hảo như người khác, hãy tự hỏi mình nên làm gì để ủng hộ sự khác biệt ở con. Một đứa trẻ nếu bị kỳ vọng quá mức, đặc biệt lại ở những điều mà con không thích thì rất dễ nảy sinh sự chống đối, phản kháng lại cha mẹ.